Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

le

le

Mae'r ysbryd cyfeillgar a phositif yno yn gwneud i rywun feddwl nad ydy'r hen fyd 'ma yn le mor ddrwg â hynny wedi'r cwbl.

Efallai nad ydym yn sylweddoli mai llên gwerin yw yr hyn y byddaf yn ei drafod, ond cawn weld fod yr un hanfodau yn perthyn i'r credoau a'r straeon cyfoes hyn, ac a berthyn i lên gwerin traddodiadol.

Daeth pobl yr ardal i wybod am yr helynt, a chynhaliwyd cyfarfod cyhoeddus lle y pasiwyd yn unfrydol gan lywodraethwyr a rhieni'r ysgol i bwyso fod Waldo'n cael cadw ei le.

Sylweddolais innau, er i bron ddeugain mlynedd fynd heibio, nad oedd digon o ddþr wedi cael ei dywallt ar y tân arbennig hwn, bod perygl o hyd fod rhywun yn credu fod rhywbeth wedi mynd o'i le gyda chyllid yr Eisteddfod Genedlaethol ym Mhwllheli.

Gari Williams yn cymryd ei le ar y llwyfan, yn gwisgo siwt, lawn, digon cyffredin, ond cymaint gwell nag iddo ymddangos fel boi sgowt!

Craig White, sydd heb chwarae gêm dosbarth cynta ers chwe wythnos, yw'r ffefryn i chwaraen ei le.

Un sylw ar gyfer yr academyddion cyn symud ymlaen - y mae pwysigrwydd neilltuol i lên gwerin cyfoes am ei fod yn cael ei astudio yng nghyd-destun y gymdeithas a'i creodd, ac felly yn ei gwneud hi'n haws i ddarganfod amcan neu bwrpas y stori neu'r gred - a thrwy hynny ddeall rhyw gymaint am ein cymdeithas a ni'n hunain ac am rôl llên gwerin drwy'r oesoedd.

Cafodd Darren waith yn y garej gyda Derek ac yn ddiweddarach cafodd le i fyw gan Derek hefyd.

Safai yn ei hunfan, yn oer, annifyr ac yn gwybod yn ei chalon mai y fo oedd yn llygad ei le.

'Roedd popeth mor binco, a finna mor nerfus rhag gneud dim o'i le; y canlyniad i mi droi cwpanaid o de am ben y llian.

Maen nhw'n agosau at le yng Nghynghrair y Pencampwyr.

"Sut mae Owen?" "Reid dda; mi ges lythyr y bore yma, yn licio i le'n iawn." "Da iawn bod rhywun yn hapus." "Ond cofiwch, 'dydi i gyflog yntau ddim hanner digon, a chysidro'r gost sy wedi bod efo fo." "Nag ydi, mae'n siŵr." "Mae o'n talu chweugian yn yr wsnos am lodging ac yn prynu i fwyd i hun." "Gwared y gwirion!" "Ydi, a mae'r criadur bach yn tri%o anfon rhyw 'chydig adre bob mis." "Chwarae teg iddo fo.

Y gwir amdani yw fod ymddygiad o'r fath yn gwbl groes i Reolau'r Ffordd Fawr, sy'n dweud yn eglur y dylai'r carafaniwr fod yn ystyriol o yrwyr eraill, gan adael digon o le o'i flaen i geir eraill dynnu i mewn, a hyd yn oed aros i adael i geir basio os oes angen.

Mae nifer ohonynt wedi eu cadw yn y ddalfa ers 3 mlynedd yn aros i'r heddlu a'r barnwr Laurence Le Vert, sydd â'i harbenigedd ym maes y frwydr yn erbyn ETA, gasglu tystiolaeth.

Rhoddodd ei gadw-mi-gei'n ôl yn ei le ar ben y gist ddreir a brysio i lawr i'r pasej, lle'r oedd Mam yn disgwyl amdano a Mali eisoes wedi'i chlymu yn y bygi.

Mae gennych chi le i ddiolch nad ydw i ddim yn cysgu mor esmwyth ag y bu+m i, neu fyddech chi ddim yma'n mwynhau brecwast yn yr haul ond yn yr ysbyty yn ymladd yn erbyn niwmonia.

