Rwy'n cofio dadl ar gynghanedd yn yr Herlald, rhwng Cymedrolwr a Llwyrymwrthodwr yn ymestyn tros wythnosau.

Galwodd John Morris-Jones ef 'Y meistr mwyaf ar y gynghanedd o'r ymgeiswyr oll'.

mae gen i ddiddordeb yn y gynghanedd.

A'r foment honno, meddai Waldo, fe ddaeth llinell o gynghanedd i'w ben.

Gwelir ynddo, bid sicr, rai pethau sy'n gyffredin i modernismo Sbaen yn yr un blynyddoedd: ymdeimlad newydd a harddwch geiriau, hoffter at grefft gan gynnwys crefft y gynghanedd, yr un synwyrusrwydd hefyd.

Dyma gartref cynghanedd ar y we a'r unig safwe rhyngweithiol sydd wedi'i neilltuo'n llwyr i'r gynghanedd a barddoniaeth Gymraeg yn gyffredinol.

dyw cerdd ddim yn dda am ei bod mewn cynghanedd gywir yn unig, dyw'r gynghanedd per se ddim yn cyflenwi cerdd â rhyw rinwedd.

ond liciwn i drafod y gynghanedd a'r orsedd y sefydliad mwyaf radical, gwreiddiol yng nghymru ac arwyddion eraill ein diwylliant o safbwynt semiotig.

Er iddo wneud llawer o englynion a chywyddau o dro i dro, ni byddai yn sicr o'u cywirdeb, ac wrth geisio eu cywiro llwyddai i wneud yr enghreifftiau digrifaf o'r gynghanedd yn feistres ar y bardd, yn lle'r bardd ar y gynghanedd.

Ond cafodd hyd i ramadeg Saesneg cyn gorffen trechu cyfrinion y gynghanedd, a math o ddisgybl yspâs arhosodd byth.

Safle i drafod y gynghanedd, i ddarllen adolygiadau a chysylltu â chynganeddwyr eraill.

Defnyddiodd y bardd y gynghanedd i gyfleu rhuthr a grym y peiriannau yn effeithiol.

mae'n amhosibl anwybyddu'r gynghanedd yng nghymru a wiw inni wneud hynny.

Awdl ddramatig ac epigramatig wych oedd awdl fuddugol 1902, ac 'roedd y gynghanedd gynnil a'r delweddu diriaethol yn wrthbwynt i awdlau clogyrnaidd a thraethodol y cyfnod.

Yn y Gymraeg llwyddodd y Prifardd Aled Gwyn i ddwyn y gynghanedd i mewn i'r mesur pan gomisiynwyd ef i sgrifennu Haiku i gyfarch aelodau Clwb Hiraeth, clwb o brif-weithredwyr Cwmniau Siapaneaidd dreuliodd amser yng Nghymru.