Ef a roes fawredd i ymgyrch Cymdeithas yr Iaith yn erbyn gwarth arwisgiad y tywysog Charles yng Nghaernarfon, seremoni, fe wyddom heddiw, a wthiwyd ar eu gwaethaf ar y teulu brenhinol Seisnig gan Swyddfa Gymreig y Blaid Lafur er mwyn lladd cenedlaetholdeb Cymru.
Byddai pawb yn derbyn y cynnydd yma a'r arian ar gael drwy gael gwared ar £2bn o fudd-daliadau sy'n cael eu targedu gan Lafur tuag at y pensiynwyr tlotaf.
Heddiw rhaid inni ddeall fod rhagfarn wrth-Gymreig y blaid Lafur mewn rhai rhannau o Gymru-Morgannwg Ganol, er enghraifft - yn deyrnged uniongyrchol i'n cynnydd ni, gan fod rhaid i Lafur ystyried cenedlaetholdeb Cymreig fel gelyn gwleidyddol o'r radd flaenaf.
Un o brif ddigwyddiadau newyddion y flwyddyn oedd ymddiswyddiad Ron Davies yr Ysgrifennydd Gwladol ar y pryd, y'r amgylchiadau a arweiniodd at ei ymddiswyddiad a'r frwydr a ddilynodd dros arweinyddiaeth y blaid Lafur yng Nghymru.
Mae nifer o'r rhaglenni hyn yn adlewyrchu cryfder BBC Cymru o ran newyddiaduraeth materion cyfoes, ac roedd hyn yn amlwg trwy gydol y flwyddyn gyda chyfraniadau i ddarllediadau ar radio a theledu o ddigwyddiadau megis yr Uwch-gynhadledd Ewropeaidd yng Nghaerdydd, a phrif raglenni dogfen ar y teledu megis Place of Safety, am yr ymchwiliad i gam-drin plant yng Ngogledd Cymru, ac In The Red Corner, a ddilynodd gystadleuaeth arweinyddiaeth y Blaid Lafur yng Nghymru.
Mae Llafur yn paratoi i'n argyhoeddi na fydd Quangos yn Quangos os ydyn nhw'n llawn o bobl Lafur.
Pwrpas y cyfan oedd herio'r holl gamweddau a oedd yn rhwystr i'r Iddewon gyflawni eu priod genhadaeth yn y byd, datguddio daioni Duw nid trwy eiriau'n unig ond trwy lafur enaid.
Yn sgil grym y tractor a'r JCBs a pheiriannau eraill, y diwydiant agrocemegol, had gwell a phatrymau newydd o werthu ac o ddosbarthu, fe chwalwyd y ddibyniaeth ar lafur a'r gyfundrefn rhannol hunan-gynhaliol.
Derek Hatton, cyn is-arweinydd cyngor Lerpwl, yn cael ei ddiarddel gan y Blaid Lafur.
Gorffennodd y Blaid trwy ddod yn ail i Lafur trwy Gymru, yn union fel y daeth yn ail trwy Gymru yn yr etholiadau lleol.
Drwy dderrbyn yr alwad hon byddai'r Blaid Lafur hefyd yn rhoi William Hague mewn cornel.
Y mae'r tair merch sydd heddiw, a minnau'n sgrifennu, yng ngharchar Bryste wedi eu rhwystro rhag siarad yn eu mamiaith wrth eu mamau, yn pigo cydwybodau hyd yn oed aelodau seneddol Cymreig y Blaid Lafur.
Collodd y Blaid Lafur seddi i Blaid Cymru mewn manau oedd unwaith yn ei cadarnleoedd.
Pasiwyd cynnig yn y Cyfarfod Cyffredinol yn galw ar i'r Blaid Lafur egluro a chryfhau eu polisi tuag at Quangos Cymru.
(viii) dim ystyriaeth ychwaith i'r gyd-berthynas rhwng y farchnad nwyddau, a ddisgrifir yn Ffigur I, a marchnadoedd eraill, megis y farchnad lafur, y farchnad arian, a'r farchnad gwarannoedd.
Adroddiad yn dangos fod carfan Drosgïaidd dan yr enw ' Militant Tendency' yn ceisio rheoli'r Blaid Lafur.
Neil Kinnock yn rhybuddio cynhadledd y Blaid Lafur fod rhaid ailfeddwl ynghylch polisïau.
Llongyfarchiadau cynnes a diolch i Tony Jones am ei lafur a'i ymroddiad.
Y mae arweinwyr y Blaid Lafur yn baglu ar draws ei gilydd i i ddweud mai'r rheswm fod poblogrwydd y blaid wedi edwino ers yr etholiad diwethaf yw oherwydd nad yw'r 'neges' yn ddigon clir.
