Tystia edwiniad truenus bywyd cenhedloedd bach fel Cymru a Llydaw i hyn.

Ond y tro hwn fe'i seiliwyd yn Llydaw ac, fel yr awgryma'r teitl, y mae'r môr yn holl bresennol, o'r cychwyn i'r diwedd.

Dyma paham y mae sefyllfa iaith a threftadaeth ein cenedl, er ei pherycled, ac er bod safle daearyddol Cymru mor anfanteisiol, gymaint yn gryfach na sefyllfa Iwerddon, yr Alban a Llydaw.

Fe aethon nhw adre yn sicr bod rhaid cefnogi'r sianel Lydewig a bod ynddi y gallu i wneud gwahaniaeth i sawl agwedd o fywyd Lorient a Llydaw.

Wedi teithio'r Cyfandir y daeth O'r Bala i Geneva a Tro yn Llydaw.

A nodwedd arall amlwg iawn yn Llydaw yw'r meini hirion.

Wrth nesu at Lyn Llydaw fe gerddwch yn gyfochrog â'r bibell ddþr newydd sbon danlli sy'n nadreddu tua gorsaf drydan Cwm Dyli.

Hefyd ymysg yr ymwelwyr byddai arweinydd yr wrthblaid, oedd hefyd yn Llywydd Skol Uhel ar Vro(Sefydliad Diwylliannol Llydaw, rhywbeth tebyg i Gyngor Celfyddydau Cymru).

Ers miloedd o flynyddoedd, mae pobol Llydaw wedi gwneud defnydd o'r graig hon ar gyfer dau ddiben yn arbennig, sef rhyfel a chrefydd.

Fferm yn Llydaw

Ac y mae'r un peth yn wir gyda'r Llydaweg, gyda rhai enwau teuluoedd hyd yn oed, oherwydd os arferai Llydawyr briodi merched o Sbaen, digwyddai rhywbeth tebyg yn Llydaw hefyd.

'Yn Llydaw, rhyw hanner can milltir i'r de o Cherbourg,' atebodd y Ffrancwr.

Heddiw mae rhyw 600 o bobl o wlad y Basg ar ffo yn Ffrainc, a nifer helaeth ohonynt yn Llydaw.

Dros y blynyddoedd mae Ffeil wedi bod i Rwanda, Hong Kong, Llydaw, Yr Almaen, Yr Iseldiroedd, Gwlad Belg, Armenia a Kosovo.

Fe fydd y '45 Llydaw' yn sefyll eu prawf ynghyd â 40 o bobl eraill – Basgiaid, pobl o Baris, ac o lefydd eraill.

Ond nid yng Nghymru yn unig y mae'n cael ei gofio ­ y mae eglwysi wedi eu cysegru iddo yn Llydaw ac yn ne-orllewin Lloegr hefyd.

Yn wir, daliai ef fod Arthur o bosibl yn hen arwr cenhedlig i'r pobloedd Brythonig cyn iddynt fudo i Brydain, ac mai dyna paham y ceir ef wedi ei leoli ym mhob man lle y sefydlwyd cymdeithasau Brythonig yn ddiweddarach, - yn yr hen Ogledd, yng Nghymru, yng Nghernyw ac yn Llydaw.

Oddi allan gellid clywed llef y bleiddiaid yn chwilio am ysglyfaeth yn yr eira a dôi sŵn ambell aderyn nos o gyfeiriad Llyn Llydaw a phegwn yr Wyddfa.

Craig o ithfaen caled yn dal ei thir yn nannedd tonnau Môr Iwerydd yw Llydaw.

Welais i ddim mo lefel y dþr cyn ised yn Llyn Llydaw ers tro byd, roedd llathenni o dir sych rhwng y cob a'r llyn.

Straeon ac Arwyr Gwerin Llydaw (tud.

Ni ddychmygodd fod rhai wedi bod ar eu traed drwy'r nos yn Nhraethcoch yn dyfalu ble 'roedd e, ac yntau'n cysgu'n braf yn Llydaw.

Cynhwysir pedwar llun o dan y teitl Tŷ Llydaw.

Gwelir hyn yn stori Samson Sant o Ddol, yn Llydaw.

LLENYDDIAETH LLYDAW - Marcel Texier

Llydaw!

Weithiau, dau neu dri gyda'i gilydd, ond mewn un man arbennig Karnag, yn ne Llydaw þ mae rhesi ar resi ohonyn nhw, cannoedd ar gannoedd o bob maint a llun.

Eithr nid o Rufain i y daeth y mudiad yma, ond o lannau dwyreiniol Môr y Canoldir, a hynny drwy orllewin Ffrainc a Llydaw a Chernyw i Gymru.

Yr wythnos diwethaf gwelwyd sefydlu sianel deledu ddiweddaraf y gwledydd Celtaidd - yn Llydaw.

Dros y canrifoedd, mae sawl taid yn Llydaw wedi dangos rhai o'r meini hirion hyn i blant ei blant ac wedi gorfod ateb y cwestiwn "o ble y daeth y rhain, Taid?" A thros y blynyddoedd mae llawer o straeon yn esbonio'r hanes y tu ôl i'r meini.