Ofnai rhai Cymry y gallai bodolaeth yr iaith Gymraeg greu'r argraff nad oeddent yn gwbl deyrngar i Brydain ac i'r Llywodraeth Seisnig.

At ei gilydd gellir disgwyl i'r oediad gweithredu fod dipyn yn llai gyda llywodraeth seneddol nag mewn cyfundrefn arlywyddol.

Yn yr ail act mae Beelzebub yn cynllwynio er mwyn i'r Llywodraeth yn Llundain anfon tri ysbi%wr i Gymru i chwilio i gyflwr y wlad.

Nid yw'r Methodistiaid i "gablu urddas" ond i ymddwyn, mewn gair a gweithred, yn ffyddlon ddiffuant i'r llywodraeth gan anrhydeddu'r Brenin a'r sawl sydd mewn awdurdod oddi tano.

Canlyniad effeithiau polisi%au y llywodraeth bresennol ar Gymru yw hyn, meddai hi.

Wrth rannu'r cyfrifoldebau ymysg cyrff annemocrataidd y Llywodraeth gwanhawyd rheolaeth pobl Cymru dros y system Addysg yng Nghymru yn fwy byth.

A pham y mae llywodraeth Llundain yn rhoi'r fath bwys ar ddiwygio dysgu Saesneg?

Mae uchel swyddogion y llywodraeth wedi rhybuddio fod y wlad yn dychwelwyd i'r cyflwr roedd ynddi yn ystod y ganrif ddiwethaf, ac mae hyd yn oed Fidel, yn ôl nifer o ffynonellau, wedi mynegi ei bryder am y dyfodol.

Mewn llefydd fel Beirut, Gogledd Iwerddon neu Kuwait lle bynnag yr ydw i wedi bod - mae yna ddigwyddiad sicr a phendant wedi dangos i mi fod yna lywodraeth ddwyfol ac nid jyst llywodraeth fydol.

Y gred gyffredinol bellach ydyw na chafodd ymyriadau'r llywodraeth yn y cyfnod hwn agos cymaint o effaith ar lefel y gweithgarwch economaidd ag yr oedd pobl ar y pryd yn dueddol i gredu.

Y Llywodraeth yn cyhoeddi Mesur Iaith a hynny'n arwain at roi i'r iaith gydraddoldeb ar gyrff cyhoeddus, ac at sefydlu'r Bwrdd Iaith yn gorff statudol.

Fy marn i yw mai'r hyn sy'n esbonio amrywiol gyfeiriadau ymchwil y Llyfrau Gleision yw bod y Llywodraeth, a chymryd pethau yn y modd symlaf posibl, yn awyddus i weld sut y gallai hi wella'i gafael ar ymddygiad y Cymry, ond fod Kay-Shuttleworth, ac efallai Symons a Johnson, yn awyddus i ddod o hyd i dystiolaeth ddigamsyniol dros sefydlu cyfundrefn o addysg wladol - ac nid i Gymru'n unig swydd.

Gweithredu'n erbyn Swyddfeydd y Torïaid a'r Llywodraeth.

Gweddol rwydd fyddai ymestyn y model dechreuol i gynnwys sector y llywodraeth a sector masnach tramor yn ogystal â'r sectorau gwreiddiol, sef teuluoedd a chwmni%au.

Mae Llywodraeth Iwerddon yn poeni yn fawr y byddai hynny'n lledu'r clwy ymhellach.

Er nad oes gan y Cynulliad Cenedlaethol bwerau deddfu cynradd mae Deddf Llywodraeth Cymru yn dweud y gall y Cynulliad 'wneud unrhyw beth i gefnogi neu i gynnal yr iaith Gymraeg'. Credwn mai hawl foesol y Cynulliad yw deddfu dros y Gymraeg.