Nid ydym yn derbyn dadleuon y Dde a leisir gan Dorïaid ac aelodau o'r Blaid Lafur na ddylid rhoi gofynion deddfwriaethol ar y sector preifat i ddarparu gwasanaeth yn Gymraeg.
Ni fyddai unrhyw anhawster ychwaith i ymestyn y model gwreiddiol i gynnwys marchnad arian a marchnad lafur yn ogystal â marchnad nwyddau.
Y Blaid Lafur oedd honno.
Fe gofiwch i David Phillips, Waun-lwyd, ddwyn offer marchogaeth a dillad tra'n gweithio ym mhlas Cilwendeg, a threuliodd flwyddyn o lafur caled yn gweithio'r felin droed yng ngharchar Hwlffordd am ei drosedd.
Hoffwn fynegi fy ngwerthfawrogiad o lafur diflino pawb a sicrhaodd lwyddiant y cynhyrchiad, gan hyderu ei fod wedi ennyn yn y gynulleidfa rwyfaint o'r blas a gafodd darllenwyr gwreiddiol O Law i Law hanner can mlynedd yn ôl.
Dywedodd Alun Michael iddo ymweld âr ysbyty ddwywaith yn ddiweddar - yn ceisio cywain pleidleisiau i Lafur, mae'n debyg - ond ddim digon i gadw Helen Mary draw.
Os am egluro lefel buddsoddiant a lefel prisiau, yna y mae'n rhaid wrth fodel sy'n cynnwys y farchnad arian a'r farchnad lafur yn ogystal â'r farchnad nwyddau.
Yr unig beth mae o'n addo ydy be mae'r pensiynwyr yn ei gael yn barod gan Lywodraeth Lafur, meddai.
Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Y Blaid Lafur yn diarddel Oswald Mosley.
Ond, mae peryg i Lafur ddibynu'n ormodol arno, ac fel y dangosodd etholiadau'r Cynulliad, Senedd yr Alban a sawl gornest leol ar gynghorau Lloegr, all Mr Blair ddim perswadio pawb.
Meddyliai am ei dad wedyn, wedi cael telerau gosod, rhai gwael yn aml, na wyddai yn y byd a gâi efe dâl am ei lafur ar ddiwedd mis.
Michael Foot yn olynu Jim Callaghan fel arweinydd y Blaid Lafur.
Neil Kinnock yn arweinydd y Blaid Lafur.
Y Blaid Lafur yn ennill pum sedd Gymreig yn etholiadau Ewrop.
Ond ni allai Hugh Evans ddeall brawddeg o araith y gwr tafodlyfn; deuddeng mil o eiriau, ac nid iaith oedd ganddo wedi'r holl lafur a dwndwr gyda'r geiriadur.
Cafwyd hefyd sylwadau positif iawn gan Carwyn Jones ar ran y Blaid Lafur a gan David Davies - y Ceidwadwr cyntaf i annerch cyfarfod cyhoeddus wedi ei drefnu gan y Gymdeithas.
Y Blaid Lafur yn ennill yr Etholiad Cyffredinol gyda mwyafrif o 179.
Y fath lafur ydoedd yn y dyddiau gynt i dorri'r gwair, ei hel, a'i fydylu ambell waith os oedd argoel o wlaw, yna 'tannu'r' mydylau drachefn, a'i huloga, a'r cyfan gyda phicffyrch.
Dylai fod yn destun rhywfaint o bryder i Lafur i wleidydd mor brofiadol gael ei daflu oddi ar ei echel mor hawdd.
Yn etholiadau cyntaf y cynulliad y Blaid Lafur ydi'r blaid fwyaf ond heb fwyafrif dros yr holl bleidiau eraill.
Rhaid inni egluro'n hunain yn well, meddan nhw er mawr ddifyrrwch i wrthblaid Lafur yr adeg honno.
Doedd oes o gydfyw gyda ffermwr mynydd ddim eto wedi ei dysgu nad oedd llechu rhag curlaw yn rhan o batrwm ei lafur.
Yr oedd SO Davies yno, ond nid fel cynrychiolydd y Blaid Lafur na hyd yn oed bwyllgor gwaith y Blaid Lafur yn ei etholaeth ef ei hun.
Oddi ar hynny yr ydym wedi cael nifer o drafodaethau adeiladol gyda'r weinyddiaeth Lafur ar bob lefel yn dilyn ail ddyfodiad rhannol democratiaeth ar ôl 1997.
Carchariadau eto. Buddugoliaeth Llywodraeth Lafur yn cytuno i roi gychwyn ar Sianel Gymraeg a'r Torïaid yn cydsynio.
