Pan oedd Mam wrthi'n rhoi'r sêl ei bendith ar yr Horlicks, a gwên fawr lydan ar ei hwyneb am y tro cynta'r diwrnod hwnnw, daeth sgrech iasol o'r llofft.

Y noson o dan sylw, bu Miss Williams yn hir syllu drwy'r twll yn y blacowt yn ffenestr y llofft ffrynt ar lampau bus Ifan Paraffîn yn dawnsio'u ffordd yn feddw ar hyd Pen Cilan cyn stopio'n stond, ond heb wybod i sicrwydd mai bus oedd yno.

Anwybyddodd William Huws y cwestiwn,lluchiodd y ddwy stemar ogleuog i gyfeiriad y lle tân a'i fflatwadnu hi am y llofft gefn.

Wrth iddi agor ei llygaid gwelodd bod ei llofft yn llawn o fwg.

CLWB Y FELIN: Dathlwyd Gŵyl Ddewi eleni yn y Llofft Hwyliau a threuliwyd noson hynod o ddifyr gan dros hanner cant o bobl.

'Roedd EJ eisoes yn y gwely yn chwyrnu'n dawel, a Debora yn ei llofft yn cysgu, ei bawd yn ei cheg fel arfer, a bysedd y llaw arall yn cydio'n dynn mewn darn o siol dreuliedig.

Rhowch im eiliad neu ddwy eto.' Troes y fydwraig yn ol i'r llofft flaen, a'm tad yn dal i oedi'n ansicr ar y grisiau; ond cyn hir clywodd ei llais awdurdodol yn ei alw i mewn i'r ystafell.

Fe gydnebydd, er enghraifft, y byddai'r llofft orau'n well petai'r plaster heb ddod i lawr o'r nenfwd.

Roedd gan yr hogiau lenni du bits ar eu ffenest: syniad gwych Dad oedd yn bwriadu defnyddio'u llofft yn stafell dywyll i ddatblygu lluniau rywbryd, ymhen tuag ugain mlynedd, ar ôl iddyn nhw adael cartre.

Tra oedd yn cerdded fel hyn, ei meddwl yn bell oddi wrth y bobl o'i hamgylch, agorodd merch ffenestr llofft tŷ cyfagos a galw allan, "Pamela, be wnei di yma?" Trodd Pamela i weld pwy oedd yno ac meddai'r ferch wrthi drachefn, "Rown i'n meddwl amdanat ti ychydig eiliadau cyn iti ddod i'r stryd.

Yn y llofft lle roeddynt hwy yn awr pwysodd Del ar y pared a rhoi ei llaw dros ei llygaid a chwyno fod yr holl wynder yn ei dallu.

(Mae'n agor drws ei llofft ei hun a mynd i mewn.) Fy ystafell i yw hon.

Bu'n rhaid iddo yntau gysgu noson yn llofft stabl y gwesty cyn troi'n ôl.

Mae pobol yn dweud nad oes gynnyn nhw ddim help pan maen nhw'n tisian, ond dwi ddim yn 'u credu nhw.' Roedd Modryb yn ailddrechrau mynd i hwyliau pregethu eto, ac wedi anghofio am y tro am y sŵn crafu o'r llofft chwarae.

(Yno, fel y digwyddodd pethau, ar ymweliad â chartref Wil, fy mrawd, y cafodd Mam ei tharo'n wael.) Pan gyrhaeddais, roedd fy chwiorydd a'm brodyr yn y llofft o gylch y gwely, a Mam, druan, yn anymwybodol.

Dychwelodd adref i Fynydd Mwyn, troi llofft allan yn stiwdio, ac yno y bu yn paentio am y chwarter canrif nesaf.

"Ond hogiau bach, meddyliwch am y genethod yn gorfod rhannu llofft efo hi !

Roedd Leah wedi hanner deffro ac yn dechrau tagu yng nghanol y mwg yn ei llofft hi.

Helpodd ei fam i'r llofft.

Mae blynyddoedd er pan naethon ni'r gegin a llofft Gwynedd.'

(LIWSI yn agor drws llofft Gari.

Cymerodd arni adael y llofft a chychwyn i lawr y staer, gan ofalu gadael y drws yn agored.

Cysgu'n y llofft stabal oedd y gweision un noson ychydig wedyn, pan ddeffrowyd pawb ohonynt gan sūn ceffylau'n carlamu i'r iard, ac yna sūn ratchet brêc yn cael ei dynnu.

Y bora arbennig hwn, a'r tywydd yn oer, mam yn ei gwely efo 'asthma' a ninnau'r plant yn ein gwelyau, neu'n chwara'n y llofft, dyma lais nhad fel angel o waelod y grisiau (parch i mam am ei bod hi'n sâl) "Lle ma' nghrys i Jini?" mam yn ateb â gwich yn ei llais, "Yn yr 'airing cupboard' Charles." Nhad yn rhuthro i fyny'r grisiau, 'roedd yr 'airing cupboard' ar y landing, dros ffordd i lle'r oedd Mam yn cysgu.

Ond pan ddaeth Galloway ei hun i'r siop tua hanner awr wedi naw a chlywed fy mod yn y llofft carlamodd i fyny'r ysgol ynghynt nag y gwneuthum i hyd yn oed.