Ar ôl gorffen dadlwytho aethant i Newcastle i lwytho glo ac yno ymddiswyddodd y Capten ond bu mor garedig â chymeradwyo'r Mêt i'r cwmni fel dyn da i gymryd ei le ac felly dyrchafwyd Mr Hughes yn Gapten yn fuan iawn ar ei yrfa gan afael yn y cyfle â'i ddwy law.

Mae rhai petha am ddim wrth gwrs, fel y bwyd fan hyn, ond mae yna le i brynu bwyd ychwanegol a sweets ac yn y blaen.'

Gellir defnyddio'r cyrchwr-I i osod y cyrchwr unrhyw le yn y testun.

Yn yr un ffordd ffyddiog, obeithiol, yr edrychodd Elfed ar le'r Gymraeg a'r Saesneg yng Nghymru.

Cadwai nhw mewn bocs pren gyda'i drysorau eraill: darlun brown a melyn o'i gariad cyntaf, y llythyrau a anfonodd ati a'i hances lês.

Mae yna le i gymharu llenorion Cymraeg a Saesneg o sawl cyfnod yn ystod y ganrif hon, megis D.

'Esgusodwch fi, Mister Arlywydd,' meddai un arall o'r cynorthwywyr dan ei anadl, 'ond Mrs Thatcher yw'r ddynes hon, ac nid Mrs Gandhi.' Fe wn i hynny'n iawn,' meddai Brezhnev yn ddiamynedd, 'ond Croeso i'r Undeb Sofietaidd, Mrs Gandhi yw'r geiriau sy wedi eu sgrifennu ar y darn papur yma o'm blaen i.' Mae'r stori yn ddameg berffaith o'r hyn y mae'r bobl yn ei farnu a aeth o'i le yn hanes yr Undeb Sofietaidd.

Bron nad ysgrifennwn at y dywededig John i awgrymu hynny, rhag ei fod o'n chwilio am le i roi'r 'few more houses' hynny.

Dyna paham y symudant eu gwyl fawr genedlaethol o le i le fel syrcas yn y gobaith y bydd Arthur yn clywed.

Roedd pawb am ei weld yn gwella, yn cryfhau digon i gymryd ei le yn nathliadau hanner canmlwyddiant y capel bach.

Peth gwirion fyddai iddynt fod yn rhy agos i'w gilydd, ond roedd yn bwysig peidio ƒ mynd yn rhy bell chwaith, rhag ofn i rywbeth fynd o'i le.

Yng nghyffiniau'r dociau yn Havana y mae'r Vedado, hen ardal y ddinas, a'r math o le y byddai'n well gan ddinasoedd eraill ei guddio.

Credant ei fod yn bwysig i rywbeth bach fynd o'i le yn y cyfnod paratoi ar gyfer taith i'r gofod.

Ond doedd dim digon o le iddyn nhw i gyd mewn un gwely, ac mi fydden nhw'n gweiddi, "Rydw i bron _ syrthio o'r gwely!" "O, rydw innau bron _ syrthio!" "Does gen i ddim digon o le!" "Does gen innau ddim digon o le chwaith!" "A rydw i'n cael fy ngwasgu yn y canol!" Felly doedd yr un o'r dynion bach od yn gallu cysgu'n gysurus, ac roedden nhw wedi blino'n l_n.

O'i chwmpas, mi roedd y ffasiynau'n newid yn gyson - y lliain bwrdd yn toi o lês synthetig i fformeica, y lluniau ar y wal yn newid o Winston Churchill i dair hwyaden a'r tridarn eistedd o Regency ffug i ledr plastig, gwichlyd.

Fe berthyn i'r gwladwr pur y ddawn annaearol i fod yn yr union le pan fydd pobl ddieithr yn cyrraedd, ac 'roedd Elis Robaitsh, Tŷ Cam, wedi ei fendithio'n helaeth â'r ddawn hon.

Rhywbeth arall a anfonodd iasau llawer oerach i lawr fy nghefn i oedd gweld y papurau yn rhoi cymaint aceri o le i ychydig dywyrch a'r difrod a wnaed i ddelw garreg ond yn gwthio i gornel dalen ddiarffordd hanes am rywun yn rhoi matsen mewn dyn du o Birmingham ar ôl ei drochi mewn petrol.

Mae gennym ninnau, Gymry, le i gwyno am y diffyg gofal a pharch y mae'r Ffrancod yn ei ddangos tuag at Lythyr Pennal Owain Glyn Dwr.

