Pan dyfodd yn llanc yr oedd arno eisiau cariad, ond yr oedd bechgyn y Llan yn fwy medrus o lawer nag ef yn hyn.

Yna, o dan nawdd Adran Efrydiau Allanol Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, bu ganddo o bryd i'w gilydd ddosbarthiadau ym Mwlch-y-groes, Pencader, Dihewyd, Rhydlewis, Bwlch-llan, Ceinewydd, Llanrhystud a Llwyncelyn.

MEIBION YR EIFL a MAJORETTES SIOE LLAN GOCH..

Maldwyn Evans, golygydd Y Llan, ar ddechrau'r Rhyfel y byddai'r argyfwng a wynebodd y wlad yn gyfrwng i ddod â'r bobloedd i'w coed, yn ysgogiad iddynt droi, o ddifrif calon, at bethau dyfnaf bywyd.

Mae'r clwb wedi cael caniatad i chwarae eu gemau cartre ble bynnag medran nhw ddod o hyd i gae tu llan i ardal y gwaharddiad.

A go brin y byddai dau esgob o Gâl wedi mentro mor bell i'r gogledd ar yr adeg honno, er yn wir fod llawer llan yn y gogledd wedi cael ei chyflwyno i Garmon, gan gynnwys Llanarmon yn Iâl sydd heb fod nepell o Faes Garmon.

Hynyna o goffadwriaeth am sale Llwyd Hendre Llan.

Roedd y pâr ifanc, fel y mwyafrif o blant dynion, yn bur dlodion, heb nemawr o ddodrefn na dillad, a chan fod y gaeaf yn nesu, penderfynodd y penteulu fyned i sale Hendre Llan, ran debyg y byddai yno le da i gael pâr o wrthbannau am bris rhesymol, yr hyn oedd arno fwyaf angen o ddim.

Trwy yr amser y bu yn Argoed gweithredodd fel Caplan Di-Dal i'r Gymdeithas a ffurfiodd yno ac yn Argoed a Phlas-y-Llan yn ddiweddarach.

Deellir fod Mr Eirwyn Williams yn ymddeol o'i waith fel gofalwr Plas y Llan.

DIOLCH: i Gladys Williams, Graig Llan, am fod mor barod ei chymorth i fynd o gwmpas gyda'r Casglu Arian Blynyddol at yr Arthritis.

Cafodd lawer o lyfrau am bris isel er mwyn hynny yn arwerthfa Llwyd Hendre Llan.

Nid oes braidd neb yn tramwyo'r hen lwybrau mwyach, ac ni cheir sgwrs wrth 'bistyll y llan'.

Ceir enwau cyffelyb yng Nghymru wrth gwrs ond sylwais ar yr enwau tafarnau canlynol o bob rhan o Gymru sy'n cynnwys enwau adar, anifeiliaid ac un pysgodyn pur gyffredin: Tafarn Ditw, (LLan-y-cefn, Penfro); Tafarn Hwyaid, (Carreg-lef, Mon), Tafarn y Brithyll (Ystradmeurig, Ceredigion); Tafarn y Cornicyll (Llanwenog, Ceredigion); Tafarn y Gath

Pan fu farw ei briod, ni bu yn hir cyn symud i Argoed, ac yno y treuliodd weddill ei ddyddiau hyd yr ychydig am amser y bu raid iddo ymgartrefu ym Mhlas-y-Llan.

Ni allai Sam wynebu'r byd hwnnw, a oedd mor gyfarwydd i fechgyn y Llan.

Brawd Llwyd o briordy Llan-faes, Ynys Môn, yw'r cyntaf i siarad â ni.

Wrth sôn am arwerthfa Llwyd Hendre Llan, cofiwn glywed am ŵr ifanc newydd briodi a mynd i fyw i Gastell Bwlch Hafod Einion, penty bychan digysgod ar y gefnen fwyaf rhynllyd ym Mro Hiraethog.

Yn sgil y trosglwyddiad hwn ehangodd ardal weithredu'r Gymdeithas i gynnwys Gogledd Meirionnydd, yn benodol ardaloedd Blaenau Ffestiniog, Penrhyndeudraeth, Llan Ffestiniog, Tanygrisiau, Dolgellau a Thywyn.