I mi bu darllen y gyfrol yn brofiad dwys.

Stori ola'r gyfrol yw'r unig un lled-hunangofiannol ar ran yr awdur.

Y nodiadau hyn oedd sail y ddwy gyfrol a gyhoeddodd ar hanes llenyddiaeth...

Y mae'r Beibl yn gyfrol gorffol ac er bod rhannau allweddol ohoni'n siarad yn uniongyrchol a chlir wrth y darllenydd, y mae llu o bobl, arferion, geiriau ac athrawiaethau y mae angen cymorth i werthfawrogi eu harwyddocâd.

Mae'r gyfrol yma'n cynnwys Rysait Aros Adra felly os yr ydych yn chwilio am ysbrydoliaeth i greu cwynion newydd, mi gewch sawl symptom gwreiddiol.

Cydnebydd Tegla i'r gyfrol gael "canmol mawr arni gan wyr cyfarwydd a chondemnio mawr arni gan wyr cyfarwydd, yn ôl eu dehongliad gwahanol ohoni%.

Y gyntaf oedd Dewisol Ganiadau yr Oes Hon ym 1759 ond yn ôl Mr Lake nid oes llawer o wybodaeth ynglyn â hon ond y mae mwy o wybodaeth am ei ail gyfrol, Diddanwch Teuluol, a gyhoeddwyd ym 1763.

Go brin y byddai neb yn y Llyfrgell Genedlaethol wedi syrffedu ar weld Aled Jones, awdur y gyfrol hon, ond mae'n siŵr iddynt hen, hen arfer â fo.

Y gyfrol gyntaf o drioleg yn adrodd yr holl chwedlau Arthuraidd.

Mae'n disgrifio'r gwyr a ddylanwadodd arno yn Rhydychen yn ei erthygl "Ddeugain mlynedd yn ôl", sy'n dilyn yn y gyfrol hon.

Mae sylwadau Alun Richards yn ei gyfrol hunan- gofiannol ddiweddar, Days of Absense, yn llai llym na'r hyn a geid ganddo ddeng mlynedd yn ol.

Fel y dywed Islwyn Lake, Cadeirydd Cymdeithas y Cymod yng Nghymru, yn ei Ragair i'r gyfrol hon, gwnaeth Dr Gwynfor Evans gymwynas â ni wrth gofnodi "stori'r dystiolaeth heddwch" mewn dull mor hwyliog a hwylus.

Yn ei ymosodiad ar gyfrol Ellis Annwyl Owen yn y Seren Ogleddol, cyfyngodd ei feirniadaeth i offeiriadaeth yr Eglwys Wladol, gan honni bod trefn yr eglwysi anghydffurfiol yn sicrhau duwioldeb eu gweinidogion hwy.

Pedwar achos o farwolaeth amheus a geir yn y gyfrol fach hon.

Fe ddylai pawb sy'n ennill ei fara yn y cyfryngau yng Nghymru ddarllen y gyfrol yma.

Wedi dweud hyn mae Rhyddhad? yn gyfrol a fyddai'n apelio at nifer o ddarllenwyr Cymru.

Yn y gyfrol hon ceir atgofion Eifion Roberts am Gefn Brith a'r cyffiniau, bro beirdd megis Edward Morris, Perthillwydion, a Jac Glan-y-gors, Thomas Jones, Bryn Du (Cerrigelltgwm Isa, Ysbyty Ifan, wedi hynny), a Tomi Jones, Cernioge Bach ac Aelwyd Brys.

Faber a Faber gyfrol dan yr enw 'An Athology of Welsh Short Stories', pedair ohonynt yn gyfieithiadau o rai Cymraeg ac un o'r pedair stori dan y teitl 'The Strange Apeman' gan Mr Tegla Davies.

Y mae teitl cyflawn y gyfrol, Christmas Evans a'r Ymneilltuaeth Newydd yn cwmpasu thema sy'n agos at galon Dr Densil Morgan.

Yr oedd yn drafodaeth nerthol a chofiadwy ac fe'i hatgynhyrchir yn y gyfrol hon.

Yn y gyfrol honno mae hi'n disgrifio ac yn trafod bywyd cyfoes a bywyd a oedd wedi hen fynd heibio.

