Os mai dyma eich darlun chi o lyfrgell, yna ewch draw i'ch llyfrgell leol ac fe gewch eich synnu!

* Ysgrifennwch erthygl ar gyfer cylchlythyr yr ysgol, y wasg leol neu gyngor hyfforddiant a menter/cyhoeddiad PAB

Mae'n wir fod y werth yn amrywio o bentref i bentref - yn dibynnu ar natur y gymuned leol, union leoliad adeilad yr ysgol, ac unrhyw gyfleusterau eraill yn y pentref.

Wedi cyfnodau o weithio yng Nghaerdydd a Bangor dychwelodd i'w gynefin i fod yn bensaer gyda phartneriaeth leol ym Mhwllheli.

"Mae'r ffaith bod First Knight yn dod i Feirionnydd yn golygu bod pobol leol yn cael gwaith, ac arian yn cael ei wario yn lleol," meddai Geraint Parry sy'n cynorthwyo Hugh Edwin, Swyddog Datblygu'r Cyfryngau yng Ngwynedd.

Ynddynt y canfu ef a'i gymheiriaid y cyfle i ehangu gorwelion eu hawdurdod ac i sicrhau swyddi brasach ar lefel leol, er enghraifft, Dirprwy-Raglawiaeth, Aelodaeth Seneddol ac Uchel Siryfiaeth.

Felly, meddai, rhaid adfer democratiaeth leol.

Ond o leiaf bydd hyn yn dangos teyrngarwch y cynghorwyr at y Gymraeg ac yn gosod sylfaen i'w ddefnyddio yn erbyn unrhyw fygythiad i newid cymeriad ardal gyda datblygiadau anghydnaws ac annerbyniol i'r gymuned leol.

Ystyriwch faint of ysgolion sydd yn eich ardal leol sydd yn llai na hyn.

Onid y mudiadau hyn bellach ddylai fod yn gefndir eisteddfod leol.

Ein cyfrinach ni ydi na wnaethom ni erioed ildio, tra eu bod nhw yn Llywodraeth ganolog, yn llywodraeth leol ac yn gwmnïau preifat, bach a mawr, wedi ildio i ni drosodd a throsodd.

O ganlyniad nid yw pobl leol, yn enwedig prynwyr tro cyntaf, yn medru cystadlu o fewn y farchnad chwyddiedig a phrynu ty ar forgais sy'n gyfesur a'u hincwm.

Mae Antur Waunfawr wedi sefydlu eu hunain fel cwmni arloesol sydd nid yn unig yn hyfforddi ac intigreiddio pobl gyda anhawsterau dysgu, ond hefyd yn chwarae rhan allweddol i ysgogi y gymuned leol i adfywio'r gymuned ac adfer eu hamgylchedd yn unol â gofynion Agenda 21.

Roedd yn hoff o ganu a drama, yn gefnogol i'r eisteddfod leol a chenedlaethol a phob achos da yn yr ardal, yn aelod o Gymdeithas yr Henoed ac yn aelod ffyddlon o Gapel Ebeneser.

Mae rheolaeth leol ar gyllid a dyletswyddau cynyddol o ran gweinyddu ac asesu'n gosod baich aruthrol ar brifathrawon sydd bellach â'r cyfrifoldeb statudol o gyflawni'r holl ddyletswyddau hyn yn eu hysgolion nhw.

Fel yr oedd Thomas Jones Llanuwchllyn, a roes wasanaeth mor wiw i lywodraeth leol yng Nghymru ac i'r Eisteddfod Genedlaethol.

Yng ngoleuni'r newidiadau sydd ar y gweill o ran newid ffiniau a swyddogaeth unedau llywodraeth leol, nawr yw'r amser i bwyso am y ddarpariaeth benodedig hon.

Llafarus a phoneus fu'r ymdrechion i'm huniaethu fy hun a'r gymdeithas leol.

Cafodd helyntion digri yfwyr cyson a landlord Pub Globo eu recordio mewn tafarn leol, lle roedd y synau cefndirol gan yr yfwyr yn rhai go iawn.

Targedau cyrhaeddiad, Datganiadau o Gyrhaeddiad a datganiadau ar ddiwedd Cyfnodau Allweddol;Y berthynas rhwng iaith leiafrifol â gyrfaoedd yn y sector cyhoeddus; h.y a ydyw'n cynyddu dibyniaeth yr iaith ar lywodraeth leol a chanolog, ac os ydyw, beth yw'r canlyniadau i awtonomi'r grŵp iaith hwnnw?

