Roedd y dynion druain at eu canol yn y môr yn disgwyl am long i'w hachub o Ffrainc.

Trafodwch y syniad o "Long Ofod Ddaearol": mae Dyn yn ddibynnol ar yr adnoddau a'r harddwch sydd i'w cael ar y blaned hon; does gennyn ni ddim stôr ddiderfyn o'r pethau hyn.

Wedyn 'roedd Ellis brawd fy Nain Crowrach, wedi priodi Catherine Brynawel ac 'roedd brawd Catherine, sef Thomas John Williams, yn ail fet ar long berthynol i Thomas Morel,Caerdydd, yr SS Llansannor.

Clywed y môr yn ei herio ar y gwynt o'r bar a mynd yn bwt o gogydd deuddeg oed ar long hwyliau ei dad.

Nhad wedyn yn trio codi'r blancedi efo'r llaw oedd yn dal y 'long johns', ia dyna'n union ddigwyddodd, fe ddisgynnodd y 'long johns' am ei draed, a nhad yn sefyll yng nghanol y 'stafell yn union fel daeth i'r byd.

'Roedd Thomas Williams, Olgra yn gapten ar long o'r enw Maritime a phan fyddai'r llong mewn porthladd ym Mhrydain arferai Mrs Williams a'r ddwy ferch fach, Eluned a May, ymuno ag ef a byddai Mam yn cael mynd efo nhw.

Nid oedd pethau'n edrych yn obeithiol o bell ffordd, yn enwedig wrth i lyngeswyr, a oedd yn barod i fyw yn ôl yn y dyddiau cyn dyfodiad yr awyren, anfon dwy long ryfel fawr gyda'u miloedd o forwyr i gael eu chwythu allan o'r dŵr rywle ym mhendraw'r byd.

(cysuro fy hun ydw i rwan!!) Yr ymateb cyflawnaf a gafwyd yn ddiweddar oedd hwnnw i hanes yr hen long HMS Conway.

'Roedd yr hyn ddigwyddodd wedyn fel ffars Brian Rix; nhad yn neidio o'i wely, y tŷ'n ysgwyd, drws ystafell gysgu mam a nhad yn agor a chau, drws ystafell gysgu ni yn agor, yr ystafell fel bedd, Wili a Glyn yn y gwely mawr yn cuddio o dan y blancedi a finna yn y gwely bach un lygad ar agor yn gwylio'r digwyddiadau, a gweld nhad un llaw yn dal y 'long johns' i fyny a belt yn y llaw arall yn colbio'r gwely.

Roedd traed Miss Aster yn camu'n drwm wrth fy ochr (roedd ei sgidiau bob amser yn pwyso braidd i'r ochr dde) a syllai yn ei blaen, mewn distawrwydd, fel peilot â'i holl feddwl ar lywio'i long.

Y mae Long John Silver yn gymeriad a fydd byw tra bydd straeon yn cael eu dweud.

Mae'r Beibl yn sôn, yn tydi, fod gwraig yn 'debyg i long y marsiandi%wyr a hi a ddwg ei hymborth o bell'.

Er mai Mi Welais Long yn Hwylio ydy teitl y llyfr, nid llongau'n hwylio yw canolbwynt y stori.

dichon y byddai 'r llif wedi ailgydio ynddi oni bai fod cangen braff a thrwchus o helygen yn tyfu hyd at ganol yr afon, hanner medr uwchben y dŵr ^ r, a brigau deiliog yn disgyn oddi arni i 'r afon yn grafanc am long ffred druan.

Yn naturiol chefais i rioed ddim arlliw o gefnogaeth gan Mam wedi iddi ddeall o ddifri fy mod am fynd i'r mor ac ar ol gadael yr ysgol yn bymtheg oed euthum i weithio yn y Post yn cario teligramau a negeseuon, ond fy nod o hyd oedd cael lle ar long.

Plymiodd un amdano yn wyllt, fel awyren yn sgrechian cyn gollwng bom ar long adeg rhyfel.