Os mynn neb bererindota at wron Cynfal ar hyd ffordd Mr Thomas, awgrymaf ei fod, cyn mynd at Morgan Llwyd: ei gyfeillion a'i gyfnod, yn darllen y gyfrol Saesneg yn "Writers of Wales," cyfrol a rydd iddo olwg ar Llwyd yn ei gefndir ac yn drefnus wrth ei waith ysgrifennu.

Mae cytundeb pur gyffredinol erbyn hyn ymysg llenorion a beirniaid llenyddol ein gwlad fod Gruffydd yn un o brif feistri rhyddiaith Gymraeg ac y mae dwy gyfrol a gyhoeddwyd ganddo yn y tridegau yn dangos hyn yn glir, sef Hen Atgofion, rhan o'i hunangofiant, a'r gyfrol gyntaf o gofiant OM Edwards.

Mae'n gyfrol anwastad.

Wrth ddarllen y drydedd gyfrol o sgyrsiau Dros fy Sbectol John Roberts Williams i'w hadolgyu ar gyfer y Wawr, chwarterolyn Merched y Wawr, deuthum ar draws hanes merch fach o'r enw Miriam, o Frynengan, Eifionydd.

Byddai'r Dug hwnnw'n cyfeirio at ei filwyr fel 'scurn of the earth' ac mae'r darlun yn ei gyfrol yn ategu hynny i'r eithaf.

Y gyfrol ddiweddaraf yn y gyfres o ysgrifau ar hanes Cymru.

Weithiau byddai'n darllen o Lyfr Del neu Lyfr Nest, neu weithiau o gyfrol dreuliedig o Chwedlau Grimm, a'n llygaid ninnau'n grwn dan arswyd 'waeth faint mor aml roeddem ni wedi clywed y stori o'r blaen.

Rhys, y gyfrol ar adnau i Lyfrgell Genedlaethol Cymru.

“Fe fydd y gyfrol yn anrheg Nadolig delfrydol,” ychwanegodd.

Yna, y gyfrol, 'Prydeindod', a ysgogwyd gan ymateb beirniadol Alwyn D.

Yn ail, yn y rhagymadrodd, sonnir am y ddwy gyfrol bwysig a gyhoeddodd.

Y mae cyhoeddi'r gyfrol ddeniadaol hon yn ddigwyddiad o bwys mawr i'r rheini sy'n ymddiddori yn nhestun Lladin Historia Regum Britanniae Sieffre o Fynwy.

Dynoda'r pastwn ein bod mewn lle peryglus ac fe wnâi'r chwisl ein hatgoffa y byddai arnom, o bryd i'w gilydd, angen help," meddai yn gynnar yn y gyfrol.

Yn gyfrol synhwyrus cynnwys fwy na diffiniadau oerion.

r : deallaf fod gennych gyfrol o stori%au, saith pechod marwol, ar fin ymddangos, a'ch bod yn awyddus hefyd i sgwennu nofel hir.

Yr oedd yna lun plentyn mewn sgert neu drywsus pen glin a sana beic a thamishantar yn gorwedd ar ei fol ar lawr yn darllen ar gornel isaf cas glas y gyfrol a adwaenwn i o Nedw, Tegla Davies.

Yn ddiweddar rhoes ddisgrifiad byw o'i weithgarwch mewn dwy gyfrol arbennig o ddiddorol, sef Holy Ghostbuster.

Gan fod hon yn gyfrol mor swmpus mae yma ystod eang o arddulliau gan gynnwys y rhai mwy arbrofol na'r arfer fel yr anachronistiaeth.

Mae teitl ei gyfrol, Unigolion, Unigeddau yn darlunio'r mŵd yn deg ac mae'r stori gynta' am yr ymdrech i achub rhywbeth o alanas priodas lle mae cariad wedi marw "Stori Linda%, yn nodweddiadol o fŵd stoicaidd ond tosturiol sawl stori ganddo ef.

Cynnwys lu mawr o gerddi rhagorol a erys yn eu blas tra pery'r iaith ac nid y rhan lleiaf pwysig o'r gyfrol, o ran glendid arddull a graenusrwydd cynnwys, yw'r Rhagymadrodd.

Mi fyddwch yn darllen yn y gyfrol hon, adroddiadau doniol a dwys am Charles Williams, yr actor ddiddanwr a'r cymeriad.