Colegau Addysg Bellach, Awdurdodau Addysg Leol a Chymdeithas Addysg y Gweithwyr sy'n gyfrifol am y cyrsiau darnynol, tra bo'n sefydliadau addysg uwch yn darparu cyrsiau dwys a chyrsiau uwch.

Nid oedd yn gocysen bwysig mewn unrhyw gynllun; nid oedd yn 'ddylanwadol' mewn llywodraeth leol nac unrhyw bwyllgor penodiadau; nid oedd gwpwrdd ffeil o wybodaethau hwylus; nid oedd yn ddyn busnes nac yn gyfryngwr rhyngoch a phwerau y talai ichwi eu hastudio a gwrhau iddynt.

Ni fuaswn byth yn cynghori neb i anwybyddu barn na ffansi leol chwaith!

Galwyd ar i ysgolion Cymru i wrthod pwysau newydd eleni gan y Toriaid i optio allan o'r gymuned leol ac i mewn i reolaeth uniongyrchol gan y Toriaid a'u Quangos.

Addysg Gymraeg sy'n berthnasol i'r gymuned leol.

Y llyfrgell yw eich canolfan wybodaeth leol.

sicrhau fod y drefn gynllunio yn gwasanaethu'r gymuned leol, bod tai newydd yn diwallu anghenion lleol, ac na roddir caniatâd i gynlluniau a fyddai yn niweidiol i'r gymuned yr iaith Gymraeg neu'r amgylchedd.

Ond, mae peryg i Lafur ddibynu'n ormodol arno, ac fel y dangosodd etholiadau'r Cynulliad, Senedd yr Alban a sawl gornest leol ar gynghorau Lloegr, all Mr Blair ddim perswadio pawb.

Enghraifft glasur o hyn yw'r mesur llywodraeth leol a ddaw i rym y flwyddyn nesaf.

Bydd cyfrifoldeb ar yr AALl (a'r Cyngor Cyllido Ysgolion wedi i'r corff hwnnw ennill diddordeb yn y gyfundrefn leol) i sicrhau lleoliadau a darpariaeth addas i blant DAA.

Wedi eistedd am awr neu well yn rhoi'r byd yn ei le, dyma rai eraill yn cyrraedd, - y Swyddog Ardal, Pennaeth yr Heddlu a'r Barnwr ]leol.

Prifathro'r ysgol leol ar y pryd oedd gwr nodedig, unigryw ar lawer ystyr, o'r enw D Rhys Jones.

Siomedig oedd ymateb Ysgrifennydd y Cynulliad i'n argymhellion (ystyriai arweiniad o'r canol fel ymyrraeth ym musnes yr awdurdod addysg lleol) er y cawsom addewid y byddai'n eu trafod gyda swyddogion Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, ynghyd ag addewid o gyfarfodydd pellach yn y dyfodol.

Tra bod Natalie yn mynychu dosbarthiadau meithrin mewn ysgol babyddol leol, mae Adam mewn ysgol breifat - yr ysgol orau ym Methlehem - ac yn cael addysg ardderchog, yn ôl ei fam.

Os ydych yn byw mewn ardal wledig, efallai y byddwch am weithio yn eich tref leol.

Anffurfir y gymdeithas leol gan y biwrocratiaid fel y treisir y gymdeithas genedlaethol ganddynt, canys fel hyn y mae pobl yn haws eu trin.

A da hynny, canys dengys pwnc a phwynt ambell un iddynt gad eu llunio gyda rhyw nod amlwg mewn golwg: ateb problcm leol ymb~ith y Methodistiaid, neu roi eli ar eu briwiau.

Pan sefydlwyd y gwersyll dair blynedd yn ôl, y bwriad oedd ei drosglwyddo i ofal y bobl leol, ond mae'r argyfwng eleni wedi newid y sefyllfa.

Unwaith eto defnyddiodd ei dechneg glodwiw o osod actorion proffesiynol ochr yn ochr â phobl leol gan ddarganfod stôr o dalent yn ei sgîl.

Gellir tanysgrifio trwy gyfrwng y safle yma hefyd, neu fel arall holwch yn eich siop recordiau leol – mae ambell i gopi yn cael ei ddosbarthu rai wythnosau wedi i'r tanysgrifwyr dderbyn CD yn y post.

