Yn y diwedd, fe gymodwyd rhwng Morgan ac Evan Meredith gan neb llai na Syr John Wynn o Wedir, y bu priodas ei frawd ieuengaf ag aeres Maesmochnant yn achos effeithiol yr holl helynt, ac am ychydig flynyddoedd fe fu tawelwch cymharol yn Llanrhaeadr, fel y buasai yn ystod blynyddoedd cyntaf trigiant Morgan yno.

Yn Llanrhaeadr-yng-Ngheinmeirch yng Nghlwyd yr oedd plasty o'r enw Bala Hall ac yn Llandysul yn Nhrefaldwyn yr oedd lle o'r enw Gwern y Bala.

Yna daeth y yr ofalaeth dan weinidogaeth y Parchedig Arthur Jones, pan ymunodd hi a Pentre Llanrhaeadr, y Wern, a'r Glyn.

Yng nghanol mwynder Maldwyn, mae pentrefwyr Llanrhaeadr ym-Mochnantyn mwynhau'r sylw sydd wedi dod i'r ardal yn sgîl The Englishman Who Went up a Hill and Came Down a Mountain, ffilm newydd Hugh Grant a ddaeth yn seren dros nos ar ôl Four Weddings and a Funeral.

Efallai fod rhyw gymaint o ddrwgdeimlad eisoes rhwng Evan Meredith a Morgan, gan fod ail ŵr Catrin, Oliver Thomas, yn frawd i chwaer-yng- nghyfraith Meredith, Seina wraig Morris Meredith o'r Lloran Uchaf yn Llansilin, a bod y teulu yn amau ei bod hi wedi ei briodi yn ei henaint er mwyn ei arian; hefyd yr oedd nai Evan Meredith, Edward Morris, wedi chwenychu ficeriaeth Llanrhaeadr ar ôl Oliver Thomas, er mai at y gyfraith fel bywoliaeth y trodd yntau'n ddiweddarach.

Capel Prion yw mam Eglwys Fethodistaidd plwyf Llanrhaeadr-yng- Nghinmerch.

Yn niffyg fersiwn Cymraeg o'r Hen Destament, o'r Beibl Saesneg hwn y byddai William Morgan yn darllen y llithiau o'r Hen Destament yn Llanrhaeadr-ym-Mochnant.

Treuliodd y Dr John Davies beth amser yn Llanrhaeadr-ym-Mochnant pan oedd William Morgan yn berson yno.

Fe fyddaf yn manylu ar ei flynyddoedd yn Llanrhaeadr mewn darlith yno ymhen rhyw ddeng niwrnod - os gallaf sgrifennu'r ddarlith mewn pryd - ac felly fe fodlonaf ar amlinellu'r hanes yn unig yma.

Y cam nesaf oedd uno Peniel, Saron, a Phrion yn un ofalaeth gyda Llanrhaeadr a'r Glyn dan ofal cydwybodol y Parchedig Arthur Jones.

Fe fu Morgan yn Llanrhaeadr am ddwy flynedd ar bymtheg, y cyfnod hwyaf a dreuliodd mewn unrhyw fan yn ystod ei oes, ar wahan i'w fachgendod yn Arfon.

Claddwyd Ann Parry gyda'i gwr ym Mynwent Eglwys Llanrhaeadr, a digwyddodd rhywbeth hynod iawn ynglŷn â gweddillion corff y wraig hon.

Mr a Mrs David Hughes Llys Alaw, Llanrhaeadr, oedd y cwpwl cyntaf i briodi yma.