Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

gweithiol

gweithiol

Poblogaeth Gweithiol

Mae'n anodd heddiw deall pa mor chwyldroadol oedd y Stryd pan gychwynnodd: cyfres am bobl gyffredin o'r dosbarth gweithiol yng ngogledd Lloegr gyda cherddoriaeth agoriadol ddigalon.

Gan fod offeiriad Aberdâr wedi ymosod yn benodol ar Ymneilltuaeth, gan honni mai hynny, ynghyd â chryfder yr iaith Gymraeg oedd i gyfrif bod bywyd y dosbarth gweithiol yn yr ardaloedd diwydiannol yn isel ac anfoesol, yr oedd y dadleuon yn gorgyffwrdd â'i gilydd, a Ieuan Gwynedd yn ymddangos fel amddiffynnydd 'gwir Gymreictod'.

Ceid yr arferion hyn ymysg y dosbarth gweithiol a rhai rhywfaint yn well eu byd.

Mae un genre rhamantus arall wedi canolbwyntio ar dirluniau tywyll a phortreadau dosbarth gweithiol.

Ond nid oedd y rhesymeg hwn yn atal arweinwyr yr Ymneilltuwyr rhag credu fel yr Eglwyswyr, fod yn rhaid i'r dosbarth gweithiol Cymraeg ddysgu Saesneg.

Nid oedd gofyn, meddai, am bapurau newydd Llundain ymhlith y dosbarth gweithiol.

Ar wahân i gyfnod byr o ymddeoliad o fyd gwleidyddiaeth yn yr wythdegau, mae Chretian, sy'n hanu o deulu dosbarth gweithiol yn Que/ bec, wedi bod yn rhan o'r dodrefn gwleidyddol yn Ottawa ers dyddiau P.I

I ddynion tebyg iddo ef, yn enwedig pan fyddai dadl economaidd iwtilitaraidd gref drosti, a'r cof am derfysgoedd diweddar yn rhoi min ac awch arni, roedd addysg yn anad dim yn fodd i gael dylanwad ar y dosbarth gweithiol.

Y mae gan lai nag un teulu ymhob deg gar, ac ystyried bod teulu yn y dosbarth gweithiol oedd ag incwm o ddeg punt yr wythnos yn gwneud yn dda.

Tra mae'r myfyrwyr yn penderfynu sut a pham i newid er gwell fywydau'r dosbarth gweithiol (gyda chymorth ysgrifau Mao yn yr achos hwn), maent yn gwrthod yn lân â derbyn y dylent ystyried eu dyheadau eu hunain gyda'r un trylwyredd.

"Yn nwylo'r bagad o bregethwyr a chlerigwyr, yn gystadleuwyr a beirniaid, a'i cynhaliai ni allai'r eisteddfod lai na bod ar bob gwastad, yn sefydliad ymatalgar a byddai'n annichon i feirdd a llenorion y dosbarth gweithiol a fynnai 'ymddyrchafu' drwyddi droseddu yn erbyn chwaeth...

Unwaith eto, dyma ymyrraeth giang gwrywaidd diarth o'r tu allan yng ngweithgaredd y gymuned ddosbarth gweithiol hon yn drysu cynlluniau'r bobl.