Felly beth am i'r mudiadau uchod ddod at ei gilydd gydag unrhyw un o garedigion yr eisteddfod i drefnu eisteddfod leol i ardal Llangadfan a'r Foel yn y ganolfan newydd y flwyddyn nesaf, ac efallai bod rhai yn ardal Llanerfyl yn awyddus i gynorthwyo i gario'r traddodiad yn ei flaen.

Wrth gwrs, mae yna feddwi a thrais ar y stryd gyda'r nos a sŵn miwsig rêf yn atseinio o glybiau nos yn oriau mân y bore - yn enwedig adeg gemau rygbi cartre' - ond, yn ôl pobol leol, mae pethau yn waeth yn Abertawe a Llanelli.

Cysylltwch â'r Ymddiriedolaeth Natur neu'r Feithrinfa leol am fwy o wybodaeth.

Mae'n gyn-gadeirydd a llywodraethwr ysgol gynradd leol, yn un o swyddogion Clwb Athletau Pontypridd ac wedi rhedeg marathon Llundain bum gwaith.

Fodd bynnag wrth gymryd y grym oddi wrth Lywodraeth Leol, rhannwyd y cyfrifoldebau am wahanol feysydd yn y byd addysg ymysg y Quangos.

Penodi James Griffiths yn Ysgrifennydd Gwladol cyntaf Cymru gyda sedd yn y 'cabinet'. 'Roedd y Swyddfa Gymreig newydd â gofal am dai, llywodraeth leol, trafnidiaeth ffyrdd a rhai agweddau ar gynllunio lleol.

Bwriad yr wythnos yw denu pobl o bob oed ac o bob cefndir i ddefnyddio eu llyfrgell leol ac i dynnu sylw awdurdodau at bwysigrwydd i gymunedau lleol.

Mae'r Cyfarfod Cyffredinol yn cyfarwyddo pob Rhanbarth perthnasol i ymgyrchu dros newid iaith gweinyddiaeth fewnol yn ein hardaloedd - fel y byddwn yn symud ymlaen at sefyllfa lle bu llywodraeth leol yn yr ardaloedd Cymraeg yn cael ei weinyddi trwy gyfrwng y Gymraeg.

Mi fydd yna bobol leol yn cymryd rhan yn y cyngherddau hefyd.

Yn nhai bwyta'r gwestai, saif goruchwylwyr o Sbaen i sicrhau bod y bobl leol yn dysgu eu crefft yn iawn.

Ar Emma 'roedd y bai am i'w chartre gael ei losgi oherwydd fod arni arian am gyffuriau i gang leol.

Y canlyniad yw nad oes gan y bobl leol yr ewyllys i fynnu aros yn eu cymunedau bychain.

Gyda chyrhaeddiad oes newydd mewn llywodraeth leol, bachwyd ar y cyfle i ddwyn pwysau ar yr awdurdodau unedol i fabwysiadu egwyddorion Deddf Eiddo ac i'w cynnwys yn eu polisïau tai a chynllunio.

A fyddai Cymdeithas Rieni ac Athrawon yr ysgol neu'r ysgol gyfun leol yn fodlon estyn help-llaw i chi wneud cuddfan bwrpasol er mwyn gwylio adar?

Ategu gwaith awdurdodau tai trwy ddarparu cartrefi o safon i bobl leol sydd ar incwm isel ar gost y gallant ei fforddio, boed ar rent neu ar gyfer prynwyr tro cyntaf, ynghyd ag ateb angen pobl sydd ag anghenion arbennig gan geisio gwneud hynny o fewn stoc bresennol yr ardal, yn y dull mwyaf effeithiol, efo gwasanaeth sydd yn atebol i'r defnyddwyr a'r cymunedau lleol gan rannu'r adnoddau'n deg rhwng gwlad a thref.

Williams Parry; mae deifwyr o Lerpwl a'r glannau'n mynd yno'n llawer amlach na'r rhan fwyaf o'r bobl leol.

a threfnwyd cyfarfod arbennig i drafod Ad-drefniant Llywodraeth Leol yng Nghymru.

Aelodaeth Gweithgor Ad-drefnu Llywodraeth Leol

Effaith honedig gwasgaru defnyddiau ymbelydrol ar y boblogaeth leol oedd testun rhaglen Fighting for Gemma ar HTV -- sef brwydr i achub bywyd merch ifanc yn dioddef o liwcemia.

