'O Gwawr,' meddyliodd, 'ai ti sy 'na yn chwarae tric arna i?'

Ond 'roedd hollt enfawr rhwng cyfnos rhamantiaeth y beirdd a gwawr y rhyddfrydiaeth newydd a oedd yn torri uwch y wlad.

Dyma lle y rhwygwyd teimladau gan angau, a thoriad gwawr well wedi tywyllwch nos.

Daeth Gwawr yn nes ato.

Gwawr las asur sydd i'r awyr, yn bwl i gyd ac yn llawn cymylau a'r rheini, fel coed anferth, yn symud â rhyw rym direolaeth.

Ystyr Ausra yw `Gwawr'.

Darlunia afon Gymreig - afon bywyd os mynnwch - yn dolennu'n araf drwy diroedd bras i gyfeiriad gwawr uchelgais: ac i ble y mae'n dirwyn?

Cyn toriad gwawr yr oedd dros 350 o swyddogion o Heddlu 'Cenedlaethol' Sbaen wedi meddiannu prif swyddfa a chanolfan gynhyrchu Egin yn Hernani (Gipuzkoa) a'i swyddfeydd rhanbarthol yn Irunea, Bilbo a Gasteiz.

'Dy ateb di?' chwarddodd Gwawr wrth ddeall ei benbleth.

Llanwyd y ddau Land Rover a chychwyn ar doriad gwawr.

Ymddangosai yn fachgen eithaf cymedrol, a gwisgai sbectol â gwawr las i'r gwydrau.

Cafodd y milwr ei ladd a dau arall eu hanafu ger tref Iddewig yn Llain Gaza yn ystod ymosodiad ar doriad gwawr gan un o grwpiau Fatah sydd â chysylltiad ag Arlywydd y Palesteiniaid Yasser Arafat.

"Mae angen ffeindio pethau sy'n gyffredin i'r genhedlaeth hŷn a'r ifanc." Mae'r mudiad eisoes wedi dechrau crelu 'canghennau' newydd i aelodau iau o dan yr enw Clybiau Gwawr ac mae Non Griffiths yn bwriadu parhau gyda'r polisi.

Ond, eto'i gyd, er i lawer o unigolion gael eu hysbrydoli gan Benyberth i wneud eu gorau dros Gymru, ni sicrhaodd unrhyw doriad gwawr gan nad oedd y peirianwaith gwleidyddol yn bod trwy Gymru, ac yn y pedwardegau bu rhaid i'r mudiad i raddau ailgychwyn.

Doedd hi ddim yn union fel Gwawr ond yr oedd tebygrwydd cryf ynddi.

Wedi ei chanmol i'r entrychion gan y beirniaid a'i gwelai yn dorriad gwawr newydd y nofel Gymraeg cafodd darllenwyr cyffredin a drodd mor awchus tuag ati eu hunain mewn cors o ddryswch.

Blodeua'r tegeirian prinaf yn nechrau mis Gorffennaf sef y tegeirian llydanwyrdd Platanthera chlorantha, â'i flodau gwyrdd a gwyn yn rhoi gwawr lliw hufen i'r caeau.

Ac yna, fel gwawr ddisymwth wedi nos fer Helsinki, y golau'n codi ar y llwyfan, a'r gynulleidfa - o bosib - yn tynnu anadl uchel o ryfeddod.

Bu lori%au'r Cyngor allan ers toriad gwawr yn graeanu'r priffyrdd ond nid oedd strydoedd cefn y dref ar eu rhestr o flaenoriaethau.

Hyd yn oed a oedd yn torri'n wyn dros y cerrig roedd gwawr felen arno, ond wrth edrych ar dw^r drwy wydr pot jam roedd mor glir ƒ'r grisial.