Fe'n hogir i feddwl yn ogystal ag awchu am wybod mwy drwy gydol y gyfrol.

Nid amherthnasol yn y cyd-destun yma yw sôn am lyfr T Hudson- Williams, Y Groegiaid Gynt, er nad yw'r awdur yn honni fod y gyfrol honno yn fwy na llyfr rhagarweiniol, a ysgrifennwyd gyda'r amcan o roi rhyw syniad am gymeriad a diwylliant y Groegiaid i ddarllenwyr heb unrhyw gefndir o addysg glasurol.

Cynnwys y gyfrol yw tri deg pedwar o delynegion Saesneg a thri deg wyth o rai Cymraeg.

Nid hanes 'arwrol' a geir yma (er bod arwyr Dylan Phillips yn amlwg ddigon yn y naratif). Ymdriniaeth ddeallus a threiddgar ar ddatblygiad y Gymdeithas yw'r gyfrol hon, llyfr sy'n gorfodi'r darllenydd i fyfyrio'n ddwys uwchben y pwnc a gofyn cwestiynau anodd.

Gallaf ddychmygu clywed hen arogleuon amaethyddol wrth bori drwy'r gyfrol hon.

Serch hynny, mae pob stori yn unigryw a difyr, a gyda phrin cant o dudalennau mae'r gyfrol yma yn un wnaiff diddanu unrhyw un sy'n ymddiddori mewn gweld cyfiawnder yn cael ei gloriannu.

Ac eithrio I Timotheus, Hebreaid, Iago a I ac II Pedr, a gyfieithwyd gan yr Esgob Richard Davies, a'r Datguddiad, a gyfieithwyd gan Thomas Huet, William Salesbury oedd cyfieithydd cynnwys y ddwy gyfrol, ac ef a olygodd y cyfan hefyd.

Oherwydd natur y gyfrol hon, mae ei hapêl yn eang - yn wirioneddol fyd-eang.

Mae'n rhaid fod yna wers yn rhywle," meddai gan osod y cywair ar gyfer y gyfrol gyfan.

Datblygodd y gystadleuaeth gyda'r blynyddoedd gan ofyn i'r clybiau gyflwyno a thrafod llyfr rhagor na dysgu ffeithiau moel am y gyfrol.

O hyn allan, felly, gan ddechrau gyda'r rhifyn cyntaf hwn o'r bumed gyfrol, fe geisir bob chwarter fwrw golwg ar faterion y dydd; ac os a'r simdde ar dan, na chwyned neb ei fod yn ddiwrnod golchi arno.

Ond y mae'r gyfrol yn llawer mwy na hynny.

Fe;u cyhoeddwyd yn y cylchgrawn Cymru yn wreiddiol ac .yna'n gyfrol fechan yng Nghyfres y Fil, Capelulo, ac yn bennaf straeon sy'n darlunio'i ddawn ddweud mewn cyfarfod dirwest, wrth weddlo neu wrth roi rhyw gil-sylwadau wrth ddarUen o'r Beibl.

O gynnwys Eric, wyr bach Jane Gruffydd sy'n dod ati hi fyw, mae pum cenhedlaeth yn dod i mewn i'r hanes, a champ y nofel yw'r modd y mae'n dangos bywydau'r rhain yn gorgyffwrdd ac yn effeithio ar ai gilydd (thema amlwg yn ei straeon diweddarach, fel 'Gwacter' yn y gyfrol Gobaith).

Yn hynny o beth, meddir, mae rhamantiaeth yn fwy rhesymegol na chlasuraeth y Dadeni.' Mae'r pwyslais yma yn gogwyddo fwy i gyfeiriad rhamantiaeth nag a wnâi'r gyfrol ar Bantycelyn, ac yn wir fe dderbynnir fod egwyddor sylfaenol rhamantiaeth yn iawn, er bod angen symud ymlaen at ryw synthesis amgenach.

Branwen Jarvis a ymaflodd â'r gerdd anhawsaf oll yn y gyfrol hon, sef 'Mabon'.

