Llais Lewsyn oedd un, ond pwy oedd y llall?

I ffwrdd â chi, felly, os hoffech wybod lle bu Lewsyn ap Moelyn ar herw, lle bu Rhys Gethin yn cuddio a lle roedd Gwenno Cwm Elan yn gwerthu cwrw heb drwydded...

Mae'n rhaid mai un da am ddweud stori oedd Lewsyn hefyd.

I lawr wrth yr afon gyferbyn â'r ogof mae Cam Lewsyn, dan bentan o graig, un o bobtu'r afon lle y gallai'r herwr lamu dros Irfon i ffoi rhag ei elynion.

On'd oedd pawb yn gwybod mai un garw am godi'r bys bach oedd Lewsyn?

Gellir gweld ogof Lloches Lewsyn yn y graig lefn sy'n codi'n serth o'r dþr ar ochr ddwyreiniol Llyn Cerrig Llwydion Isaf ond rhaid cymryd gofal wrth fynd ati gan mor ddwfn ac iasoer yw'r dþr yn y fan honno.

Yr oedd hyn i gyd cyn dyddiau Lewsyn.

Gamlas Las a Ffos y Ddeulyn, Esgair Llyn a Lloches Lewsyn.

'Hosan go dda gan Lewsyn,' sisialai un.

Erbyn hyn roedd y janglio wedi peidio a Miss Lloyd wedi ennill rhyw barchusrwydd newydd er gwaetha'r ffaith fod lori Lewsyn yn aml yn parhau i flocio'r pafin y tu allan i'r Tŷ Capel.

Yr oedd lori Lewsyn y carier i'w gweld yn aml y tu allan i'r Tŷ Capel.

Ond tybed a oedd a wnelo Lewsyn ap Moelyn â hi cyn hynny?

Dyma gynefin yr herwr Lewsyn ap Moelyn y clywir llu o chwedlau amdano yn y gymdogaeth.