Byddai arweinwyr y mudiad i godi eglwysi newydd - a dderbyniai gryn gymorth gan y Llywodraeth yn cyson alw sylw at esgeulustod digywilydd y diwydianwyr a wrthodai ddarparu rhagor o addoldai yn ardaloedd eu gweithfeydd.

Mae'r Gymdeithas Frenhinol er Gwarchod Adar wedi ymdynghedu i ymladd y mesur seneddol hwn i'r eithaf, a bydd y gaeaf hwn yn adeg allweddol, pan fydd y Llywodraeth yn cyflwyno'r ddeddfwriaeth.

Mewn man arall yn y Deg Pwynt Polisi, dywedir fod cyfalafiaeth ddiwydiannol a chystadleuaeth economaidd rydd oddi wrth reolaeth llywodraeth gwlad (h.y.

Y rhaglen yn diweddu'n negyddol gyda bygythiad y Llywodraeth i foddi Cwm Tryweryn.

Mae David Griffiths wedi dadlau bod yr Adroddiadau wedi codi nid yn unig yn ateb i gais Cymro o aelod seneddol dros Coventry, William Williams, ond hefyd o fwriadau tu mewn i'r Llywodraeth ei hun, ac nad oedd Williams yn ddim byd ond offeryn yn eu dwylo.

Ar yr un pryd tynnodd ef sylw y ddirprwyaeth at ddyletswydd y Llywodraeth i sicrhau cludo bwyd a phobl, ac i ddiogelu'r cyhoedd ac eiddo.

Fe honnodd mai "datganiad clyfar" ond disylwedd oedd cyhoeddiad diweddar y llywodraeth ynglŷn â diogelwch.

Cafwyd ar ddeall fod gan y llywodraeth dai gorffwys ym mhentref Sipi a bu raid ysgrifennu ar frys i sicrhau lle.

Llywodraeth De Affrica yn penderfynu cyflwyno'r awenau i lywodraeth â mwya frif du.

Yn ystod y blynyddoedd cyn hynny, hyd yn oed, roedd The Times yn cael gwybodaeth well na'r llywodraeth ei hun ac fe gyhoeddodd y papur newyddion am frwydr Trafalgar ddeuddydd cyfan cyn i'r Swyddfa Dramor gael gwybod dim.

William Howard Russell o The Times oedd hwnnw, y gŵr a fu'n byw gyda'r fyddin yn ystod Rhyfel y Crimea ac a fu'n ddigon beirniadol o'r trefniadau i ysgogi cwymp llywodraeth a denu Florence Nightingale allan i helpu.

Yn Fiji, mae Ysgrifennydd Cyffredinol y Gymanwlad, Don McKinnon, wedi cwrdd ag arweinydd y coup" yno yn adeilad llywodraeth y wlad.

Ond nid yw'n eiriol ar ran yr un awdurdod addysg unigol, ar ran yr un sefydliad addysgol unigol nac ar ran Gweinidogion y Llywodraeth.

siaradai llawer o wy ^ r amlwg prydain yn gyhoeddus yn erbyn rhyfel ac ar un adeg dywedodd un o weinidogion y llywodraeth mai angen, newyn, haint a marwolaeth yw rhyfel.

Wedi ei chorffori yn Lloegr llywodraethwyd Cymru gan y Llywodraeth Seisnig fel trefedigaeth fewnol.

Ond gwadodd llefarydd Llywodraeth Ethiopia Salome Tadesse fod hyn wedi digwydd.

Pedro Bisset Puebla oedd pennaeth brigâd Gweinyddiaeth Fasnach y llywodraeth.

Lle'r oedd un genedl yn ddigon cryf i fonopoleiddio Llywodraeth y wlad, gallai droi yr athrawiaeth Herderaidd yn erbyn y lleiafrifoedd.