Nid yn unig y mae cynhaeaf Huw Jones yn un gwerthfawr o ran difyrrwch, ysgolheictod a thrysorfa gymdeithasol ond y mae'r cyfrolau hyn yn ychwanegiadau heb eu hail at lyfrgell unrhyw un - a'r rhyfeddod yw mai dim ond £10 yr un ydyn nhw - pris sydd wedi ei gadw'n gyson ers y gyfrol gyntaf un.

Mae'r gyfrol yma yn egluro pethau fel yr oedden nhw ac yn gwneud hynny trwy sodro pethau yn eu cyd-destun cymdeithasol.

Adlewyrchiad o'r hyder newydd hwn ynglŷn â dysgu Hanes Cymru yw'r gyfrol Llunio Cymru Fodern gan Geraint Jenkins, sef y gyntaf mewn cyfres o bedwar gwerslyfr ar Hanes Cymru.

Os yw hyn yn annerbyniol i Mr Thomas, efallai y gallai gynnwys cyfeiriadau at y ddwy gyfrol fawr o weithiau Llwyd ochr yn ochr â'i gyfeiriadau presennol i gynorthwyo'r darllenydd.

O ran ei straeon byrion, dyma gyfrol fwyaf swmpus Mihangel Morgan, gydag ugain stori fer ynddi.

Fy hoff gerdd yn y gyfrol yw Pwy? lle mae Selwyn Griffiths yn cyfuno diniweidrwydd cwestiynau plant ƒ hiwmor mewn ffordd hynod o effeithiol.

Teitl y gyfrol honno yw Mae'r Dall yn Gweld, a'r awdur yw Enid Wyn Baines.

Ga' i 'i adael o yma, ar y silff 'ma, tan ddydd Llun?' 'Dwyt ti ddim isio'r gyfrol ysbrydoledig?' 'Wel ...

Yn y gyfrol Atgofwn, mae Kate Roberts yn cyfeirio at y tŷ llaeth helaeth y tu ôl i'r gegin yng Nghae'r Gors, a'i resiad o botiau llaeth cadw gyda llechi crynion ar eu hwynebau.

Ac yn ei gyfrol y mae hyd yn oed wedi mentro dweud rhywbeth am y Gymru ddiwydiannol.

Ceir darlun gwahanol o Gymru a'i diwylliant o safbwynt Americanes yn y gyfrol, yn ogystal â'r problemau enbyd mae rhywun yn ei gael wrth ddysgu'r iaith.

Rhan o'r ymdrech i ddiddyfnu Cymru oddi wrth ei thaeogrwydd yw'r gyfrol hon.

(Mae ei ysgrif Saesneg ar Digs yn y gyfrol ryfeddol honno College by the Sea yn gofnod hynod.) Rhagluniaeth a'i bwriodd ef ac Idwal Jones at ei gilydd i'r un llety yn y dyddiau hynny.

Beth a geir yn y gyfrol newydd yw cyfres o astudiaeth cydberthynol ynghylch daliadau Llwyd a'r dylanwadau a fu arno.

Gwn y byddaf yn aros gydag un gyfrol am wythnosau i ddod.

Yn y cofiant dyfynnir yr atgof diddorol hwn o gyfrol Kate Roberts, Y Lôn Wen (tud.

Y mae'r gyfrol ragorol hon yn tystio i'w allu a'i wybodaeth ac yr wyf siwr ei bod hi hefyd yn ernes o gynhaeaf bras i ddyfod.

Y mae y gyfrol yn byrlymu o edmygedd o'r ysgolhaig y bu ei gyfraniad yn un mor wiw yn ystod cyfnod diweddar y dadeni Dysg.

maent i gyd yma, ac ar du ôl drws y granar yn Hafod Elwy - yn ôl Huw Williams yn ei gyfrol Fy Milltir Sgwâr, mae'r pennill traddodiadol yma wedi ei sgrifennu:

Un o aml gryfderau'r gyfrol ydi nad teyrnged ramantus i hafau hirfelyn ydi hi - er fod y rhamant yna.

Dau, a dau yn unig, a oedd o amodau i gyfrannu i'r gyfrol: bod yn y tŷ a bod yn weinidog ordeiniedig.

Bydd croeso felly i gyfrol sy'n casglu ynghyd ddeongliadau o'i gerddi, rhai ohonynt, gan rai o'n beirniaid praffaf: Pennar Davies a D.