Roedd hi'n dechrau pluo eira'n ysgafn wrth i Monsieur Le Maire ddechrau ar un arall o'i areithiau ar sgwâr y dref.

Mewn ardal wasgaredig fel hon ym mlaenau'r cymoedd, heb bentrefi yn ganolfannau cymdeithasol, roedd i'r ysgol a'r capel le pwysig.

Maen nhw'n siarad fel hyn - 'Mae o ddim gyn fi' neu 'Le ma gwraig fi?' ond maen nhw'n sgrifennu, 'Nid yw gennyf' a 'Pa le mae fy ngwraig?' Iaith Afallon ydi hon wrth gwrs.

Yng nghanol cynifer o bethau da, trueni nad oedd pob perfformiad yn cyrraedd yr un safon ac yr oedd gwendid yn rhan Valentino - er ei bod yn anodd rhoi bys ar yr union beth oedd o'i le.

Nid oedd flewyn o'i le ar ei gwallt hyd yn oed wrth iddi droi a throsi.

Mae Ewrop wedi rhoi hawl i dyfu'r corn GM a gall felly ei dyfu fel arbrawf yn unrhyw le ym Mhrydain.

Yr oedd yn ddyn reit agos i'w le mae'n debyg ond yn ei athrawiaeth cymerai olwg ry arwynebol a gobeithiol o'r natur ddynol.

"A'r hogyn bach wedi deud dim byd o'i le!" Y gwragedd!

Y rheswm pennaf am hynny, y mae'n siŵr, yw cymhlethdod rhyfeddol y traddodiad testunol; at hynny ystyriai ysgolheigion Lladin, o gyfnod y Dadeni ymlaen, mai gweithiai clasurol a phatristig a haeddai eu sylw hwy, ac er bod i feirniadaeth destunol le blaenllaw ar raglen waith rhai o'r miniocaf eu meddwl ymhlith yr ysgolheigion hynny, bach iawn o le a roesant yn eu llafur i lenyddiath Ladin yr Oesoedd Canol.

Sgerbwd o le yw sgubor rhwng dau dymor fel hyn.

Does yna ddim diben i unrhyw un wadu i ddatblygiad y sîn ddawns Gymraeg fod yn eithriadol o araf ac, yn sicr, mae yna le i wella eto.

Dyma un o'r bechgyn o Lanfair yn rhoi un dda yn ôl imi trwy ddweud: 'Petaech chi'n troi hogia' Pen â'u pennau i lawr, fasa'r un geiniog yn syrthio o bocedi'u Oxford bags nhw!' Dyna'r fath le oedd y chwarel; os oeddech chi'n tynnu un goes roeddech chi'n siwr o gael y llall yn ôl.

Nid oes dim o'i le mewn hau chwarter rhes o bys ac yna'r ail chwarter, y trydydd chwarter a'r chwarter olaf, gydag ysbeidiau rhwng bob heuad, os yw'r rhes yn hir.

Y tywydd o le i le...

Gofynnwyd hefyd am awgrymiadau am le i gynnal yr Wyl.

Canu Y mae i William Williams, Pantycelyn, le unigryw yn hanes yr emyn Cymraeg.

Ar yr un pryd rydym yn gweithio gyda chydweithwyr yn Llundain i sicrhau y caiff Cymru ei phriod le ymhob cynnyrch rhwydwaith.

Ni wn a oedd a wnelai hyn a'r ffaith fod Thomas Griffiths, tad mam, yn wr o feddwl annibynnol nad ai yn agos at le o addoliad.

Gair y Rhos am y peth oedd "mynd i le%, ac yr oedd merched y Rhos y pryd hwnnw yn gwasanaethu mewn lleoedd fel Lerpwl, Liscard, Bolton, a Manchester wrth yr ugeiniau.

Cafodd gyfle i ddod i ganol y llwyfan ddydd Mawrth diwethaf pan gymerodd le Mr Hurd o flaen y Pwyllgor Dethol ar Faterion Tramor.

Y Mwyafrif ydi sengl gyntaf Pep Le Pew, er bod Gang Bangor wedi bod yn chwarae eu cerddoriaeth yn gyson ers rhai misoedd.

Mae Southerndown yn le da i ni ddechrau ar ein taith oherwydd fod y creigiau ger y traeth yn hawdd eu gweld mewn haenau amlwg.