Mae'n bwysig iawn fod aelodau'r Pwyllgor yn deall o'r cychwyn bod modd defnyddio'r Gymraeg neu'r Saesneg yn y cyfarfod a gellir atgyfnerthu hyn yn weledol drwy osod copi o bolisi iaith y Cynulliad (pan ddaw) neu eiriau Deddf Llywodraeth Cymru ynghylch defnydd y ddwy iaith, neu Reol Sefydlog 8.23 -- 'Caiff aelodau'r pwyllgorau, a phersonau eraill sy'n annerch y pwyllgorau siarad Cymraeg neu Saesneg, a bydd cyfleusterau cyfieithu ar y pryd ar gael ar gyfer trafodion Cymraeg.

Y Llywodraeth yn cyhoeddi'r bwriad i gyflwyno Treth y Pen o Ebrill 1990.

Byddai model cydbwysedd cyffredinol o'r fath yn bur wahanol o ran natur i'r model cydbwysedd rhannol a geir yn Ffigur I, ond - a chymryd bod elfen o anystwythder yn perthyn i brisiau, ac yn arbennig felly i gyflogau a chyfraddau llog - fe fyddai casgliadau sylfaenol ein model dechreuol yn dal i sefyll: sef bod cydbwysedd yn bosibl gyda lefel uchel o ddiweithdra; ac y byddai'n rhaid i'r llywodraeth - er mwyn sicrhau lefel cyflogaeth uchel a sefydlog - reoli'r galw cyfanredol trwy defnyddio arfau cyllidol.

Edrychid ar y llys brenhinol yn ganolbwynt cymdeithas a llywodraeth ac yn noddfa grym a chlod.

Os nad oes, mae o leiaf dwy ffactor y gellir eu hystyried:- (a) Mae'r hyn a wnaeth, wedi ei wneud pan oedd yn blentyn y byd hwn, yn ddieithryn i wladwriaeth Israel Duw, ac o dan lywodraeth tywysog llywodraeth yr awyr.

Ein cyfrinach ni ydi na wnaethom ni erioed ildio, tra eu bod nhw yn Llywodraeth ganolog, yn llywodraeth leol ac yn gwmnïau preifat, bach a mawr, wedi ildio i ni drosodd a throsodd.

Gresyn o beth na fyddai y llywodraeth wedi gweld yn glir i dderbyn y gwelliannau a fyddai wedi dileu'r amheuon uchod.

Bid siŵr y mae ymyrraeth Llywodraeth â bywyd cymdeithasol yn y Wladwriaeth Les yn cyrraedd ymhellach nag a ddychmygwyd yn y ganrif ddiwethaf.

Gwelai'r gwladweinydd pa beth a ddylid ei wneuthur er mwyn argyhoeddi llywodraeth y Frenhines Elisabeth fod rhaid cael caniatâd a chefnogaeth swyddogol er mwyn llunio'r cyfieithiad.

Croesewir y cynnydd yn y nawdd a ddaw o du'r llywodraeth, ond y mae ystadegau yn dangos fod yr anghenion ymhell o'u diwallu.

Yn arwyddocaol cyhoeddwyd codi'r gwaharddiad hwnnw ddiwedd 1992 gan Syr Patrick Mayhew, a hynny fel rhan o'r negodi manwl rhwng y Llywodraeth Brydeinig a Sinn Féin a arweiniodd at gadoediad cyntaf yr IRA a'r broses heddwch a gynhyrchodd Gytundeb Belffast.

Macrocosm o'r teulu unigol ydoedd y llys brenhinol, ffynhonnell pob llywodraeth a threfn.

Yng ngoleuni'r newidiadau sydd ar y gweill o ran newid ffiniau a swyddogaeth unedau llywodraeth leol, nawr yw'r amser i bwyso am y ddarpariaeth benodedig hon.

Gadawodd y rhain gof am sefyll yn nannedd y sefydliad ar gost addoli mewn ogofeydd o olwg ysbi%wyr y Llywodraeth, ar gost carchar yn achos Vavasor Powell ac eraill, ac ar gost ei fywyd i John Penry.

