Pan ddaethpwyd i dywydd gwell cofiodd Mr Hughes am olwynion oedd yn y llwyth.

Brefodd y llall naw gwaith a holltodd y graig nes ei gwneud yn haws iddo ef gludo'r llwyth.

'Roedden ni'n cael ein dal mewn road blocks bob pum milltir, a milwyr yn archwilio'r llwyth.

O drwch blewyn yr wythnos hon, llwyddodd Plaid Unoliaethwyr Ulster i ddyrchafu eu llygaid uwchben greddfau hanesyddol y llwyth Protestannaidd.

Oblegid, yn Shillong, mae'r Hindž o Bengal, y Presbyteriad Cymreig ei osgo, a'r Pabydd Gwyddelig ei addysg, yn cerdded yr un strydoedd â'r Casi sy'n cofio'r Fam Oesol a roes fod i'r llwyth y mae yntau'n perthyn iddo ers cyn co'.

Derbynnid ef fwyfwy fel aelod o adran y llwyth roedd e'n byw gydag ef, er na fyddai byth yn aelod cydradd, llawn.

'Doedd o ddim rhyfedd efallai fod yna ffin go bendant ar bwysau'r llwyth a ganiateid yn y ferfa honno.

Yr adeg hyn aeth pont yr Hendre i lawr o dan wagen a llwyth o had alffalffa, a bu i'r gyrrwr a'r ceffylau farw yn y ddamwain; o'r herwydd 'roedd rhaid i Mrs Freeman fynd mewn cerbyd at yr afon, croesi ar y bont droed gyda'r basgedi menyn, a chael menthyg cerbyd Thomas Pugh i fynd at Drelew.

Er i Papua Guinea Newydd gael llwyth o feddiant yn yr ail hanner fe ddeliodd Cymru â nhw'n gyffyrddus gan ildio ond un cais i John Wilshere.

Gosod pum llwyth arall o goncrid ar y ffordd.

Naturiol iddyn nhw yw ymgynghori â'r dyn hysbys pan fydd hwnnw, mewn defod sy'n gymhleth gan gof y llwyth, yn torri wyau er mwyn dadlennu'r dyfodol.

I mi roedd cynefin y llwyth rywle y tu hwnt i Groesffordd Llangeler, ond digon annelwig a phrin oedd fy ngwybodaeth am fro fy mabandod a'm hadnabyddiaeth o'm perthnasau a'm gwreiddiau.

Ar y cyfan, bu 1999/2000 yn flwyddyn dda i BBC Cymru ar rwydweithiau'r DG, wrth i lawer o'r gwaith datblygu a'r buddsoddiad mewn hyfforddiant a thalent ddwyn ffrwyth gyda llwyth o gomisiynau sydd wedi denu sylwadau ffafriol, ac ymateb da gan y gynulleidfa.

Mae Densil John yn meddwl bod mwy o ymwybyddiaeth o broblemau y digartref erbyn hyn ond mae'r problemau'n dal i fodoli: "Mae Caerdydd yn ddinas sy'n benthyg ei hun i ddatblygiad ond pwy sy'n mynd i ddod i le sydd a llwyth o bobl yn crwydro'r strydoedd yn aml yn chwil?

Y Car Concrid 'Un dydd mae gyrrwr lori cario concrid yn gyrru heibio ei gartref gyda llwyth pan sylwa ar gar crand - "sports car" yn y dreif.

Talcen uchel, llygaid byw a llwyth o benderfyniad.

El Hadad oedd ef mwyach roedd ganddo ei babell ei hun a hawl i'w siâr o unrhyw ffawd dda a ddigwyddai i'r llwyth, boed yn ganlyniad ffeirio neu ergyd lwcus at gase/ l.

Llwyth o ddelwadau negyddol.

Aeth â morwyr gydag ef i symud ychydig o'r llwyth nes dod o hyd i olwyn a ffitiai yn iawn.

Trwy lwc a bendith newidiodd y ddau grychydd eu cwrs ac yn lle mynd drosodd i'r 'Ynys Werdd', troesant eu hwynebau tuag adref gan ollwng eu llwyth ar Fanc Dihewid rhyw bum milltir o Silian.

Yno y cawsant eu geni a'u magu a'u hyfforddi i'r diben o wasanaethu'r tylwyth a'r llwyth hyd eu marw, a phâr ifanc yn eu dilyn i wneud yr un peth wedyn.

Disgwylir i archaeolegwyr môr feddu gwybodaeth dda am ddaeareg môr a gwaddodoleg gan fod y gwyddorau hyn yn rhoi inni'r technegau ar gyfer mesur llwyth safle ac i ddisgrifio sut y mae'r llongddrylliad yn treiddio i mewn i wely'r môr drwy sgyriadau ac effeithiau ymsefydlogi eraill.

Bobl y llwyth yw Gerry Adams a David Trimble.

Yn raddol newidiodd agwedd y llwyth tuag ato.

Yn anffodus nid oedd y mêt wedi gofalu bod y gwenith oedd yn llwyth y llong y fordaith gynt wedi cael ei lanhau o gwmpas agoriad i'r pwmp, a phan geisiwyd pwmpio'r dwr allan nid oedd yn gweithio fel bod y llong yn llenwi â dwr.