Mae Cadeirydd neu' Gadeiryddes yn ysgwydd dyletswyddau pwysig ac le ddyli nid yn umg gyflawni y rhain deg ond hefyd iddynt gael gweld yn cael eu cyflawni yn deg.

Ond buont yn ein tŷ ni ryw dro, a gadawsant rywbeth ar eu hôl, ac y mae darllen yr hyn a sgrifenasant yn eu dwyn i gof - pwy, sut, o ba le, yr oeddynt, ac yn sgîl hynny lu o bethau eraill.

Mae yna le arbennig ym mhen arall yr Ynys hefyd yn 'd oes Angharad, ac uchafbwynt hudolus...

Fel pe na byddai hynny yn ddigon i wneud i rywun roi ei ddwylo yn ei boced i wneud yn siwr fod popeth yn dal yn ei le, wele luniau graffig o ffariar yn ymosod â chyllell ar geilliau ci er mwyn tawelur anifail.

Bu digon o drafod ganddynt ar lên Cymru yn gyffredinol, o Ganu Llywarch Hen i Tywyll Heno, o Drws y Society Profiad i Un Nos Ola Leuad.

Beth bynnag arall oedd ym meddyliau'r seneddwyr wrth basio deddfau o'r fath, y mae'n amlwg eu bod am ysbeilio'r Gymraeg a'r Wyddeleg o unrhyw statws cyfreithiol ac i wrthod unrhyw le iddynt ym mywyd gwleidyddol Cymru ac Iwerddon.

Pwy oedd y cwmni neu o ba le y daethant, 'wyddai neb.

Pwysodd ar Somerset i benodi Ferrar yn ei le.

Cadwai yr ardd yn hynod o dlws, blodau o bob lliw ymhobman, y rhosys yn gorchuddio'r wal oedd yn dal y tir yn ei le, a choed acacia a blodau gwyn a phinc.

Dyn cymesur a golygus oedd Daniel, ac ym mha le bynnag y gwelid ef, yn y gwaith tun neu yn y Sedd Fawr, perthynai rhyw urddas iddo, a rhoddai argraff dda ar bawb a gyfarfyddai ag ef.

A oes yna le i gredu, felly, fod polisi%au rheoli galw Keynesaidd wedi ansefydlogi yn hytrach na sefydlogi'r economi Prydeinig yn y blynyddoedd wedi'r Ail Ryfel Byd?

Pe buasem wedi bod â'n meddwl yn fwy effro yr adeg hwnnw fe fuasem wedi cofnodi yr hyn a gymerodd le a'r hyn a welsom ac a glywsom, ond y mae peth esgus dros beidio â gwneud, a hwnnw ydyw: yr oeddym yn rhy brysur yn clodfori ac yn canu, a gweddi%o, a rhyfeddu.

Nid yr un drefn sydd ym mhob gwaith; mae y malwr ei hun, yn ambell i le, yn gorfod tyllu'r rhain, ond mewn llefydd eraill mae dyn sy'n gwneud dim ond tyllu.

Ble bynnag yr ewch y dyddiau hyn fe glywch son yn y clybiau a chan yr unedau rhyngwladol am yr hyfforddwyr syn arbenigo mewn amddiffyn. Maen elfen hanfodol i bob tîm a rwyn synnu bod digon o le gan rai chwaraewyr i ymarfer yng nghanol yr holl hyfforddwyr hyn.

"Rydw inna' wedi gneud imi edrych arno fo drwy lygaid artist, a rydw i'n gweld yr hen le o'r newydd."

O, oedd, - roedd ganddi le i boeni am hynny, roedd angen rhyw garnau newydd ar y brêcs, ond pam ddylai o boeni, gadawai bethau felna i'r peirianwyr.

'le, mygio rhywun.

Ni pheidiais erioed â chael golwg ar y bedol o fynyddoedd sy'n gefndir i'r cwmwd, a'r rheini'n sefydlog arhosol ar orwel fy mod i ba le bynnag yr awn.

Llacio'r cwlwm teuluaidd a wnâi mabwysiadu, ac felly nid oedd le iddo mewn cymdeithas nomadig; tynhau'r cwlwm yr oedd yr arfer gyda phriodi, ac felly rhoddid pwys mawr arno.

Ond mae hi'n ras fawr, a buan y dychwel y rhew a'r eira a bydd yn rhaid i'r adar droi am le cynhesach i dreulio'r Gaeaf.

