Olion afonydd Ond maentumir nad oedd Mawrth yn rhewllyd trwy gydol ei hoes oblegid yn ystod ei dyddiau cynnar credir fod yma gynhysgaeth gref o nwyon yn byrlymu o fynyddoedd tanllyd ar hydddi gan greu atmosffer trwchus o'i gylch ac yn cadw gwres yr haul rhag dianc ac o'r herwydd yn codi tymheredd arwynebol y blaned.

Gêm gyfartal, felly, a digon i Alan Cork gnoi cil yn ei gylch.

Trois at ei wraig a'i holi hi yn ei gylch.

Nid oes unrhyw dystiolaeth iddynt droi at y Tristan en Prose, er bod fersiynau diweddar o Gylch y Fwlgat yn cyfuno'r Tristan hwnnw â hanes y greal,' ac ni adawodd rhamantau cynnar Be/ roul a Thomas' eu hôl ar chwedlau Cymraeg.

Y mae 'anllywoadraeth a lladrad', meddai ymhellach, yn sicr o lygru 'hil gŵr a nerth gwâr yn ei ôl', a 'hwnnw sy'n gyfion', yn 'geidwad', yn 'gadarn', yn 'gall' ac yn ŵr 'da'r synnwyr' yng ngherddi Wiliam Llŷn, os nad hwnnw a oedd ei hyn yn benteulu a gadwai drefn ddisgybledig ar ei dy a'i dylwyth ac a estynnai gortynnau ei warchodaeth i gylch ehangach ei gymdogaeth.

Roeddem yn edrych fel rhes o bysgotwyr o gylch pwll tro ond fod y wialen yn ein ceg.

Cyfuno deunydd a fenthycwyd o'r Brut ac o ramant Ffrangeg, y Merkn en Prose (rhan o Gylch y Fwlgat) a wnaeth awdur anhysbys y testun a adwaenir heddiw fel 'Genedigaeth Arthur', er enghraifft, ac a gadwyd yn llsgr.

Y mae'n canu, nid yn unig gydag eraill, ond hefyd dros eraill; ac nid yn unig dros eraill o'i gylch yn y capel, ond dros rai nad ydynt yno.

Mae chwithdod mawr ar eu hol yma ym Moelfre - buont yn barod bob amser eu cymwynas a'u gwasanaeth a'u cyfeillgarwch i ni, drigolion y pentref, ac i gylch eang o Fon a'r Gogledd.

Er bod y Saeson yn wannach nag y dylsen nhw fod, oherwydd absenoldeb Lee Westwood, mae ganddyn nhw dri profiadol o gylch-daith Ewrop yn y tîm - Roger Chapman, Brian Davis a Jamie Spence.

Fe archwilion ni hyd at bum milltir o gylch y castell heddiw.'

(Yno, fel y digwyddodd pethau, ar ymweliad â chartref Wil, fy mrawd, y cafodd Mam ei tharo'n wael.) Pan gyrhaeddais, roedd fy chwiorydd a'm brodyr yn y llofft o gylch y gwely, a Mam, druan, yn anymwybodol.

Holais Bob yn ei gylch.

Roedd Derfel am beth amser yn bregethwr cynorthwyol gyda'r Bedyddwyr, ac yn aelod o gylch llenyddol blaenllaw a oedd yn cynnwys Ceiriog a Chreuddynfab.

Mae o wedi bod wrthi'n ffoi erstalwm rŵan, yn ffoi'n gylch o amgylch y byd a'r ysbrydion aflonydd ar ei sodlau'n ei hambygio ac yn ei gosbi.

Daeth y syniad am y 'dinesydd defnyddiol' yn gyfarwydd i wladweinwyr, sef y gwr cyffredin a allai wasanaethu'r wladwriaeth mewn sawl ffordd am ei fod yn llythrennog ac yn fwy hyblyg o'r herwydd, â'r gallu i fyw a gweithredu y tu allan i'w gylch pentrefol traddodiadol.

