Gwelwn yn glir o'r siart uchod bod y siop bapur newydd/siop bentref yn allweddol i werthiant cylchgronau Saesneg yn hytrach na'r siopau llyfrau a siopau megis Smiths a Menzies.

Gwelwn Ddeddf Iaith Newydd i'r Gymraeg fel ffordd synhwyrol ac angenrheidiol o greu hinsawdd ffafriol ble gall y Gymraeg ffynnu.

Yr unig bryd y gwelwn ni'r lliwiau melyn yma yn y dail yw cyfnod y cwympiad.

Gwelwn ar unwaith hen frawd o'r enw Wil Owen Hen Dy yn dyfod ataf yn gweiddi a gweddio, ac fe ddywedodd wrthyf: 'Fachgen, yr oeddwn yn meddwl mai cyfeirio at dy dad yr oeddet,' (am fod ef wedi ei ladd mewn gwaith heb fod ymhell oddi yno).

Ond ymlaen yr aeth y cynnig, a'i gario'n eithaf rhwydd: ùsiaradodd Gerallt Jones wrth ei gynnig, ond eilio'n ffurfiol a wneuthum i, gan fwriadu siarad yn ddiweddarach pe gwelwn fod angen ateb unrhyw ddadl: ond ni fu angen.

Yn ei gerdd 'Arras' mae John Gruffydd Jones yn mynd â ni yn ôl i ffosydd y Rhyfel Mawr, a gwelwn eto nad yw'r meirw wedi marw.

Gwelwn felly fod gwagle ar hyn o bryd - diffyg arweiniad a diffyg dychymyg o ran dyfodol ysgolion gwledig.

Glynne Davies, gwelwn i ba raddau yr oedd parodi yn gyfrwng i fynegi'r bywyd o'i amgylch fel milwr yn ystod blynyddoedd y Rhyfel.

Wrth i ni basio drwy'r ysgol fawr i'r ystafell ddosbarth, gwelwn John Jones yn sefyll ar ganol y llawr a'i ddwylo ar ei ben.

Oddi ar falconi gwelwn bobl a phlant yr ardal yn syllu trwyr ffens metal gan obeithio cael cip ar unrhyw sêr wrth iddyn nhw gyrraedd.

Rhydd i'r deunydd hwn driniaeth y nofelydd: clywn leisiau'r bobl yn siarad; gwelwn gymeriadau unigol yn cerdded ar hyd caeau a heolydd yr ardal; ac felly deallwn hwy yn eu perthynas â'r byd yn ei agweddau cymdeithasol, masnachol, crefyddol.

Yn olaf, fel y gwelwn yn nes ymlaen, mae'n ddiddorol sylwi bod Cadog yn newid ei enw tua diwedd ei fywyd a'r enw newydd yw Sophias, sef pwyll.

Ac ni fedrwn sefyll ym mhulpud Bwlchderwin heddiw, a pheidio â meddwl, pe gwelwn wraig hyn na'r cyffredin yn y gynulleidfa, "Oedd 'nacw'n un ohonyn NHW tybed ?" Wrth edrych yn ôl trwy niwl y blynyddoedd, nid bara a gwin Y Cymun hwnnw, yn anffodus, sydd wedi aros, ond trwyn arswydus y Parch.

O'r awyren gwelwn oddi tanom wlad wastad, isel, yn ymestyn bob ochr i'r afon Mekong, afon sydd yn chwarae rhan bwysig ym mywyd y wlad, afon sydd yn chwyddo i ffurfio llyn Tonle Sap ar ei ffordd i'r môr.

Gwelwn fod fy nghynlluniau wedi eu drysu, ac ar y pryd meddyliwn nad oedd dim yn agored i mi i'w wneud ond rhoi heibio'r bwriad o fynd i'r coleg, ac ymroi ati gyda'r business drachefn.

Ond gwelwn sefyllfa adroddiadol newydd yn datblygu o'r bedwaredd bennod ar bymtheg ymlaen, yn arwain at ddiflaniad Robin a'i feistr, ac yn rhoi ffocws newydd i'r llyfr.

Gwelwn ddefnydd gwahanol ohonynt bob blwyddyn, ac mae dyfodol disglair, mewn sawl ystyr, o'u blaenau.