Begw a finna' sy'n byw yn yr hen le bach 'na ar y terfyn i chi.

Roedd hon yn fuddugoliaeth bwysig i Gaerfyrddin, un sy'n cadw'u gobeithion yn fyw am le yn wyth ola'r Cwpan.

Pwysleisia'r ddogfen le rhieni fel partneriaid yn y broses o addysgu a'u hawl i gael addysg sy'n diwallu anghenion eu plant.

Ond nid oedd blewyn o'i le ar lona.

Beth arall allai fynd o'i le?

Aeth rhywbeth o'i le .

Ar wahan i orfod ad-dalu'r swm ei hun, mae'n rhaid talu'r llogau, wrth gwrs, ac mae'r rhain yn amrywio'n ddirfawr o le i le.

Wrth godi'r teclyn i'w briod le, clywodd lais Americanaidd yn dweud wrtho faint oedd hi o'r gloch.

Wedi i'r swyddog oedd yn mynd i ofalu am y British Monarch am y pedair awr nesaf ddod ato i gymryd ei le, aeth Douglas i gyfeiriad ei gaban.

Ychydig o ddatblygiad syniadol oedd yn y llythyron gyhoeddodd Hugh Hughes yn ei erbyn yn y Seren Ogleddol o'u cymharu â'i ysgrifau yn Seren Gomer bum mlynedd yn gynharach, ond cafodd le yn ei bapur ei hun i'w hegluro'n llawn ac yn fanwl.

Wel,' meddai, 'mae yma le diflas.

Yr oedd yn rhaid i'r gweithiwr ffwrnais roddi'r platiau'n drefnus yn y ffwrnais, rhai yng nghefn y ffwrnais, eraill yn yr ochrau a rhai yn y blaen, a'u symud o'r naill le i'r llall fel y byddent oll o'r un tymheredd.

'Pan fyddwn ni wedi ei orffan o, mi fydd yr aer sy'n cael ei gludo gan y pryfaid cop yn llenwi hannar y palas, ac mi fydd digon o le i ni'r chwilod pwysig gysgu yma drwy'r nos.

ond wedi dweud hynny dydw i ddim yn gweld dim o'i le ar nofelau realaidd'.

Hawlia rhai ohonynt le anrhydeddus iawn yn hanes y deyrnas, ac y mae cysylltiad agos rhyngddynt ac enwau gwroniaid a harddodd enw Prydain yn llysoedd y Cyfandir ac ym mhellteroedd byd.

Yr oeddwn yn meddwl fod dillad duon allan o le i goffau am Anti, oedd siwr i chi yn y gwynfyd ym mhresenoldeb Iesu Grist.

Mae yna le o hyd felly i ganu traddodiadol yng Nghymru ac mi fydd y cystadlu ar y llwyfan nos Sadwrn yn para tan yr oriau mân.

Yna fe dynnodd y bws i mewn i le bwyta ar y draffordd a chyhoeddodd y gyrrwr fod yn rhaid i ni fynd oddi ar y bws am ein bod yn gwneud gormod o sŵn.

Gan fod Waunfawr, pentref genedigol Gwynn Davies, eisoes wedi bod yn gefn mawr i'r Gymdeithas, awgrymwyd y byddai'r pentref yn le addas ar gyfer menter a fyddai'n rhoi cyfle i bobol â nam meddyliol i ddatblygu fel unigolion ac a fyddai, hefyd, o fudd i'r pentref.

Yr un fwyaf egr lC amrwd ei bygythiad a'i hanogaeth ydyw Ltais y Priodfab Howell Davies, lle traethir yn ebydllon am of nadwyaeth uœern, ac yna am erfyniad y Mab am le yn y galon; ond mewn print, ymddengys ei dannod a'i dyhead yn hynod denau.' O'u cym~ru ~ hon, mor aeddfed, mor rhesymegol, mor flasus ydyw pregethau Rowland !

Os pwyswch DELETE (neu BACKSPACE ar rai allweddellau) bydd y yn cael ei ddileu ac fe ellwch deipio rhywbeth arall yn ei le.

"Mae TV Breizh yn cychwyn ymhen ychydig fisoedd," meddai Bernard Le Nail.

Wnaeth Williams fawr o'i le ond roedd y niwed wedi'i wneud gyda Higgins ar y blaen o saith ffrâm i ddwy.

Hydref 26 MANGRE yn Le Pub,Casnewydd.