Yn 1960 cafodd Mr a Mrs Beasley bapur dwy-ieithog yn hawlio'r dreth leol oddi wrth Gyngor Dosbarth Gwledig Llanelli, a Chymraeg y bil lawn cystal â'i Saesneg.

Ymhen yr awr gofynnodd y management inni symud lawr i'r iard gerllaw ac aros tu ôl i'r rhwystrau yn gymysgedd o gyfryngwn a phobl leol yn yr haul.

Mae'r mudiad yn gweithredu ar lefel leol.

I'r graddau y bydd yr ysgolion yn agor eu hunain i'r gymuned leol y bydd y fantais hon yn cynyddu'n bellach.

ei bod yn anodd mesur gwerth ysgol i'r gymuned leol.

Ond pa mor bleserus bynnag yw'r sioe fach leol ar ddiwrnod heulog a haf, faint ohonom fyddai'n ystyried cadw'r catalog?

Mi fydd hi'n ffresio cyn bo hir," proffwyda gwraig leol gan ddefnyddio'r gair Cymraeg lleol am oeri - ond mae'n anodd credu hynny mewn gwres sy'n lladdfa i'r aelodau o'r côr sy'n gwisgo ponchos.

Cyfrannodd y dosbarth hwn yn hael at yr arweinyddiaeth leol ym myd busnes, diwylliant a llywodraeth leol.

Wrth ymadael, mynnu fod y confoi yn aros wrth yr ysgol gynradd leol, a dweud helo wrth y plant oedd allan yn chwarae.

Efallai ei bod yn fawr a phwerus neu efallai ei bod yn fechan a neb ond y bobl leol yn gwybod amdani.

Cefais fynd i weld llywodraeth leol yn gweithio a'r dynion oedd yn trefnu'r holl wasanaethau.

Eler ati o ddifri a heb anwadalu i'w gwneud hi'n amhosibl dwyn ymlaen fusnes llywodraeth leol na busnes llywodraeth ganol heb y Gymraeg.

Mae patrymau prynu cylchgronau yn eu hanfod yn wahanol i batrymau prynu llyfrau (y prynu rheolaidd pob wythnos, pythefnos, mis neu chwarter), ac felly mae'r elfen leol ar ffurf y siop bapur/bentref yn bwysig iawn.

Yn y cyfamser mae'r bobl leol i gyd yn dechrau cyrraedd gan greu cylch naturiol yn y tir sych drwy sefyll neu eistedd mewn cylch o amgylch y ring.

Yr oedd ei bwyll a'i ddoethineb, heb sôn am ei brofiad maith mewn llywodraeth leol, yn rhoi gwerth ar ei gyfraniadau i'r pwyllgorau y gwasanaethai arnynt.

'Mae hon eto'n gêm leol, yn erbyn y Cryse Gwyn, ar un o'r llwyfanne gore yn y byd,' meddai.

Diolchwyd i Dottie James a Roger Fox am baratoi'r ddogfen ymateb i Ad-drefniant Llywodraeth Leol ac i Mandy Wix am ei hymateb, ar ran CCPC., i'r ddogfen ar Ddawns.

Yn ail trwy reolaeth leol ysgolion y maent yn gorfodi mwy o arian i gael ei ddyranu i ysgolion yn ôl y pen y disgybl gan ddiystyru amgylchiadau cymdeithasol ysgolion a'r disgybion.

Ychydig iawn o gyfle oedd yna i fwynhau chwarae ac adloniant weddill y flwyddyn gan bod dathliadau o unrhyw fath yn cael eu cyfyngu i goffa/ u dyddiau gŵyl sant yr eglwys leol a'r Suliau.

Waeth sut afon yw hi, bydd eich afon neu nant leol yn debyg mewn sawl ffordd i Afon Conwy yng Ngogledd Cymru, yr afon a ddefnyddir yn yr astudiaeth achos yn yr adran ar Afonydd yn y Tirwedd.

Un o'r prif agweddau y dylid ei hystyried yn ddwys yw sut y gellid dylanwadu ar y sefyllfa sosio-economaidd leol drwy weithdrefnau cynllunio.

Newid Llywodraeth Leol: dod ag wyth cyngor sir i Gymru yn lle'r tri ar ddeg a fu, a ffurfio 37 cyngor dosbarth newydd.

Gellir cymharu lle'r genedl yn y byd â lle'r teulu mewn cymdogaeth leol ac â lle cymdogaeth mewn cenedl.