Clywem sŵn ei draed yn ffwdanu i fyny'r grisiau a thuag atom i'r llofft.

Ac allan yn y fan honno, mynegais fy mod mewn tipyn o ddilema am na wyddwn yn iawn beth y dylwn ei wneud, p'run ai brysio adre'n syth at fy nheulu yn Ninmael, ai ynteu aros yn y llofft am sbel eto rhag ofn y byddai Mam yn dadebru o'i thrymgwsg.

Ar un olwg roedd yn enghraifft berffaith o'r darlun ystrydebol o'r artist yn ei nenfwd - yn ei achos ef, llofft ŷd ym Mynydd Mwyn - er na fuasai ef ei hun, mae'n wir, yn derbyn y ddelwedd honno.

Yn llofft y genethod yr oedd tawelwch.

Mewn un angladd wrth ddarllen Salm y Bugail, fel hyn y traethodd y doctor: 'le, pe rhodiwn ar hyd glyn cysgod angau, nid ofnaf newid' (Pan dery angau, un wedd ar y brofedigaeth yw'r newid sy'n digwydd i'r holl dŷ mewn cegin a pharlwr a llofft, newid sy'n syfrdanu.) Ni wn ai o fwriad ai trwy ddamwain y rhoes y meddyg dro mor annisgwyl i'r gair, ond roedd ei glywed yn gynhyrfus o newydd: 'Nid ofnaf newid.' Roedd Doctor Jones yn ŵr pur grefyddol ei natur, ac ar ambell Sul byddai'n pregethu hwnt ac yma yn eglwysi'r fro.

bywyd ac amryliw batrymau'r bywyd hwnnw - diwrnod lladd mochyn, diwrnod dyrnu, diwrnod cneifio, byd torrwyr cerrig, carega, cymortha, llofft stabal, - byd y ferm, y tir a'r tywydd...

(Daw at ddrws llofft Gari.

LIWSI: I'r llofft.

Pan gefais fy hel gan fy ngwr i'r llofft i ddarllen y llyfr (yn debycach i dad yn fy siarsio i wneud fy ngwaith cartref), gwnes hyn ag ebychiad ac yn ddi-fwynhad.

O ffenestr eu llofft, gwyliodd y bechgyn y mynd a dod yn y cae o flaen y tŷ.

Trodd i'w llofft ei hun, llofft a fu'n lloches iddi ers rhai blynyddoedd bellach.

Bu'n rhaid i Modryb fodloni ar hynny a dyma'r ddwy'n mynd drwodd i'r llofft.

Neidiodd yn chwim allan o'r gwely a brysio o'i llofft at ffenest y gegin.

Yr un oedd y gân, neu ganeuon, ymhob man, a dyma nhw fel y cofiaf heddiw: 'O meistres fach annwyl A siarad yn sifil Calennig os gwelwch yn dda, Yna llwyddiant i'r gwydde A'r moch a'r ceffyle A hefyd i'r defed a'r da.' Os byddai seibiant go hir cyn i ffenestr y llofft gael ei hagor fe fyddem yn canu'n uchel a chyflym: 'Os ych chi'n rhoi, Dewch yn gloi Ma' nhrad i bron â rhewi.' Mewn ty arall, neu fferm arall, fe fyddai'r gân yn wahanol rhywbeth fel hyn: Mae'r hen flwyddyn wedi mynd Wedi cuddio llawer ffrind, O!

Roedd rhes o risiau'n arwain i'r llofft yn un pen i'r ystafell, fel yn yr hen ddyddiau.

"Roedd mam yn dweud y cawn i fynd efo chi i lan y môr." Yn ddiweddarach, â'r bechgyn yn eu llofft eu hunain, meddai Rolant, "Wel wir, mae'r Iona yna'n ddigon digywilydd yn tydi?

'Llusgodd y tri fi i'r llofft." meddai, a neidiodd Rex ar y gwely a'm tynnu arno." Yr oedd Rageur a Royal eisiau aros hefo'r dyn ar y dillad hefyd.

A'r munud cyntaf y cefais fynediad rhuthrais i fyny'r ysgol i'r llofft.

'Roedd hi'n dal yn dywyll, ond nid yn rhy dywyll iddi fedru gweld i nôl y bocs beicarb o'r drôr isaf yn ei llofft.

Yn y llofft flaen y cefais i fy ngeni.

Wil oedd y gwas bach, tua phedair ar ddeg oed, a'i ben sgwâr, a'i wyneb fflat, gwelw; byddai'n gwlychu'r gwely, er i f'ewythr Vavasor roi cynnig ar lawer meddyginiaeth, ond doedd dim yn tycio, a Gwladys yn ddig bob bore y byddai'n gorfod llusgo'r matras gwlyb i lawr y grisiau cerrig o'r llofft stabal.

Pan ddengys lilith ichi mor hyfryd yw'r olygfa o ffenestr y llofft ac fel y mae'r domen dail yn rhoi cydbwysedd artistig iddi, peidiwch â'i alw'n rhagrithiwr melltigedig na'i daro dan glicied ei ên.

Wedyn y cwbwl sy eisio'i wneud ydi codi un o'r carpedi teils yn y gongol bella, uwchben llofft Modryb, a chrafu'r llawr efo siswrn neu rywbeth.