Ar ogwydd felly, edrychai'r bonet bach yn debyg iawn i'r llewyrch hwnnw a beintir o gylch pennau saint mewn hen ddarluniau.

"Am dy fod mor anesmwyth, mae popeth o dy gylch di yn dlawd."

Drwy'r dydd bu'r plu yn chwyrlio o'r awyr lwyd a phan ddaeth y nos a'i rhew, ni allai yr un cerbyd dramwyo'r ffyrdd o gylch y dref.

Bu'r cynllun newydd yn llwyddiant anghyffredin gan i bedwar ar hugain o aelodau newydd o gylch Glasfryn ymuno â'r Ysgol Sul.

O holl amrywiaeth taclau'r gwareiddiad newydd, o raselydd i beiriannau golchi, mae'n debyg mai'r teledu ddaeth a'r chwyldro i'w anterth wrthi ganolbwynt yr aelwyd symud o'r lle tan, gyda'r gadair freichiau a'r setl a'r soffa yn gylch o'i gwmpas a phawb yn ei wynebu, i'r bocs yn y gornel, a phawb yn eistedd yn rhes a'u hochrau at y tan a'u hwynebau at y sgrin.

Yn y Gymdeithas Gymraeg yr oedd ffilm yn cael ei dangos o ymweliad Côr Gyfynys a Phatagonia -- a gwelais amryw o gylch Stiniog ar y ffilm.

Hedfannai ei gwallt yn gudynnau brith o gylch ei phen, fel petai newydd gael sioc drydan, ac roedd ei chap nos lês wedi ei luchio'n ôl yn gam ar gefn ei phen gan y mwng gwyllt.

Griffith, ac aeth blynyddoedd heibio cyn i bobol ddechrau teimlo'n blase/ yn ei gylch.

Aethai hyn yn gylch wedyn o ddirywiad cynyddol.

Bob yn dipyn, fe fyddai'n dechrau camu'r haearn o fod yn ddarn unionsyth i fynd yn raddol yn gylch.

Daeth yntau yno, dyn bychan, bywiog, yn gwisgo sbectol drom, a chanddo farf frown dywyll o gylch ei wyneb, ac yn gwenu'n siriol wrth ymddiddan â Mam.

Fe geisies i dynnu sgwrs a Luned yn i gylch e, ond doedd gan honno fawr ddim i weud wrth neb ar ol y briodas, ac fe anghofiodd pawb am y peth yn union y daeth stori arall i gnoi cil arni.

Gan mai ymwelydd dros dro yn unig oeddwn i, fentrwn i ddim beirniadu cyflwyr yr economi yn yr Undeb Sofietaidd, oni bai fod y bobl hwythau'n teimlo mor ddig yn ei gylch erbyn hyn.

Ar ôl gorffen gwneud y bwl byddai'r gof yn gosod dau gylch haearn amdano yntau.

Aeth popeth yn gylch gwyllt o'i chwmpas, ac yna'n dywyllwch.

Bu nifer o bobl o gylch 'Y Pentan' yn brysur iawn yn Eisteddfod Casnewydd, yn enwedig o gofio mai hon oedd yr eisteddfod olaf cyn Eisteddfod Dyffryn Conwy a'r Cyffiniau y flwyddyn nesaf.

Yr oedd ganddo ddawn arbennig i sgrifennu'n ddiddorol am bobl a phethau o gylch Ffestinioig.

Pan oeddwn yn wyth a naw oed awn o gylch Nant-y-moel gyda cherdyn i gasglu at y genhadaeth dramor.

Roedd yna ffos o gylch y castell!

Heb hyd yn oed y weledigaeth hon i ddechrau, dygnu arni a wnaeth HR er hynny, gan weithio trwy gyfrwng y wasg a thrwy anfon gwahoddiadau at gylch ehangach fyth o gydnabod.