I'r mwyafrif llethol ohonynt, dyma'u profiad cyntaf o fod ar y mor mawr ar long hwyliau, eto roeddynt yn wynebu mordaith i fyd newydd trwy foroedd stormus a pheryglus iawn, moroedd a oedd yn hollol ddieithr i bron bawb o Ewrop lai na chan mlynedd ynghynt.

hoelient eu llygaid ar gorff eiddil ffred ac ar ruthr cynddeiriog yr afon lle suddai pen pellaf y gangen, dim ond hyd braich oddi wrth long ffred, i drobwll dwfn.

Cafodd swydd wedyn yn dysgu mathemateg a morwriaeth ar long ryfel a rhagor o gyfle i weld peth o'r byd.

Pan oedd y cyfan yn gweithio'n gywir, gallai'r capten weld pa mor bell roedd ei long wedi teithio bob dydd, dim ond wrth edrych ar y cloc.

Ond cyn iddo dyfu'n dad fel tad plant eraill, fe'i golchwyd oddi ar fwrdd ei long mewn ystorm ym Mae Bombay ac fe'i collwyd.

Ei long nesaf oedd llong hwyliau lawn, ac yn hwylio'n dda, ond nid oedd ei Chapten yn un am gario hwyliau.

"Mae'n rhaid i mi gadw fy nerth," meddai'n sydyn, gan roi heibio nofio'n ofer ar ôl ei long.

'Yli di yma, PC Long,' meddai Huws Parsli'n dechrau cael myll, 'mi fues i drwy hynna'i gyd yn cwrt.

Wedi teithio am rhyw hanner awr go dda, dyma fo'n dweud: "You shouldn't drive for long without having a break," ac yn fuan y sylweddolais mai "break" oedd peint o Ginis.

Pedair blynedd a barhaodd hwn er hynny gan i long y cwmni suddo mewn storm enbyd gerllaw Lerpwl ac oherwydd hynny daeth terfyn ar yr holl weithgaredd.

Gwelais ef yn cael sawl ffafr ar gamlesi'r cyfandir ar ffin lle'r oedd Almaenwyr ar ofalaeth, drwy esbonio mai Cymro oedd ef, yn gofalu am long wedi'i chofrestru yn Llanelli porthladd heb fod nepell o Gaerdydd!

Bu'n ddigon ffodus i gael teithio ar long y Capten Morfa Williams o Gaernarfon - un o Anghydffurfwyr selocaf y dref honno - a hwyliai o'r Traeth Mawr, a chael gofal caredig y Capten a'i briod gydol y siwrnai hir.

Hwyliodd Capten Hughes ei long adref yn ddiogel ond cafodd ei siomi pan ddaeth Capten hŷn nag ef i gymryd gofal o'r llong.

Wedi cynnig ei wasanaeth, a thra'n disgwyl am long, prysurodd ymlaen â'r gwaith enfawr o aildrefnu perllannau a gerddi yr hen Blas ac ailhau y lawntiau a'r porfeydd, yn ogystal â phlannu rhai miloedd o goed i gysgodi a harddu'r lle.

Cymerodd ran mewn Western wedi hynny, A Long Ride From Hell yn 1968 ond pwy syn cofio am hwnnw heddiw tra bo Fistful of Dollars ar sbagetis eraill yn adnabyddus i bawb.

'Roeddwn i'n teithio ar long drwy fôr stormus ofnadwy .

Na, doedd dim golwg o long yn unman.

Daeth ef a'r prentis yma yn gyfeillion mawr - a'r prentis yn ei gynorthwyo pan bu ymrafael rhwng rhai o'r morwyr ar ei long ef a rhai o long arall yn Newcastle, New South Wales.

ond rhoddodd ffred floedd arnynt i 'w harafu, a gwelsant fod ei long ef wedi troi 'n sydyn oddi ar gerrynt yr afon a dawnsio 'n feddw tua 'r lan bellaf.