(b) Papur Ymgynghorol y Llywodraeth ar yr Arfordir (i) Rheolaeth Datblygu Islaw'r Llinell Drai (ii) Rheoli'r Arfordir CYFLWYNWYD adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio.

Polisi'r llywodraeth, fodd bynnag, oedd symud pobl o'r Vedado i dai gwell er mwyn adfer yr ardal hanesyddol hon ar gyfer twristiaid.

Daeth Eritrea wedyn yn rhan o Ethiopia, o dan system ffederal, hyd nes i Haile Selassie ddod â'r dalaith o dan reolaeth y llywodraeth ganolog yn Addis.

Un genedl fawr Brydeinig ydym, o dan yr un Llywodraeth, yn cael ein cynrychioli yn yr un senedd gyffredinol, ac y mae ein gwir nerth yn ein hunoliaeth... ac y mae'n rhaid imi ddweud nad oes ynof ond ychydig o gydymdeimlad â'r cri a godir yn y dyddiau hyn am gael Plaid Gymreig yn y senedd.

Yn wir, mae'r Cynulliad ymysg goreuon y byd yn nhermau llywodraeth agored.

Ym Mrhydain cyhoeddwyd 'Our Common Inheritance' gan y llywodraeth gydag is-fersiwn Gymreig oddi wrth y Swyddfa Gymreig.

Mae'r symudiad yma yn esiampl pellach o ymgais llywodraeth asgell-dde y Partido Popular yn Sbaen i gynyddu tensiwn yng Ngwlad y Basg.

Trwy gyhoeddi'r mesurau yma fe gyfaddefodd y llywodraeth fod mwy o achosion o'r clafr ers dileu'r orfodarth i drochi defaid.

Yn yr Almaen, mae ymosodiadau'r 'Neo-Natsi%aid' ar bobl o dras estron yn parhau, ond cau eu llygaid ar y broblem y mae'r llywodraeth fel y rhan fwyaf o Almaenwyr, yn ôl MARION L™FFLER o Berlin.

Estynnwn groeso pwyllog i ddau fesur eleni, y naill gan y Llywodraeth, y llall gan Gomisiwn y Gyfraith, a ddylai gynnig gwell amddiffyniad yn y dyfodol.

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Eritrea fod ymosodiad ar Zalambessa, tua 100 cilomedr i'r dde o brif-ddinas Eritrea, Asmara, wedi cael ei yrru'n ôl ddydd Mawrth.

bwriad gwreiddiol oedd sefydlu cwmni cyfyngedig cyhoeddus trwy godi arian o dan cynllun ehangu busnes y Llywodraeth.

Yn y flwyddyn sy'n dod byddwn yn ceisio adeiladu gwrthwynebiad unedig i gynlluniau'r llywodraeth ym maes darlledu digidol trwy ymgyrchu a chynghreirio gyda mudiadau eraill ym maes darlledu yng Nghymru.

Ymateb y Llywodraeth oedd i drïo rhannu pobl Cymru a chynnig y lleiaf i gadw pobl Cymru'n dawel.

Mae plant ein hysgolion hefyd yn dysgu sut mae'r llywodraeth yn gweithio.

Mae llywodraeth yr Ynysoedd Balearaidd (Mallorca, Menorca, Eivissa ac ynysoedd llai) yn hurio heddlu iaith i glirio rhai o 'ghettos' ieithyddol yr ynysoedd lle mae'r holl arwyddion mewn ieithoedd tramor.

A ydyw'n talu i'r perchnogion roi eu harian yn y fenter yn hytrach na'i osod, dyweder, yn stoc y Llywodraeth?

Mae'r ddadl hon yn un gref, ond buaswn i'n dadlau bod y Llywodraeth, os oedd hi'n chwilio am ateb i broblemau cymdeithasol Cymru, wedi gorffen trwy gael rhywbeth gwahanol a hollol anghyson â'i theithi meddwl.