Pan fabwysiadai'r Celtiaid y grefydd newydd, torrent yn rhydd oddi wrth eu llwyth arbennig, gan ymwadu ag ef yn llwyr.

Ar y cyfan, bu 1999/2000 yn flwyddyn dda i BBC Cymru ar rwydweithiaur DG, wrth i lawer o'r gwaith datblygu ar buddsoddiad mewn hyfforddiant a thalent ddwyn ffrwyth gyda llwyth o gomisiynau sydd wedi denu sylwadau ffafriol, ac ymateb da gan y gynulleidfa.

Er gwaethaf cyntefigrwydd eu harfau ac offer soffistigedig milwyr Therosina, roedd y Madriaid yn ymladd yn eu cynefin ac yn gwybod sut i'w ddefnyddio i'w mantais Serch hynny, roedd colledion y llwyth yn enbydus ac ni roddwyd unrhyw gymorth i'r rheini a anafwyd.

Ras oedd hi erbyn hyn i gyrraedd y pentrefi mwyaf ynysig cyn y mudiadau dyngarol neu, yn well fyth, gyda'r llwyth cynta' o sachau bwyd.

Roedd yn amlwg nad oedd y rhain yn aelodau o'r llwyth, felly nid oedd ganddynt hawl i godi dŵr o'r ffynnon heb ganiatâd, yn enwedig gan fod gymaint ohonynt.

Roedd Gwyn wedi clywed bod llwyth ohonyn nhw wedi cael eu cludo 'ma.'

mae'r grefydd frodorol ynghlwm wrth ddechreuadau mytholegol y llwyth, ac mae pob tylwyth yn parhau i dalu gwrogaeth i'r pennaeth lleol, y Syiem.

Ar gorn ei enw da fel gof y cafodd Hadad gyfnodau byr o brofiadau rhywiol, gyda merched o'r tu allan i'r llwyth, wrth gwrs.

Sonnid amdano yn Arabeg glasurol llwyth y gof, ac mewn Berbereg hynafol a brodorol hyd eithafoedd y Sahara.

Ar ôl i'r darnau priodol gael eu sychu yn yr haul, bydd gwragedd dethol o'r llwyth yn eu gwisgo o amgylch eu gyddfau - ac yn cael blaenoriaeth wrth fynd ar ôl dwr.

Wrth neilltuo deuddeg o'i ddilynwyr i fod yn ddisgyblion iddo mewn ystyr arbennig yr oedd yn ymwybodol o addaster y rhif i roi arweiniad i ddeuddeg llwyth Israel.

Roedd Siad Barre eisoes wedi difa'r hen drefn o lywodraeth yn Somalia, drwy danseilio grym yr hynafgwyr ymhob llwyth - a phan ddiflannodd yr unben, fe adawodd ar ei ôl wlad ar chwâl.

Yna wrth i'r golau tanbaid lifo i mewn fe welais amlinell lori'n gwegian dan ei llwyth o sachau a dynion arfog yn syllu'n herfeiddiol ar bawb a phopeth.

Ar ganiad bron, y prynhawn hwnnw, fe ddaeth llwyth o gerrig o'r twll i ____, a phenderfynodd yntau ofyn iddo'r peth cyntaf bore trannoeth.

Yn ail, am iddo adeiladu ar y ddysg honno trwy ddarllen yn ddeallus y llwyth llyfrau ar fudiadau a sectau a phersonau canol yr ail ganrif ar bymtheg a gynhyrchwyd gan haneswyr Lloegr yn ystod y deng mlynedd ar hugain diwethaf, corff gwych o waith.

Aent cyn belled â chloddio ffos ac adeiladu rhagfur fel y medrent eu datgysylltu eu hunain oddi wrth aelodau eraill y llwyth.

Yr oedd un ferfâd o dail yn gwneud tocyn cyfan, a'r cwbwl fyddai eisiau ei wneud ar ôl cyrraedd y cae efo'r llwyth fyddai cerdded pedwar ne bum cam a gofalu cadw'r rhes yn union, wedyn lympio'r ferfa a gadael un tocyn arall at y cyfanswm, ag ôl sgwar gwaelod y ferfa ar ei ben.

Dan fwngial awgrymodd rhai gwyr oedd a gwragedd ifanc y dylid ei ysbaddu, ond roedd hynny'n rhy beryglus i un yn ei oedran ef ac ni allent fforddio ei golli Chwerthin am ben yr awgrym a wnaeth hynafgwyr y llwyth Y gwir oedd nad oedd yr un o'r gwragedd ifanc y daeth Hadad yn agos atynt yn ddeniadol iawn yn ei farn ef, a byddai'n rhaid iddynt hwy dalu â'u bywyd pe baent yn dangos ffafriaeth tuag ato.

Ac fe ddiflannodd pryder gwyr y llwyth ynghylch unrhyw gysylltiad a allai fod rhwng Hadad a'r gwragedd bron yn gyfan gwbl, gan na ddangosai unrhyw ddiddordeb ynddynt.