Roedd pump o'r plwyfi, sef Dihewid, Llanwenog, Ystrad, Llangybi a Charon yn is-ddeoniaeth Aeron; tra oedd Llanddeiniol neu Garrog, Llanbadarn Odwyn a Llanbadarn Trefeglwys yn uwchddeoniaeth Aeron.

Yr oedd tair ar ddeg o eglwysi prebendari yn perthyn i Landdewi Brefi: Llangybi, Llanbadarn Trefeglwys, Llanfihangel Ystrad, Carrog, Llannerch Aeron, Llanwenog, Blaen-porth, Betws, Llanbadarn Odwyn ger Llwynpiod, Llanboidy, Tre-lech a'r Betws, Llanarth a Thregaron.

(a) Achos yn Llangybi

Canys mwy trist na thristwch oedd deall mai Miriam oedd yr unig blentyn punp oed a siaradai gymraeg o blith naw o blant a dderbyniwyd i ysgol Llangybi y flwyddyn honno wedi gwyliau'r haf, a hynny yn un o gadarnleoedd 'tybiedig' yr iaith.