Roeddwn ar y pryd wedi bod yn gweithio fel un o bedwar Cyfreithiwr Erlyn yn swyddfa'r Prif Gyfreithiwr Erlyn, Awdurdod Heddlu Dyfed-Powys yng Nghaerfyrddin, ers rhyw ddwy neu dair mlynedd cyn i'r achlysur 'rwy am ei ddisgrifio ddigwydd.

Yr oedd y bonheddwr lleol yn gyfreithiwr, yn ystyr fanwl y gair, pan arhosai gartref i weinyddu ei ystad.

Petai ei gyfreithiwr yn ceisio gwneud trefniant o'r fath, byddai'n debyg o'i gael ei hun yng ngharchar.

Y Prif Gyfreithiwr Erlyn oedd Daniel Alun Roberts Thomas (DART i'w ffrindiau a'i gydnabod), cymeriad os bu un erioed, tipyn yn un-llygeidiog yn achos y Gymraeg, a daeth rhai o'i sgarmesoedd gyda Chymdeithas yr Iaith yn enwog iawn ar y pryd, ond roedd yn gyfreithiwr da, a thu allan i faterion yr Iaith, yn un o farn gyfreithiol ddibynnol a sad, a'i wybodaeth o'r gyfraith droseddol yn eang a manwl.

Pan fydd y Cyngor yn gweithredu mewn unrhyw lys barn neu unrhyw dribiwnlys arall boed fel pleintydd, diffynnydd erlynydd neu mewn unrhyw ffordd arall, awdurdodir Cyfreithiwr y Cyngor ac unrhyw gyfreithiwr arall a fo o bryd i'w gilydd yn gweithredu ar ran y Cyngor ac i bob swyddog arall a gyflogir gan y Cyngor i wneud unrhyw beth a fydd ei angen er mwyn hyrwyddo'r achos ar ran y Cyngor gan gynnwys, ond heb ragfarn i unrhyw beth arall a fyddai angen ei wneud, cymryd pob cam gweinyddol i ddwyn yr achos gerbron y llys ac yn y llys, ymddangos mewn achosion i gyflwyno achos y Cyngor, casglu tystiolaeth ar gyfer yr achos, rhoddi tystiolaeth yn y llys, gwneud affidafidiau, cymryd pob cam angenrheidiol i orfodi penderfyniad y llys, adennill costau ac amddiffyn yn erbyn a negodi costau a ganiateir yn erbyn y Cyngor.

Felly nid oes unrhyw demtasiwn i gyfreithiwr Prydeinig ddechrau achos, nid am fod yr amddiffynnydd o feddyg wedi gwneud rhywbeth o'i le, ond yn y gobaith y bydd y cwmni yswiriant yn dewis talu iawndal yn hytrach na wynebu'r draul enfawr o gynnal achos cyfreithiol maith.

Ac yntau'n gyfreithiwr gyda gwybodaeth eang o'r Almaeneg holais yr Athro Dafydd Jenkins am gyfieithiad a bu yntau yn ymgynghori ag eraill.

Pan yw achwynwr yn ennill iawndal mewn llys ym Mhrydain, ni chaniateir iddo siario'r iawndal hwnnw gyda'i gyfreithiwr.

Y "pethau pwysicach" oedd anelu at fod yn feddyg neu yn gyfreithiwr.

'Mae pob cleient isio teimlo bod 'i gyfreithiwr gant y cant dros ei achos.

Fe fydd achos apêl Sion Aubrey Roberts heddiw yn un hanesyddol bwysig o ran hawliau suful trwy wledydd Prydain, meddai ei gyfreithiwr.

Yr oedd ef yn gyfreithiwr llwyddiannus gyda chysylltiadau tra dylanwadol.