Ethol Clement Attlee yn arweinydd y Blaid Lafur.
A hyn oll yn nannedd gwrthwynebiad ffyrnig y Toriaid a'r Blaid Lafur a'r Wasg Saesneg bron i gyd - a'r pwyllgor ei hun heb ddimai goch y delyn at y costau.
Tony Blair yn llwyddo i ddiddymu Cymal 4 o gyfansoddiad y Blaid Lafur.
Llywodraeth Lafur leiafrifol am yr ail dro.
Tybia mai'r 'unig ffordd' i roi 'urddas ar lafur .
Llonnwyd calonnau'r rhai a gredai wrth feddwl bod gobaith am ryw gysgod gwan o deyrnas nefoedd ar y ddaear gyda buddugoliaeth ysgubol y Blaid Lafur.
Oddi ar hynny yr ydym wedi cael nifer o drafodaethau adeiladol gyda'r weinyddiaeth Lafur ar bob lefel yn dilyn ail ddyfodiad rhannol democratiaeth ar ol 1997.
Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Y 'gang o bedwar', Shirley Williams, Bill Rogers, David Owen a Roy Jenkins, cyn-aelodau o'r Llywodraeth Lafur, yn ffurfio plaid newydd, y Blaid Ddemocrataidd Gymdeithasol, yr SDP. Naw aelod seneddol yn eu dilyn.
Hugh Gaitskell yn olynu Attlee fel arweinydd y Blaid Lafur.
Y Blaid Lafur yn diarddel Oswald Mosley.
Trwy'r haf, cynhelid raliau poblogaidd yn Sgwâr Neuadd y Dref Llanelli gan y Blaid Lafur Annibynnol, gyda Dan Griffiths yn llywyddu.
Dim llawer o ddiddordeb yn etholiadau Ewropeaidd cyntaf Prydain: 34% yn pleidleisio yng Ngymru ac ethol tri o'r Blaid Lafur ac un Tori.
Ni allai'r Datganolwyr weld ar y pryd mai mesur gan Blaid Lafur wan a rhanedig oedd y mesur dros Ddatganoli, ac nad oedd sawl aelod o'r Blaid Lafur ei hun yn gefnogol iddo.
Cyhoeddi'r Daily Herald, papur y Blaid Lafur, am y tro cyntaf.
Buasai llawer ohonom yn y Blaid Lafur am flynyddoedd, a bodau gwleidyddol oeddem hyd flaenau'n bysedd, ac yn anad unpeth, deallem mai â grym y mae a wnelo gwleidyddiaeth, a dyna wers nad yw'r Blaid Lafur erioed wedi ei hanghofio.
Diweddodd Ellen ap Gwynn ei hadroddiad trwy ddiolch i bawb gyda phwyslais arbennig ar lafur y Pwyllgor Gweithredol.
Ar y llaw arall, bu'n atalfa oherwydd fe ddigwyddodd ar yr union adeg pan oedd y Blaid Lafur yng Nghymru yn dechrau rhoi lle pwysig i Gymru fel gwlad a chenedl yn natblygiad ei pholisiau, ond o ganlyniad i'r isetholiad arafodd y datblygiad gobeithiol hwnnw.
Dywedodd Dafydd Lewis, 'Mae'r Blaid Lafur wedi bod mewn grym ers tair blynedd a Rhodri Morgan yn Brif Ysgrifennydd Cymru.
Etholwyd Llywodraeth Lafur yn 1945, gyda chymeradwyaeth trwch poblogaeth Cymru, a sefydlu'r wladwriaeth les a'r gwasanaeth iechyd cenedlaethol, yn creu sustem i gefnogi'r diwydiant amaeth, yn gwladoli nifer o ddiwydiannau – polisïau sy'n cael mesur helaeth o gefnogaeth, o leiaf tan y 1970au.
"Mae hyn," medd Wigley, "yn rhoi inni'r hawl i ymladd yr Etholiadau nesaf yng Nghymru fel yr Wrthblaid swyddogol i Lafur." Ond a fydd BBC Cymru, HTV, y Daily Post a'r Western Mail yn derbyn hynny?
Gwynoro Jones o'r Blaid Lafur yn trechu Gwynfor Evans o dair pleidlais yn etholaeth Caerfyrddin.
Cyfarfod cadarnhaol â Win Griffiths, Llefarydd y Blaid Lafur ar Addysg yng Nghymru.
Maen hen, hen, ddywediad yn y Rhondda fod y gefnogaeth i Lafur yn un mor unllygeidiog y byddai mul yn cael ei ethol pe byddain sefyll yn enwr blaid.