Yr oediad olaf un, a'r un mwyaf sylweddol, yw'r oediad ymateb, sef yr amser cyn i bolisi%au cyweiriol ddechrau effeithio ar amrywebau nod y llywodraeth, megis lefel cyflogaeth.

Hyd yn oed ymysg Keyneswyr, y mae'r ffydd yng ngallu'r llywodraeth i fan-diwnio'r economi wedi gwanhau cryn dipyn yn ystod y saithdegau.

Credai'r gwirfoddolwyr mai dod ag addysg o dan ddylanwad yr Eglwys Wladol oedd nod y Llywodraeth, tra dadleuai'r garfan honno a oedd yn barod i dderbyn grantiau, fod y Cymry'n rhy dlawd i gynnal eu hysgolion a'u colegau eu hunain, ac y dylid manteisio ar y cymorth.

Roedd hi'n syndod mor rhugl yr anghofiasent bris defaid, y tywydd, a ffolinebau'r llywodraeth a'r Farchnad Gyffredin.

Onid oedd gwladoli'r diwydiant yn uchel ar restr bwriadau'r llywodraeth newydd?

Y Llywodraeth yn rhoi'r hawl i denantiaid tai cyngor brynu eu tai.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Gwynfor Evans yn bygwth ymprydio hyd farwolaeth oni fyddai'r Llywodraeth yn newid ei meddwl ac yn dilyn ei maniffesto ynghylch sefydlu sianel deledu Gymraeg yng Nghymru.

Ond os cynhyrfwyd y protestwyr gan sylwadau'r offeiriaid lleol, gwelent hefyd fod y Dirprwywyr ar fai oherwydd cu dull o gasglu tystiolaeth a'r modd yr aethant ati i weithredu cyfarwyddiadau'r Llywodraeth.

Dengys profiad y blynyddoedd diwethaf, fodd bynnag, ei bod yn fwy anodd byth gwtogi ar wario cyfredol y llywodraeth oherwydd y gyfran uchel o gostau llafur yn y gwario hwn.

Geisio sefydlu Fforwm Addysg i Gymru i ddwyn pwysau ar y Llywodraeth i ddarparu adnoddau digonol Mewn cyfnod pan fo'r Cynghorau newydd yn gyffredinol yn cael eu llesteirio gan fanylion ad-drefnu, mae cynghorwyr Ceredigion yn haeddu clod am geisio gweledigaeth o drefn addysg deg ar gyfer y dyfodol.

Ers hynny bu nifer fychan o rai oedd yn bleidiol i'r iaith yn gweithio i sicrhau dyfodol iddi o fewn i'r cyfyngiadau gormesol a roed arni gan reolaeth sectyddol y llywodraeth yn y gogledd.

Gyrrwyd crynodeb o Ddeddf Eiddo at bob awdurdod unedol gan alw arnynt i bwyso ar y llywodraeth ganol am fwy o rym gweithredol yn eu hardaloedd ac i ystyried anghenion cymunedau wrth lunio polisïau tai.

Gorfodwyd y Llywodraeth i wahodd CBAC i sefydlu Pwyllgor Datblygu Addysg Gymraeg democrataidd, ond torrodd Wyn Roberts ei air i roi cyllid iawn i'r corff newydd.

Y swyddfa gofrestru tir a'r swyddfa drwydded deithio yn symud i Gymru fel rhan o bolisi'r Llywodraeth i ddatganoli swyddfeydd gweinyddol.

Nid oedd yn gocysen bwysig mewn unrhyw gynllun; nid oedd yn 'ddylanwadol' mewn llywodraeth leol nac unrhyw bwyllgor penodiadau; nid oedd gwpwrdd ffeil o wybodaethau hwylus; nid oedd yn ddyn busnes nac yn gyfryngwr rhyngoch a phwerau y talai ichwi eu hastudio a gwrhau iddynt.

