O dras Ariaidd, mae eu hiaith yn perthyn i Farsi, sef iaith Indo-Ewropeaidd Iran - ac mae ganddyn nhw ddwy brif dafodiaith.

Fyny ym mynyddoedd uchel Cwrdistan yng ngogledd-orllewin Iran oedd o', a'r siwrnai i gyrraedd yn un anodd.

Cau'r ffin oedd ffordd Iran o fynegi anfodlonrwydd.

'Roeddwn i'n edrych ar fap ddoe cyn dod i lawr a mae jyst uwchben Iran a 'chydig i'r dde o Twrci.

Ond gan ei bod hi'n dasg anodd iawn eu cael nhw i Cwrdistan yn saff, maent yn awr yn canolbwyntio ar anfon cynrychiolwyr i Iran i brynu moddion ar gyfer y Cwrdiaid.

Roedd milwyr Iran ym mhob man oherwydd yn ystod y rhyfel rhwng y ddwy wlad roedd Iraq wedi ceisio defnyddio'r groesfan ar fwy nag un achlysur er mwyn cael mynediad i Iran.

Ond roedd yna nifer fawr o ffoaduriaid o Iran.

Er gwaethaf llwyddiant etholiadol y Bloc, ni all plaid ffederal ddod â sofraniaeth i Que/ bec yn uniongyrchol, dim ond y senedd yn ninas Que/ bec gwþr busnes o Dwrci ac Iran eisoes yn y wlad yn elwa ar gysylltiadau oesol â'r hen ffordd sidan, ac yn awr yn sugno i'w côl fasnach oedd gynt dan reolaeth ganolog Moscow.

Roedd ei deulu'n arfer byw ar y ffin rhwng Iran ac Irac ond mae'n ofni eu bod erbyn hyn wedi gorfod ffoi am eu bywydau.

Am eu bod ar wasgar yn Iraq, Iran, Twrci, Syria a'r Undeb Sofietaidd, does neb yn siwr beth yw eu nifer.

Ond fel yn achos addysg feithrin a chyfundrefn iechyd, nid yw'r bobl gyffredin - a merched yn arbennig - yn barod i groesawu Moslemiaeth Iran yn sicr.

Eithr o droi at Iran a Thwrci mae'r weriniaeth yn troi ei hwyneb unwiath eto i gyfeiriad Islam.

Ac wrth gwrs, Iran, Afghanistan a Pakistan yw'r cymdogion agosaf yn y rhan yma o ganolbarth Asia - gwleydd Moslemaidd bob un.

Ym mis Mai eleni, hedfanodd Aled i Iran i dynnu lluniau'r Cwrdiaid oedd yn llifo allan o Irac, o afael erlyn di-drugaredd Saddam Hussein.

Pe bai hwn yn eu gweld, dyna fyddai diwedd adroddiad Y Byd ar Bedwar o Iran - a'n rhyddid ni, o bosibl.

Roedd yn anodd beio Iran am y dioddefaint.

Ayatollah Khomeini yn dod i rym yn Iran.

Nos Wener, wrth i ni baratoi i adael Iran, dechreuais anesmwytho.

Roedd ein visas yn dod i ben y diwrnod canlynol, a doedd dim siawns cael estyniad er mwyn medru holi gwleidyddion Iran ar gyfer y rhaglen.

Oni bai am y gangiau o labrwrs a ddeuai yno i weithio o'r India, Pakistan ac Iran, wn i ddim beth fuasai hanes y lle.

Rydw i wedi pregethu a darlithio i gynulleidfaoedd mawr a bach ond dydw i erioed wedi cael cynulleidfa yn gwerthfawrogi cymaint â'r fintai yma o ffoaduriaid o Iran.

Roedd y cyfieithydd yn gwybod, ond roedd e'n gwrthod dweud wrtha'i!' Yn y diwedd, daeth cynrychiolwyr o lywodraeth Iran ac o fudiad y Red Crescent.

Roedd criw yr awyren yn mynd i orffwys am bedwar diwrnod yn Istanbwl - ond aros yn Iran wnaeth Aled.

Yr SAS yn ymosod ar lysgenhadaeth Iran yn Llundain ac yn achub gwystlon.

Ond yn ôl llygad-dystion, doedd dim amheuaeth fod Iran wedi delio'n gyflym ac yn effeithiol â'r mewnlifiad anferth.

Ond ar ôl profiadau go erchyll pan aeth i Iran yn gynharach eleni - yr ugeinfed gwlad iddo ymweld â hi yn ystod y flwyddyn ddiwethaf - mae'r ffotograffydd Aled Jenkins bellach yn fwy na bodlon i gadw'i draed yn dynn ar ddaear Cymru.