Wedi darllen y gyfrol hon o ddeuddeg stori fer gan Marlis Jones, bûm yn ystyried a roddwyd i mi unrhyw brofiadau a adawodd argraff arnaf; a gynhyrfwyd ynof unrhyw deimladau neu emosiynau a fydd yn aros gyda mi.

Mae'r ddwy gyfrol sy'n eiddo storiwyr a ddaeth i'r maes yn fwy diweddar, ar y llaw arall, yn arbennig o ddiddorol am eu bod yn ymddangos i mi fel pe bae'n nhw'n chwilio am foddion newydd i ddweud eu dweud am y byd newydd.

Dyma gyfrol sydd newydd gyrraedd silfoedd siopau llyfrau led-led Prydain, a mar ddelwedd liwgar o Cerys ar y clawr yn siwr o sicrhau fod y llyfr yn cael digonedd o sylw.

Bwriadasai lunio hanes y byd drwy'r oesoedd; ac er taw dim ond un gyfrol a gwblhaodd, ysgrifennodd ddigon i amlygu perthynas fythol ir dwy hen egwyddor, llywodraeth Rhagluniaeth ac awdurdod yr Ysgrythur.

Dywedodd Lefi Gruffudd ar ran Y Lolfa fod y gyfrol yn rhoi golwg ffresh o Gymru a'r Gymraeg.

O ganlyniad, y mae'r gyfrol hon yn gronicl o ymweliadau'r sawl sydd â'u henwau ynddo: buont oll o leiaf yn cael pryd o fwyd, onid yn aros nos, yn ein tŷ ni.

A dweud y gwir, dydw i ddim yn rhy hoff o farddoniaeth - ond mae'r gyfrol yma wedi newid fy meddwl.

Traddodiad llenyddol Morgannwg yr Oesoedd Canol a olrheiniwyd gan yr Athro GJ Williams yn ei gyfrol ar y pwnc, fel y gwyddys.

Anodd i ni heddiw werthfawrogi yn llawn y fath fraint a gwefr ond gallwn ddychmygu - a dychmygu hefyd, o ddarllen y gyfrol hon, effaith hynny ar John Davies a'i debyg.

Mewn gwirionedd mae'n eithaf posibl mai'r ddalen o'r eiddynt yn y gyfrol hon yw'r agosaf y deuant byth i anfarwoldeb, o du'r ddaear beth bynnag.

Ond y mae nod egwyddorion cyfieithu Salesbury yn amlwg ar y ddwy gyfrol.

Mae'n cynnwys y gyfrol Gymraeg gyntaf i'w rhoi ar y we: Rebel ar y We gan y Prifardd Robin Llwyd ab Owain a dros 400 o gerddi gan feirdd cyfoes ar gyfer plant cynradd.

Ac ar ddalen deitl y gyfrol honno y gwelwyd yn argraffedig am y tro cyntaf y Nod Cyfrin y byddid yn ei weld yn ddiweddarach yn arwyddnod ar sgroliau cyhoeddi gorseddau Beirdd Ynys Prydain.

Prin yr oedd yr Archdderwydd wedi cyhoeddi enw bardd y gadair nad oedd rhai o swyddogion y Cyngor yn gwerthu o gwmpas y Pafiliwn gopïau o gyfrol y cyfansoddiadau buddugol.

Rhyw fag losin o gyfrol yw hon.

Wrth gwrs ni fyddai rhywun byth yn dod i ben a dyfynnu cyfeiriadau difyr allan o gyfrol fel hon a'i dalennau yn brothio ohonyn nhw.

Mae'r ddwy gyfrol a sgrifennodd O.

Atebwyd y cwestiwn cyntaf gan Dr Jones ym mhennod gyntaf ei gyfrol ragorol.

A fyddwn yn cydweld a chroesawu rhai o'r safbwyntiau, sy'n beth arall ond mae'n sicr yn ddifyr darllen amdanyn nhw er bod y gyfrol yn aml yn rhy agos at yr ‘adroddiad swyddogol' o ran arddull.

Dros y blynyddoedd, fe ddechreuodd rhai - y rhan fwya' ohonyn nhw yn gyfranwyr i'r gyfrol hon - arbenigo a magu profiad mawr mewn gwaith o'r fath.