Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

llywelyn

llywelyn

Os yw anghyfarwyddo a dieithro yn rhan o arddull Robin Llywelyn ni ddylai hynny fod yn esgus pam y mae'r un sy'n dehongli ei waith yn gwneud hynny hefyd.

Tân ym moliau Gwylliaid a barodd iddo golli Meirionnydd ac Ardudwy a sefydlu tylwyth Llywelyn ap Maredudd yn y mannau hynny...

Os yw'n haws i rai nesau at oes Llywelyn Ein Llyw Olaf trwy ddarllen nofel Marion Eames na llyfr hanes Beverley Smith, yna boed felly, ac efallai y bydd blas y naill yn codi archwaeth at y llall.

Mae'r beirdd a llenorion sy'n gwrthwynebu cysylltiad brenhinol yn cynnwys Myrddin ap Dafydd, Iwan LLwyd, Angharad Tomos, Meirion MacIntyre Huws, MIhangel Morgan a Robin Llywelyn.

Yng Nghymru yr oedd Dafydd ap Gwilym wedi dod i'r amlwg fel bardd sech a bardd natur mwyaf llenyddiaeth Gymraeg ac wedi dod yn bwnc ymchwil i ysgolheigion yn ogystal ag yn un o ffynonellau ysbrydoliaeth y Rhamantiaid, beirdd 'Y Nos, Y Niwl, a'r Ynys', chwedl Mr Alun Llywelyn-Williams.

Honnir ar siaced lwch Y Gaeaf Sydd Unig Marion Eames, er enghraifft - nofel sy'n trafod cyfnod Llywelyn Ein Llyw Olaf : Er bod cymdeithas wedi newid yn ddybryd ers yr amser hynny, mae'r nofel yn dangos nad oes terfynau amser ar ymateb y natur ddynol i broblemau oesol cariad, cenfigen, dyletswyddau a marwolaeth.

Er bod hynny, efallai, yn ddweud yr amlwg eglura Angharad Price fod "afrealaeth fel petai'n hydreiddio" gwaith Robin Llywelyn.

Yn y ganrif honno y gosodwyd Orpheus Gweneth Lilly, ac aeth Rhiannon Davies Jones a ni i ardal y gororau yn y nawfed ganrif yn Eryr Pengwern, ac yna i gyfnod Gruffudd a Dafydd ap Llywelyn yn Cribau Eryri.

Vatilan, lleidr llestri - gan Robin Llywelyn

Ateg i'r dybiaeth yw fod yn y Llyfr Coch gyfres o drioedd yn rhestru casbethau 'Gwilim Hir, saer Hopkyn ap Thomas.' Y beirdd a ganodd i Hopcyn ydoedd Dafydd y Coed, Ieuan llwyd fab y Gargam, Llywelyn Goch ap Meurug Hen, Madog Dwygraig a Meurug fab Iorwerth.

Er, o ran tegwch, dylid nodi bod Alun Llywelyn-Williams wedi sylweddoli'n gynnar mai unochrog .

Er ei fod yn y rheng ôl yn y sgrym, safai Gareth Llywelyn wrth ymyl Anthony Copsey yng nghanol y lein, ond y Sais a enillodd y gystadleuaeth honno o ryw ychydig.

Credai'n ffyddiog y byddai'r Tywysog Albert yn ymroi i ddysgu 'iaith Gomer', fel y gweddai i'r sawl a hanai o dras Llywelyn Fawr.

Daeth y cais cyntaf o'r chwech pan gafodd Castell Nedd sgrym bump ar ôl i Luc Evans ddal cic letraws Steve Bowling, ac er syndod i bawb, gwthiwyd wyth Llanelli dros eu llinell a chwympodd Gareth Llywelyn, yr wythwr, ar y bêl.

Gan yr Athro Alun Llywelyn Williams (heblaw am draethawd Mrs Hughes ac un ysgrif yr un gan Syr Thomas Parry Williams a Dr Pennar Davies) y cafwyd yr ymdriniaeth fwyfaf gofalus o 'Sonedau y Nos'.