Trwy'r mwg, clywn sŵn papur o gyfeiriad y ddwy ferch a gwelwn hwy yn tynnu allan ddwy deisen.

Ymddangosodd pen melyn, yna gwelwn ferch ifanc osgeiddig yn gwenu'n siriol ar Enoc, a ddaethai i'w chyfarfod.

Gwelwn sut y gallai cymeriad ansicr Catrin flodeuo wrth iddi gael sylw am y rhesymau cywir ond mae'r tro yng nghynffon y stori yn pwysleisio'r ffaith bod y gymdeithas yn gwneud iddi deimlo'n alltud.

O agor hwn gwelwn fod anrhegion prin ynddo i'n cario drwy'r heth a'r hirlwm nes bydd Mawrth arall ar y gorwel ...

Pan fydd ein llygaid ar agor, gwelwn bethau oherwydd eu bod yn adlewyrchu goleuni, a'r goleuni adlewyrch sy'n dod i mewn i'n llygaid.

O'r hyn a edrychai fel ei lwynau i fyny, gwelwn ef yn debyg i belydrau o bres, yn debyg i dân wedi ei gau mewn ffwrnais; ac o'r hyn a edrychai fel ei lwynau i lawr, gwelwn ef yn debyg i dân gyda disgleirdeb o'i amgylch.

Fel y mae'r ganrif yn cerdded rhagddi gwelwn fod rhai ohonynt wedi bod mewn colegau heblaw'r rhai enwadol a diwinyddol.

Wedi chwarter canrif o brofiad gwelwn mai gwaith cyson y Swyddfa Gymreig - ar wahan i'w chyfrifoldeb am y Gymraeg - yw (a) gweinyddu gyda help y cyrff annemocrataidd sydd dan ei rheolaeth, bolisiau craidd Adrannau nerthol Whitehall, boed y polisiau yn gyson â'n dyheadau yng Nghymru a'i peidio, a (b) cymryd cyfrifoldebau iddi ei hun a ddylai fod yn nwylo cynrychiolwyr etholedig y bobl.

Fel y dywed Branwen Niclas, Cadeirydd cyfredol Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn y rhagymadrodd i raglen y Cyfarfod Cyffredinol, 'Ym mlwyddyn ola'r mileniwm gwelwn gyfle allweddol i Gymdeithas yr Iaith arwain newidiadau sylfaenol yng Nghymru ac mae agenda'r Cyfarfod Cyffredinol yn gosod seiliau ar gyfer hynny.

Ar fy nghyfer, roedd twr o bobl ifainc a gwelwn ferch yn eu canol yn sychu dagrau.

Wrth edrych draw tua Betws y Coed a Dyffryn Lledr gwelwn fod y niwl wedi aros yn y dyffrynnoedd gydol y dydd gan adael y copaon fel llongau yn llygad yr haul.

Nid oeddwn yn cytuno â'i ragfarnau ac yr oeddwn yn aml yn mynd yn groes i'w gyfarwyddiadau ac yn erlyn yn ôl fy ngoleuni fy hun ac fel y gwelwn degwch y mater mewn llaw.

Felly, wrth i'r bedwaredd ganrif ar bymtheg fynd ymlaen - y syniadau am y dinesydd modern, buddiol neu am y genedl fel cwlwm o werthoedd yn ennill tir, gwelwn wrthdrawiad cymhleth rhyngddynt a hynny'n esgor ar nifer o batrymau addysgol yn ôl natur y wladwriaeth a datblygiad y broses foderneiddio.

Yn y man, gwelwn o'm blaen arwyddion yn pwyntio at drefi nad oeddwn yn bwriadu mynd ar eu cyfyl Betws y coed, Bethesda, Conwy.

Gwell peidio casglu'r blodau chwaith, gwywo'n llipa wnant cyn pen fawr o dro wedi eu codi, mae'n llawer rheitiach eu gadael i eraill fwynhau eu prydferthwch.Cynefin tra gwahanol sydd i Flodyn y Gog un sychedig yw hwn ac felly ar weirgloddiau llaith a glannau afonydd y'i gwelwn.

Fel y gwelwn o'r gynulleidfa bob nos, Wales Today yw'r rhaglen newyddion y mae pobl am ei gweld.

