Tân ym moliau Gwylliaid a barodd iddo golli Meirionnydd ac Ardudwy a sefydlu tylwyth Llywelyn ap Maredudd yn y mannau hynny...

Mi fuo'r arglwydd Gruffudd yn rhy hir yng ngharchar Degannwy..." "Mab naturiol ein Tywysog..." "O waed pur Cymreig..." "Yn byw fel gwr bonheddig ers chwe blynedd bron yng ngharchar Degannwy a Sinai'n gywely iddo!" Chwerthin amrwd wedyn nes i rywun eu hatgoffa y byddent at drugaredd yr Ymennydd Mawr a'r Gwylliaid pe rhyddheid yr arglwydd Gruffudd.

Ar ôl hwnnw, roedd yna ddynas - wedi ei gwahodd yno'n arbennig - yn rhoi darlith ar ddiogelwch, a'r dulliau y dyla hen bobol fabwysiadu ar gyfar eu hamddiffyn eu hunain rhag gwylliaid.

Nhw oedd yn gyrru'r Gwylliaid i losgi cnydau a dwyn eu da.

Ochri efo'u Tywysog y byddai pobl Dolwyddelan gan arswydo rhag y Gwylliaid, yr Ymennydd Mawr a'r pry bychan o Gripil, Gwgon Gam.