Yn wir mae lle i gredu mai'r un gūr ydoedd â Llywelyn ab y Moel, y bardd a'r herwr a fu'n bleidiwr selog i Owain Glyndwr.

Gwelsom eisoes i fardd a oedd ymhlith y Cywyddwyr cyntaf - Llywelyn Goch ap Meurug Hen - ganu i Hopcyn ap Tomas, ond ar fesur awdl.

MORYS Y GWYNT AC IFAN Y GLAW gan Robin Llywelyn

Mae'r hanes diddorol hwn am etifedd olaf Llywelyn ap Gruffudd yn ceisio ennill yn ôl ei hawl i fod yn Dywysog Cymru wedi'i gadw i ni yng ngwaith Ffrancwr o'r enw Froissart.

Y mae un mater arall y dylid ei nodi ynglŷn ag agwedd Alun Llywelyn- Williams at swydd y prydydd: y mae hi'n gwbl wahanol i swydd yr ysgolhaig.

"Mae gwaith Robin Llywelyn, ynghyd â'r derbyniad a gafodd ei waith, yn fan cychwyn dihafal ar gyfer dadansoddi'r berthynas gymhleth rhwng awdur, darllenydd a chymdeithas yng nghyd-destun diwylliant llenyddol cyfoes y Gymraeg," eglura.

Bardd Cymraeg yw Alun Llywelyn-Williams.

Dyna'r enw ar y rhenti blynyddol a dderbyniai Llywelyn Ap Gruffydd.

Astudiaeth o waith yr awdur Robin Llywelyn.

Robin Llywelyn gan Angharad Price.

Yn ystod abadaeth rhyw Sion y canodd Llywelyn Goch y Dant ei awdl foliant i 'groestai Nedd', 'Neuadd beirdd a'u nawdd a'u bwyd'.

Diddorol hefyd yw cyfeiriad Llywelyn Goch at Hopcyn fel awdurdod ar 'braff[w]awd y proffwydi' o gofio am yr hanesyn am Lyndŵr yn ymgynghori ag ef ynglŷn â'r brudiau (mae'n ddigon posibl fod ganddo gasgliad ohonynt ymhlith ei lawysgrifau).

Roedd un o brif lysoedd tywysogion Gwynedd yn Aberffraw, ac mae hanes canoloesol y pentref hwn wedi ei arddangos o amgylch Llywelyn a'i orsedd.

Yr hyn a newidiodd agwedd Alun Llywelyn-Williams at y Gymraeg oedd i'w dad fynnu ei fod yn astudio'r pwnc yn y Chweched Dosbarth.

Yn dilyn, ceir golwg ar dywysogaeth Llywelyn cyn y gostyngiad pryd y derbyniai arian dirwyon y llysoedd, tollau a rhenti tiroedd yn ogystal ag elw y marchnadoedd a'r ffeiriau.

Yng nghanol yr awydd i adfer Tamerlane yn lle Stalin fel eu harwr a'u Llywelyn, purion yw peidio peri tramgwydd i genhadon yr Ayatollas!

Dim ond deg oed oedd Siwan pan briododd hi Llywelyn Fawr a phedair ar ddeg oedd Margaret Beaufort pan gafodd ei­mab, Harri Tudur, ei eni.

Sonnir am y Llywelyn hwn yn fynych yn y cofnodion cyfoes, ac yn ol y llyfrau achau yr oedd yn arglwydd Llantriddyd a Radur.

Dipyn o ryfeddod oedd Llywelyn y llanc penfelyn.

Safle'r awdur a'r nofelydd Robin Llywelyn.

Un o'r prif straeon oedd brwydr Grace Llywelyn (Betsan Llwyd) i gael ei hail-gartrefu oherwydd bod ein chartref hi a'i gwr Bob (Emyr Wyn) yn llawn damprwydd.

dyletswydd gwyr fel Mr Llywelyn-Williams na wyddant ddim am y bywyd gwledig yw sgrifennu am y traddodiad dinesig a diwydiannol y gwyddant amdano.

