Yr oedd y cwbl yma'n creu ofn a chasineb dwfn ac yr oedd Penri druan cyn bo hir i gael blas y ffisyg chwerw hwn a ddistyllodd Whitgift i buro'r Eglwys o'r gwenwyn Piwritanaidd.

Ilicin yw'r gwenwyn sydd yn amddiffyn hâd y goeden gelyn, cemegyn sydd yn gallu achosi llesgedd, cyfog a dolur rhydd yn y sawl sy'n mentro ei fwyta.

Mae'n amlwg na ellir tynnu'r gwenwyn o'r cawl, fwy nag y gellir dadansoddi cymdeithas i dynnu'r llygredd allan ohoni.

Mae'r gwenwyn yn parlysu'r chwarennau ac mae hyn yn gwneud i ewyn lifo o geg y cleifion.

Yn Gwenwyn yn y Gwaed mae Roy Davies yn llwyddo i adrodd yr hanesion yn gryno, ond gyda digon o fanylder wrth bortreadu ei brif gymeriadau fel ei fod yn ennyn awydd yn y darllenwr i ddod i wybod am eu tynged.

Tywynnodd ar ei feddwl ei fod wedi syrthio i bwll a gloddiwyd iddo gan Ernest, fod mab yr Yswain, gyda gwên deg a gwenwyn dani, wedi ei hud-ddenu gyda'r bwriad iddo anafu ei geffyl.

Erbyn heddiw mae modd rheoli'r pryfyn trwy chwistrellu neu dywallt gwenwyn pryfed ar y cefn ond erys trochi'r defaid mewn cymysgedd o ddŵr a'r gwenwyn priodol am funud cyfan y ffordd fwyaf o gaw'r clafr dan reolaeth.

Llygod - sgwaters ydyn nhw nid rhai dof - a slygs ac mae'r slygs yn bwyta'r gwenwyn llygod.

Rhaid oedd dechrau gyda chwistrelliad ysgafn o arsnig (Itchigo--dogn rhif un) yn gymysg â bismwth, ac yna gryfhau'r ddogn yn raddol iawn fel y deuai'r corff i gynefino â'r gwenwyn.

Os mai siwgwr fel arfer sydd yng nghnwd y ffrwythau, gwenwyn yn aml sydd yn yr hâd.

Dangosodd y ddau awdur cyfoes yr elfennau o losgach sydd yn chwedl Branwen, a bu Saunders Lewis yn ymdrin â Blodeuwedd hefyd, wrth gwrs, ac yn y cyfan fe welir y gwenwyn sydd ym mherthynas pawb â'i gilydd, a'r clwyf marwol sydd mewn serch i rai fel Trystan ac Esyllt.

'Gwenwyn yw'r boi 'na, a dim arall.' 'Sarff.

Roedd gwenwyn yn y siocled 'na, ond trwy ryw lwc fe ddiferodd o'th geg wrth i ti ddisgyn, neu fe fyddai ar ben arnat erbyn hyn.

Gwenwyn yn y Gwaed gan Roy Davies.

Mentrais syllu ar ei lygad chwith, ac fe sylweddolais fod ei fynegiant ar ei drai olaf, heb gyffro dicter ynddo na gwenwyn dial.

Golyga hyn nad ydyn ni'n cael gwenwyn yn ein bara - na dynion sy'n troi'n fleiddiaid!