Yn fras felly, gan mai ef sy'n drydydd ar restr ymgeiswyr ei blaid, rhaid i Lafur enill rhyw drigain y cant o'r bleidlais iddo fod yn sicr o gadw'u sedd.
Cawn weld yn nes ymlaen mai'r esgeulustod hwn o gymhellion yr unigolyn, yn arbennig yn y farchnad lafur, yw un o'r prif gyhuddiadau a wnaed yn erbyn y dadansoddiad Keynesaidd yn ystod y blynyddoedd diwethaf.
Wrth ddisgrifio cyflwr ffermwyr tlawd yn yr Affrig neu Asia, wedi i flynyddoedd o lafur caled gael eu difetha trwy fympwy natur nad oes ganddynt ddim rheolaeth o gwbl drosto, gall rhestrau o ffigurau a disgrifiad byw gan un profiadol yn y maes fod o gymorth.
Y Blaid Lafur yn ennill yr Etholiad Cyffredinol ond â omwyafrif bychan iawn.
Is-etholiad Gorllewin Y Rhondda a Phlaid Cymru yn dod o fewn 2,306 i'r Blaid Lafur.
Ond ni fyddai perfformiad o'r fath safon yn bosib heb lafur ymroddedig ymlaen llaw gan yr athrawon eraill, a chymorth y mamau dawnus oedd wedi addurno'r llwyfan a'r neuadd yn gelfydd a gwneud llawer o'r gwisgoedd tlysion.
Y Blaid Lafur yn wan iawn yn yr Etholiad Cyffredinol, ond Ramsay MacDonald yn parhau'n Brif Weinidog ar Lywodraeth Genedlaethol.
Mae'n eu dysgu hefyd i fod yn gynhyrchwyr yn ogystal â bod yn ddefnyddwyr.' Byddai'r elw o lafur y plant yn cael ei ddefnyddio i adeiladu ysgolion eraill, ac i hyfforddi athrawon.
Ar ben hynny, yr oedd ar y mwyaf o'r bobl a fanteisiai ar ei lafur yn brin eu gwerthfawrogiad ohono ac yn aml yn anhydrin ac anghwrtais.
Trwy'r cyfnod hwn ymosodai'r Blaid Lafur yn chwyrn, yn arbennig ar SO Davies.
Nid yw'n Rhyddfrydwr fel ei dad; mae'n feirniadol o'r Blaid Lafur ac o Blaid Cymru, bellach nid yw'n Gomiwnydd chwaith.
Y Torïaid yn ennill yr Etholiad Cyffredinol a'r Blaid Lafur yn wrthblaid am y tro cyntaf.
Ym meddwl John Davies nid oedd amheuaeth o gwbl ynglyn ag "urddas diamheuol" y Gymraeg ac y mae Ceri Davies yn fawr ei edmygedd nid yn unig o'i lafur oes "yn ymboeni am urddas y Gymraeg' ond hefyd o'i feistrolaeth "ryfeddol o lwyr" ar adnoddau'r Gymraeg, ei hidiomau a'i geirfa.
Mai 1997 Llywodraeth newydd: dywedodd y Blaid Lafur y byddent yn chwalu'r Quangos yng Nghymru, ond mae nhw eto i wneud hynny.
Roedd Wil yn anfodlon iawn ar y pris yr oedd yn ei gael am ei lafur ef a'i anifeiliaid, ac aeth i ben y prif oruchwyliwr, - a oedd yn Sais uniaith, - i ddadlau am godiad yn y pris.
Cefais innau'r gwaith o ddidoli a threfnu'r miloedd o ohebiaethau, taflenni, posteri a ffotograffau sy'n cofnodi eu cyfraniad unigryw i'r Mudiad Heddwch a'r Blaid Lafur Gymreig.
Ymatal wnaeth y Blaid Lafur.
Alun Michael yn cael ei ethol i arwain y Blaid Lafur yn y cynulliad yn lle Rhodri Morgan.
Pan cyflwynodd Cymdeithas yr Iaith ddogfen am ddyfodol addysg Gymraeg ac addysg gymunedol y Sir i'r Pwyllgor Addysg, taflwyd yr argymhellion allan heb drafodaeth, ar y sail eu bod yn 'rhy wleidyddol'. Mae'r penderfyniad anhygoel yma yn ei gwneud hi'n amlwg bod polisi'r Blaid Lafur tuag at Quangos yn hollol anhrefnus ac aneglur, os oes un yn bodoli o gwbl.
Yr oedd hynny'n ddigon, ond pan edliwiodd hwnnw iddo ei gysylltiad â'r Blaid Lafur a'i waith ynglŷn â'r Undeb methodd gan Wiliam ddal, a neidiodd i'w wddf.