Yr oedd tri ateb derbyniol i gwestiwn 5 : Y bardd, Gwyndaf, gyfansoddodd y geiriau yr ias yng Ngruddiau'r Rhosyn yn wreiddiol, mabwysiadwyd y geiriau yn deitl i'w nofel gan Gwyn Llywelyn a'r cymeriad yn y nofel a deimlodd yr ias oedd Alun Edward Lloyd.

'Sgwrs rhwng Alun Llywelyn-Williams a Bedwyr Lewis Jones' yn J.

Dyma'r math meddwl a astudiwyd yn ei wedd Gymreig gan y diweddar Athro Alun Llywelyn-Williams yn Y Nos, y Niwl a'r Ynys.

Drwy anghyfarwyddo'r berthynas gonfensiynol rhwng datblygiad rhesymegol a datblygiad amserol naratif mae Robin Llywelyn yn awgrymu un ffordd i danseilio'r metanaritifau gwleidyddol, economaidd a diwylliannol a greodd dynged yr iaith Gymraeg.

Yn y cyd-destun hwn y mae'n berthnasol i grybwyll hefyd ein gwrthwynebiad i fwriad D^wr Cymru i godi gwaith carthion yn Llanfaes ger bedd Eleanor, gwraig Llywelyn ap Gruffudd a mam Gwenllian.

Datgan ei ffydd yn yr awen, y wir broses greadigol y mae Alun Llywelyn- Williams.

Galaru'r golled i Gymru drwy farwolaeth Llywelyn saith gan mlynedd ynghynt a wnaeth Gerallt Lloyd Owen, gan ofidio ar yr un pryd am amharodrwydd Cymry ei ddydd i dderbyn unrhyw ffurf ar hunan-lywodraeth.

'Pa fodd bynnag y dehonglir cystrawen ryfedd llinellau ola'r soned...' yw sylw'r Athro Llywelyn Williams: nid wyf yn bendant sicr beth yw ei anhawster oni lygatynnwyd yr Athro gan y cyd-destun i dybied mai 'cenir' a oedd yma, ac nid ffurf 'amhersonol' geni.

hyd yn hyn nid enynnodd y fath begynu beirniadol ag a gafwyd gyda nofel robin llywelyn.

Yn y castell hwn hefyd y ganed eu Tywysog, Llywelyn ab Iorwerth.

Fel y gwelwyd eisoes, nid y coleg fel y cyfryw a noddodd yr awdur, nac unrhyw arweinydd crefyddol, ond yn hytrach leygwr o'r enw Gruffydd ap Llywelyn ap Phylip ap Trahaearn.

Huana, ei chwaer oedd yn gwarchod Owain Goch a Llywelyn gan eu llusgo o gaer i gaer dan orchymyn y Tywysog.

Y mae'n amlwg fod nodi beth yw priod waith y prydydd a'r artist yn fater o bwys mawr i Alun Llywelyn-Williams yn y tridegau, ac wedyn.

Dywedir yn yr awdl iddi gael ei chanu yng nghartref Llywelyn ap Cynwrig, a chynnwys gyfeiriadau at 'wlad Glar' a 'brwydrweilch' Meisgyn a Senghennydd.

Mae yna stori am ddau Gymro llengar yn trafod ar faes Steddfod nofel gyntaf Robin Llywelyn toc wedi iddo ennill y Fedal Ryddiaith.

Darlunia Alun Llywelyn-Williams, yn Crwydro Brycheiniog, sut y byddai'r gyrroedd yn cyfarfod yn Llanddulas yn Nhirabad cyn dringo Mynydd Epynt, 'a hyd heddiw gellir dilyn eu trywydd, nid yn unig ar y ffyrdd glas, ond hefyd wrth enwau'r tafamdai, rai ohonynt yn ddim ond adfeilion mwy, a ddisychedai'r gwyr da, os nad eu hanifeiliaid hefyd, ar y daith, - Tafarnymynydd, ryw dair milltir o Landdulas, Tynymynydd neu'r Drovers' Arms ...