Cyfeillion agos yn unig, ebe Glenys, fel petai'n gallu darllen ei feddwl, gan droi atynt i gyd yn eu tro i wenu arnynt a'u derbyn i gylch ei chyfeillgarwch.

Yng nghanol y tywyllwch daliai porter ei lamp i fyny a hithau'n taflu ei phelydrau allan yn gylch i niwl y bore.

Dyma gylch cyfarfod sydd wedi gafael a thyfu, cylch o bobl o wahanol enwadau o fewn y dref sy'n dod at ei gilydd i sgwrsio, yfed te a choffi a myfyrio ar y Gair, a hynny bob bore Mawrth yn Festri Salem.

Nid pruddglwyf rhamantus bellach, ond nodyn sinig o enau gŵr a welodd taw twyll ydoedd y cyfan o'i gylch.

Un o'r pethau a dynnodd fy sylw gyntaf wedi symud i'm cartref newydd oedd yr adeilad mawr - muriau uchel o'i gylch, a safai led dau gae oddi wrth ein tŷ ni.

Dro arall ant i ryw gylch o gerrig i sefyll am awr neu ddwy a llafar ganu'n uchel wedi eu gwisgo mewn gwyn a glas a gwyrdd.

A grwp o hogiau ifanc o gylch Llangernyw.

O gylch Papur Menai roedd clybiau Dwyran a Phenmynydd a Llangoed wrth gwrs ond rhwng Penmynydd a Rhosybol yr oedd hi am Darian yr Enillwyr efo Rhosybol yn y diwedd yn mynd a hi.

Eryrod, cathod gwylltion a llwynogod yw eu gelynion naturiol hwy yn yr Alban ac os bydd y gelynion hyn yn fygythiad gwirioneddol mewn cylch arbennig, ymfuda'r ysgyfarnogod i ddiogelwch rhyw gylch arall.

Dyma bwys o siwgr; ni ellir dadlau yn ei gylch.

Heledd yn crechwenu'n ddwl yng ngafael y ddiod, Heledd yn wylo'n ddilywodraeth a hyll, yn nadu fel anifail mewn poen, a neb yn gallu torri drwy gylch ei hing i'w chysuro.

Spadea yw'r chwaraewr gyda'r record salaf ar y gylch-daith - mae wedi colli 22 gêm yn olynol.

Yr oedd hefyd yn aelod o Glwb yr Efail ac o Gylch Cinio Bangor.

Cerdded o gylch yr hollt enfawr, tua milltir neu fwy o dro.

Cafwyd eitemau gan barti o bobl ifanc o gylch Carmel a Llanrwst.

Am naw o'r gloch nos yfory mae criw ohonyn nhw'n mynd i ganu carolau o gylch y dref.

Pa fedal fyddai fyth yn ddigon cymwys ac addas i hongian o gylch ei gwddf fel teyrnged i'w dewrder yn sefyll yn yr adwy i'n hatal ni y gwþ þ ie, y rhai cryfaf, i fod þ rhag llwyr golli ffydd a mynd ar ddisberod gyda'r genfaint foch?

Tyfai ymylwe o flew main o dan y llygaid ac o gylch y genau mân.

Un o gylch yr Oriel ei hun yw Maredudd ab Iestyn.

Ymysg yr enillwyr o Benmynydd oedd Dilwyn Owen a Dylan Jones am Baratoi Oen at gylch sioe; Arwel Jones a Medwyn Roberts am wneud crempog (a'i thaflu!!); Paul Parry ac Ann Williams am addurno drwm olew, Arwel Jones ac Aled Pennant am wneud cenel i gi, ac unwaith eto eleni, eu tim dawnsio gwerin.

Yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, er mawr ddiddordeb i ni'r prentisiaid, carcharwyd nifer o Almaenwyr yn Graiglwyd Hall, ac roedd weiren bigog o gylch y cae o flaen y tŷ.

Diolch yn fawr iawn hefyd i Ffion o gylch meithrin Talgarreg am y llun ar gyfer y clawr.