Pryd yn wir y gwelwn ni'r trethdalwyr 'Proffit' ar y lluoedd arfog.

Gwelwn y byddai i'r rhai hynny gael eu hennill gan fechgyn parchus a chefnog, y rhai a gawsai addysg dda ym more eu hoes.

Yn y rhan hon o'r rhychwant electromagnetig gwelwn arwynebau sêr yn disgleirio.

Gwelwn yma yr ochr dywyll i'r hyn sydd yn digwydd yng nghefn gwlad gyda'r ffermydd yn cael eu torri, y colli cydweithrediad cymdeithasol a thrwy hynny rhyw ddiflastod yn ymlusgo i mewn i beth mae llawer yn gredu yw'r ffordd delfrydol o fyw.

Gwelwn seiliau'r adfywiad yn cael eu tyllu tua hanner ffordd drwy'r llun.

Yn fy ymyl, as self, gwelwn yr enw 'Biwmares' ar jwg fechan.

Ymddengys y blodau'n wynion o hirbell and o graffu ar y petalau bregus gwelwn wawr binc iddynt.

Ond trwyddi draw gwelwn gyhyrau corfforol yn ceisio sicrhaur oruchafiaeth a mae amddiffynfeydd modern yn gallu ymdopin hawdd âr dacteg honno.

Os symudwn ymlaen ddeng mlynedd i ail hanner y pumdegau gwelwn, er nifer o welliannau bach ond nid dibwys, mai'r un oedd y safle cyfansoddiadol.

'Do,' cytunodd ei fam, 'ond efallai y gwelwn ni un arall os daliwn ni ati i edrych.'

Nid yw'n gweld bywyd fel y gwelwn ni ef.

Awtomeiddir y diwydiant gyda'r ford mesur-a-pwyso a'r llinell gynhyrchu: 'Rhagor o fasgedi - row G', Dros nos gwelwn Tref yn magu asgwrn cefn a balchder personol yn ogystal a digywileidd-dra wrth dynnu sylw hafing y warden traffig (awdurdod) oddi wrth y lori gludo!

Gþyr pawb am y Fari Lwyd adeg y Nadolig a'r Flwyddyn Newydd ond mewn traddodiadau ledled y byd sy'n gysylltiedig â Chalan Mai gwelwn benglogau a masgiau anifeiliaid o bob math.

Proffit ar y diwydiant cythreulig 'arfau' a pryd y gwelwn broffit ar y diwydiant Amaeth, sydd yn ol un aelod seneddol Toriaidd, Richard Body, o Sir Norfolk y 'Laime Duck' mwyaf o holl ddiwydiannau ein gwlad.' Nid yw felly yn anodd dod i'r penderfyniad fod y Diwydiant Arfau, Y Lluoedd Arfog, ac Amaethyddiaeth yn diwydiannau y gellir cael elw gwleidyddol Toriaidd ohonynt, ac ar yr un pryd wrth faeddu digon ar Undebaeth a newid rheolau a chyfreithiau'r wlad y mae'n hawdd dylanwadu ar y 'Floating Vote'.

Os arhoswn ennyd ac ymchwilio ychydig i'w hanes, gwelwn mai testun rhyfeddod yw anguilta anguilla.

Gwelwn fod y wawr yn dechrau torri a gwelwn ambell i fferm yn y pellter gyda chaeau o geirch melyn; hyn oedd eu prif gnwd, a hyn yn dod ag ambell i baced o Shredded Wheat a blas Scotch Quaker Oats yn ôl i'm cof.

Y mae Cyngor Sir Sheffield yn gweithio'n galed i wneud rhywbeth am y problemau hyn, fel y gwelwn ar y dudalen nesaf.

Cyfnod o ymffurfio ydoedd i Elfed, ac o ddilyn ei hanes yn ystod y blynyddoedd hyn gwelwn sefydlu patrwm, patrwm arwyddocaol iawn o ystyried ei lwybr i'r dyfodol.

Gwelwn blismon yn cyfeirio trafnidiaeth ar stryd brysur, ac groesais ato rhwng y ceir.

Mewn llun optegol gwelwn belydriad sêr yn bennaf, ond yn y llun pelydrau-X gwelwn allyriad nwyon poeth iawn, ar dymheredd o filiynau o raddau Celsiws.

