Mae'r pentre felly'n cuddio yng nghalon Cwm Gwendraeth.

Felly, er mwyn ceisio gwneud iawn am y diffyg hwn, hoffwn ddod â'r cyflwyniad i fwcwl drwy gyfeirio at rai prosiectau sydd ar waith neu ar y gweill gennym fel Menter yng Nghwm Gwendraeth.

O ran digwyddiadau Radio Cymru, yr uchafbwyntiau efallai oedd Kevin a Nia'n cwrdd â nifer o blant gorllewin Cymru o ysgolion Penygroes yn Crosshands, Ysgol Llannon, y Tymbl, ac Ysgol Pump Heol yng Nghwm Gwendraeth.

Byddai'r ffordd dramiau hon yn mynd â'r glo draw hyd dir Penllwyn ac yna gadewid y tramiau i lawr i'r gwastadedd gan ddefnyddio'r Main & Tail, ac yna'r dair milltir i lawr at afon Gwendraeth.

Cynhaliwyd gweithdy drama eisoes a'r gobaith nawr yw datblygu'r grŵp i sefydlu Cwmni Drama ieuenctid Cwm Gwendraeth.

Gwelwyd yn ystod dyddiau cynnar Menter Cwm Gwendraeth fod unrhyw sôn am achub iaith yn ymarfer cwbl ofer oni chyplysir yr iaith â'r gymdeithas sydd yn ei chynnal.

Caf gyfle eto i gyfeirio at rai o'r prosiectau arbennig sydd gennym ar y gweill yng Nghwm Gwendraeth sydd yn ceisio meithrin agweddau cadarnhaol tuag at yr iaith ar ddiwedd y cyflwyniad hwn.

ng) Cynrychioli CYD ar bwyllgorau cyrff a mudiadau eraill yr ardal gan gynnwys Pwyllgor y Dysgwyr a'r Di-Gymraeg, Menter Cwm Gwendraeth, Pwyllgor Dysgwyr Eisteddfod yr Urdd a'r Eisteddfod Genedlaethol, yn ogystal â mynychu cyfarfod o bwyllgor Sgowtiaid Cymru er mwyn rhannu gwybodaeth am CYD.

Un o dasgau cyntaf Menter Cwm Gwendraeth pan lawnsiwyd hi dros flwyddyn yn ôl fel cynllun peilot i hybu'r laith yn y gymuned oedd meddwl am ffyrdd i godi ymwybyddiaeth ymhlith pobl Cwm Gwendraeth ynglŷn â phwysigrwydd a gwerth parhad y Gymraeg fel elfen annatod o wead a chymeriad yr ardal.

Yn ogystal, y mae cynlluniau ar y gweill i drefnu cwis llyfrau rhwng yr ysgolion Cynradd ac i gynhyrchu llyfrynnau lliwio a darllen i blant wedi eu seilio ar gymeriad Gloyn (sef arwyddlun Eisteddfod yr Urdd yng Nghwm Gwendraeth) ynghyd â chylchgrawn chwaraeon.