Ac fel arbenigwr ar gelloedd, mi alla i dy sicrhau di nad ydi o'n brofiad y gelli di ein twyllo ni yn ei gylch.

Torri dau gylch o risgl, hanner modfedd oddi wrth ei gilydd, yw'r ffordd briodol o wneud y gwaith.

Yn anarferol iawn nid oedd ganddi deulu agos ond cafodd ofal gan gylch bach o gyfeillion.

Dyn tawel, swil yn y bôn, oedd Francis, yn troi yn ei gylch bychan ei hun, ond yn gwybod mwy am y byd mawr y tu allan na'r rhelyw o'i gwmpas.

Ymdroellai cylchoedd o arogleuon amhleserus o'i gylch.

Ond ar yr un pryd ceir penodau lle mae'r pwyslais ar gyffroi dychymyg y pelntyn, drwy ei gael i'w roi ei hun yn sefyllfa cymeriadau hanesyddol, sef ymarferion yr 'empathi' bondigrybwyll, y bu cymaint o ddadlau yn ei gylch yn ddiweddar yn y wasg Seisnig.

Mae'n amlwg oddi wrth ei holl gynnyrch, er gwaethaf ei barch at reswm, at drefn, at ffurf mewn bywyd a chelfyddyd, nad pleidiwr llythyren farw'r ddeddf ydyw o gwbl, oherwydd mae'n barhaus yn herio'i gymeriadau i gamu y tu hwnt i gylch cyfyng eu harferion traddodiadol a gweithredu'n greadigol er mwyn meddiannu gwirionedd uwch.

Yn y cyfarfodydd hyn daeth y geiriau a ganlyn yn gyfarwydd: Daeth y geiriau'n gyfarwydd i bob un wrth i gylch ohonom gydio yn nwylo'n gilydd i'w canu.

Raid i ddyn ddim ond dechrau dweud stori ysbryd a fydd ganddo gylch o wrandawyr parod.

A chwythu mwg o gylch ei feddyliau dwys.

Ar waethaf anlladrwydd y trigolion - yr oeddynt yn ddigon wynebagored yn ei gylch fel y prawf y lluniau yn nhai'r puteiniaid ac yng nghartref y brodyr Vitti, yr oedd y trefwyr yn gosod pwys mawr ar lendid corff ac ar iechyd.

Bwtyai nhw, ar ryw ffurf neu'i gilydd, gyda phob pryd; gyda'i facn i frecwast, a'i gig i'w ginio, ar dafell i'w de ac mewn salad i'w swper; yn falurion yn ei gawl, yn sudd yn ei saws, yn stibedi o gylch ei gaws; wedi eu berwi a'u ffrio a'u stwnsio a'u stwffio.

Ac ymhen y flwyddyn i'r diwrnod yr oedd wedi amgylchynu tŷ Ty'n y Gilfach hefo'r polyn, a dod yn ôl i'r weirglodd, yn union i'r fan lle y dechreuodd ei gylch flwyddyn yn ôl.

Nid yw'r Gymraeg a glywir mewn ambell gylch yng Nghymru heddiw namyn braiaith esgymun a chwbl ddiurddas.

Onid ydi'r hogan benchwiban 'na sy'n darllen y Newyddion bob nos yn nith i chwaer yng nghyfraith c'nither Margiad Parry Ty Mwg a 'dydi pedigri hen ddynas Ty Mwg yn ddim i orfoleddu yn 'i gylch.

Os buoch chwi'n ceisio gwerthu buwch sbeitlyd ryw dro, fe gofiwch fel yr ymddangosai fod holl stþr y farchnad yn tarddu o gylch eich cyfeilles.

Ni byddai na rhaff o gylch ei chorff na gefynnau am ei choesau yn ddim ond moddion iddi ddangos ei champau.

Hynny, a'r ofn o fod y tu allan i gylch y chwerthin ac amau, yn f'unigrwydd, mai fi a'i symbylodd.