Fe'u gwelwn nhw o bell yn ei gwneud hi tuag ataf.

Os canolbwyntiwn ar y wlad a ystyriai ef y bwysicaf o wledydd Ewrop, sef Ffrainc, gwelwn fod Ffrancoffiliaeth Saunders Lewis, lawn cymaint â'i Ewropeaeth, yn cyrmwys rhagfarnau daearyddol ac ideolegol.

Gwelwn ei fod am barhau i'm hamddiffyn, er gwaethaf y gosb a gawsai.

Ar wahân i'w grefft fel stori%wr, ei brif ogoniant yw cyfoeth naturiol ei iaith, ac yma gwelwn ddawn y bardd ar ei gorau.

Gwelwn yn fy meddwl y gŵr hwn yn cael platiaid o gig moch ac wy i frecwast a gweld tipyn o doddion o gwmpas ei geg!

Fel tae o 'rioed wedi sefyll ar lwyfan !" Fel'na bydd hi pan fyddwch chi am iddyn nhw fod ar eu gora, cysurais hi, gan wenu, "Mae'r actorion diarth na'n 'u gwneud nhw 'n nerfus." Gwelwn Enoc yn symud yn ôl a blaen wrth waelod y llwyfan, yn chwifio'i freichiau.

Yn lle'r hen Dalfan wyllt, gwelwn yn datblygu fachgen mewnblyg, prin ei eiriau a fyddai'n gwylltio'n gaclwn am y rheswm lleiaf.

Yn y diemwnt gwelwn fod pob atom wedi ei gysylltu a phedwar atom arall.

Unwaith eto hefyd gwelwn y gred fod merched yn gallu bod yn anlwcus.

Gwelwn ar unwaith mai'r un persona sydd gan adroddwr y bryddest a'r bardd ei hun mewn ambell gerdd arall: wrth gyfeirio, er enghraifft, at hen bobl nad ydynt yn awr ddeifiol hon ond gwefusau carpiog yn y gwynt a'r lleill y calonnau aeddfetgoch a'u chwerthin yn deilchion yn y brwyn a'r gwallt ar chwal.

Fel y trymhaodd fy ngorchwylion ysgol gwelwn lai a llai arni, ac roeddwn wedi hen adael ei dosbarth yn yr Ysgol Sul.

Gwelwn fod meddwl Delwyn yn gweithio fel melin bapur.

Yma ac acw, gwelwn lawer o fechgyn a dynion mewn dillad sifil o gwmpas y stesion ac amheuwn eu bod yn yr un sefyllfa â minnau ac yn mynd i wersyll i ryw gyfeiriad neu'i gilydd.

Gwelwn i'r Israeliaid ar hyd y blynyddoedd ddatblygu a gwerthfawrogi'r sefydliadau a dybiai'n angenrheidiol i fynegi ei hymwybyddiaeth fel cenedl.

Gwelwn fod patrwm darllenwyr a phrynwyr Barn fwy neu lai yn dilyn patrwm rhaniad oedran y sampl.

'Ond sut y gwelwn ni o yn y nos?

Gwelwn bob wythnos dystiolaeth o dlodi a newyn lle mae gwrthryfel, ac eto y mae yr un gwledydd yn medru fforddio arfau dinistriol.

Newidiais i lawr i'r ger cyntaf er mwyn bod yn siŵr yr ai'r Mini yn ei flaen, ac y gwelwn innau'r tŷ.

Gwelwn lawer yno mewn ciltiau, a'r cof am Felin-y-Rug yn dod yn ôl o'r flwyddyn gynt.

Fydd hi ddim yn hir cyn y gwelwn blastro ei luniau ar wyneb pob tabloid bob tro y bydd yn newid ei drons neu'n chwythu ei drwyn.

Weithiau, bydd rhywbeth yn digwydd i darfu ar y cytgord hwn, weithiau gyda chanlyniadau ofnadwy - fel y gwelwn yn nes ymlaen yn yr adran hon.

Ar ôl codi llaw ar bawb maen nhw'n diflannu ac fe'u gwelwn ar sgrîn mawr yn cael eu tywys o gwmpas yr adeilad.

Gwelwn enwau dieithr ar eu hetiau fflat, HMS Glendower.