Gwybodaeth Leol.

Bryd hynny hefyd, fe gafodd pobol leol waith ac enwognwydd fel ecstras, gyda helyntion dau o gymeriadau mwya' lliwgar Caernarfon ar y pryd - Wil Napoleon a Mons - yn dod yn rhan o chwedloniaeth y Cofis.

Cynhaliwyd cyfarfodydd i edrych ar ddyfodol y sector wirfoddol yn dilyn ad-drefnu llywodraeth leol, ac yn arbennig felly, y mudiadau hynny a gyllidir trwy strategaeth sirol.

Fel y cwympodd gwerth cyflogau yn ystod y blynyddoedd dilynol, heb unrhyw leihad yn yr oriau gwaith, gwelid mwyfwy o ymryson a streicio ar lefel leol.

trwy nodi sut y gellid cryfhau statws y Gymraeg yn y gymuned leol a thrwy geisio pontio'r agendor rhwng y Cymry Cymraeg a'r Cymry di-Gymraeg lle mae hyn yn berthnasol.

Danfonwyd cyfarwyddyd statudol at gynghorau Cymru yn esbonio y gellid cymryd i ystyriaeth yr effaith ar yr iaith a'r gymuned leol wrth benderfynu ar geisiadau am ganiatâd cynllunio i adeiladu tai yn lleol.

Ond nid oedd wedi torri pob cysylltiad a'i hen gynefin: roedd ganddo ryw gyfaill neu'i gilydd ymysg is-olygyddion y rhan fwyaf o'r papurau cenedlaethol, a phan ffroenai stori leol y gellid ymestyn rhyw gymaint ar ei diddordeb, ai ar y teliffon i'w hysbysu, a chael punt neu ddwy am ei drafferth.

Mae'n golygu bod popeth yn cael ei reoli yn lleol er budd pobl leol. Drwy ymgyrchoedd Cymdeithas yr Iaith mae'r nod yna yn gyffredin - Deddf Eiddo, system addysg annibynnol, Deddf iaith o werth - felly dydi'n galwadau yn ddim byd newydd.

(c) Bod y Trysorydd yn cyflwyno adroddiad i'r pwyllgor perthnasol ar oblygiadau'r penderfyniad i ohirio ad-drefnu llywodraeth leol yng Nghymru ar gyllid y Cyngor.

(ii) Adroddiad y Prif Weithredwr bod y cyfle wedi ei roddi yn y cyfnod a fu pan ofynnwyd am sylwadau gan yr Ysgrifennydd Gwladol ar ad-drefnu llywodraeth leol, ac nid oedd yn rhagweld llawer o gyfle i ddylanwadu ar hyn mwyach.

Gwelwyd ugain o gystadleuwyr ar y maes, ond yn anffodus trodd yr hin yn stormus a drycinog - a throdd y beirniaid i'r dafarn leol, gyda'r canlyniad nad oeddynt mewn unrhyw gyflwr i feirniadu'r gystadleuaeth - a rhaid ydoedd gohirio'r dyfarnu hyd at y Llun dilynol.

Dyna oedd barn y bobl leol.

bod gan bobl ag anfantais meddwl yr hawl i dderbyn cymorth ychwanegol gan y gymuned leol a'r gwasanaethau proffesiynol er mwyn sicrhau eu bod yn datblygu i'w llawn potensial.

Yn 1995 cafodd Kath swydd bwysig yn y gymuned leol fel postmon - llwyddodd Kath i fanteisio ar ei swydd i gael clywed y clecs i gyd a bu'n barod i agor ambell i lythyr hefyd.

Oes yna ffenestri lliw yn eich eglwys leol sy'n darlunio adar?

(A oes gwahaniaeth rhwng gyrru cynrychiolydd i Gynhadledd Flynyddol Doriaidd a Cynhadledd Flynyddol y Glowyr?) Tybiwn i mai cynrychioli eu cangen leol y mae yn y ddau achos?

* dweud wrth gyd-weithwyr, y Gwasanaeth Lleoli Athrawon a'r gymuned leol am eich lleoliad.

Mae'r ddeddfwriaeth yma'n datganoli grymoedd pellach i ysgolion a'u llywodraethwyr ac yn hwyluso ac annog ysgolion i ymeithrio oddi wrth y gyfundrefn addysg leol, gwelir eisoes effaith ar cydlynu a darparu gwasanaethau i blant ag anghenion arbennig.