Adrannau gwybodaeth y gwahanol lywodraethau sy'n eu cyflogi nhw a'u rôl yw gwneud trefniadau ar gyfer y ffilmio, sicrhau nad yw ffilm yn cynnwys deunydd sy'n adlewyrchu'n wael ar y Llywodraeth a gwneud yn siwr nad yw'r newyddiadurwyr a chriwiau teledu'n gwneud gwaith ysbi%o.

Nid ydyw'r anhawster hwn yn debyg o godi mewn system seneddol, yn arbennig pan fo mwyafrif effeithiol gan y llywodraeth.

Dechreuodd y Rwsiaid ymladd â'r llywodraeth a throdd America at ochr y gwrthryfelwyr.

Nid oes angen dweud mai'r cam cyntaf tuag at sylweddoli'r amcanion hyn, yn nhyb Sinn Fe/ in, yw gorfodi'r llywodraeth Brydeinig i derfynu ei hymyrraeth ym mywyd Iwerddon.

Ac weithiau meddyliaf ein bod wrth gwyno am y cam a ddioddefwn fel Plaid, megis ynglŷn â darllediadau gwleidyddol, er enghraifft, yn methu â dirnad yn llawn y bygythiad a wnawn i lawer o'r buddiannau breiniol yn Llundain, ac fe fyddai'n achos pryder mawr i mi pe na bai'r llywodraeth ganol yn ceisio llesteirio'n cynnydd.

'Nhw yw'r Llywodraeth?' 'Ie, nhw yw ein meistri,' atebodd Jonathan yn lluddedig.

Y Llywodraeth yn cyhoeddi ei bwriad i gynnal refferendwm ar ddatganoli yng Nghymru a'r Alban.

Y mae'r grwp wedi bod yn tynnu sylw at ddiffygion cynlluniau'r Llywodraeth ar gyfer darlledu digidol yng Nghymru drwy lythyru â'r wasg.

Roedd llywodraeth De Affrica newydd basio deddf yn dweud na fedrai pobl liw fyw ochr yn ochr â phobl wyn.

Ac eto, aeth y Llywodraeth Dorïaidd ati i gymryd i ffwrdd yr ychydig ryddid a oedd gan bobl Cymru gan danseilio Cynghorau Lleol Cymru, Undebau Llafur, Y Pwyllgor Datblygu Addysg Gymraeg -- pawb a allai eu gwrthwynebu.

Gan dybio fod Cymreictod ar drai, torrodd y Llywodraeth newydd ei haddewid i roi ei sianel ei hun i Gymru pe câi ei hethol.

Ar y llaw arall fe fyddai llawer o'r Cynghorau, a'r Quangos a'r Llywodraeth yn ddieithriad, yn dymuno i ni ildio.

Enghraifft glasur o hyn yw'r mesur llywodraeth leol a ddaw i rym y flwyddyn nesaf.

Y Llywodraeth yn cychwyn y 'Valley Initiative' ar gost o wyth gan miliwn o bunnoedd.

y cwmni%au rheilffyrdd a'r Llywodraeth.

Rhoddwyd terfyn ar drochi gorfodol gan y llywodraeth ddwy flynedd yn ol ac y mae pob corff sy'n ymwneud a defaid wedi condemnio cynnydd yn y clafr a ddigwyddodd oddi ar hynny.

Rhoddodd amlinelliad gwerthfawr iawn i ni o sut yr aeth y mudiad hwnnw - y mae Cymdeithas yr Iaith Gymraeg yn un o'i gefnogwyr - ati i bwyso ar i'r llywodraeth ddileu dyled y trydydd byd.

Dywedodd y llywodraeth y bydden nhw'n barod i roi cymorth ariannol i Phoenix petai cais y cwmni i brynu Rover yn llwyddiannus.

Mo gafodd y llywodraeth ei chondemnio am y modd y cafodd y dipiau OP eu gwahardd flwyddyn yn ôl.