Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

madog

madog

Rown i'n meddwl y bydde hi'n newid trefn nifer o bethe - o leia yn cael gwared ar gader Madog - ond na, roedd hi am adel popeth fel yr oedden nhw, am y tro.

Hynny yw, rown i'n siŵr fod Madog yn ddigon diogel yn 'i focs.

Pan fydde'r bechgyn ifenc yn galw heibio, doedd y croeso ddim mor gynnes a chynt, y gusan ddim mor agored, a'r miri ar goll, ac roedd rhai'n mynd mor bell a gweud fod rhan o fantell dieithrwch Madog wedi disgyn ar 'i sgwydde hi.

PENDERFYNWYD (a) Datgan cefnogaeth i bryderon Clwb Chwaraeon Madog.

Ateg i'r dybiaeth yw fod yn y Llyfr Coch gyfres o drioedd yn rhestru casbethau 'Gwilim Hir, saer Hopkyn ap Thomas.' Y beirdd a ganodd i Hopcyn ydoedd Dafydd y Coed, Ieuan llwyd fab y Gargam, Llywelyn Goch ap Meurug Hen, Madog Dwygraig a Meurug fab Iorwerth.

Dyfynnaf hi â mawr ddile/ it, canys rhydd i mi'r cyfle i grybwyll y ffaith mai 'Beddargraff Twrnai' yw testun yr Englyn Ysgafn yn Eisteddfod Bro Madog y flwyddyn nesaf, ac mai'r Prifardd Dic Jones fydd yn beirniadau.

Methu credu'r oedd pawb pan ddaeth y newydd 'i bod hi wedi priodi Madog Morris.

Mae'r gynulleidfa'n ddigon tene ar y gore, a doedd neb yn teimlo fel edrych ar Madog a chil i lyged bob tro y bydde'r ficer yn pregethu; ond roedd tŵr yr adeilad mewn cyflwr truenus, y glaw'n dod miwn drw'r to mewn manne, a wal y fynwent yn dylle i gyd - a deg mil yw deg mil.

Ond roedd llawer llai'n mynd ar ol iddi hi ddechre gweithio i Madog.

Fe fues i draw gyda Jac Sar yn i helpu fe i roi e yn y stafell gefen, yn ymyl tacle teipio Madog.

Wir, fe awn i mor bell a dweud fod ofan Madog arni hi o'r dechre; ac roedd pob un a'i stori.

Ar ôl dyfod adref i Lanrwst euthum i aros i Plas Madog, a byddwn yn mynd i'r dref i negeseua dros fy meistr.

I ddechre, roedd e am roi deg mil o bunnodd i'r eglwys - ar un amod, fod y cerflun yn cal i osod yn y corff, reit yn ymyl y pwlpud, a set Madog.

Roedd Madog wedi cal stroc ac wedi marw yn y fan a'r lle - a Luned am i ni'n dau ofalu am drefniade'r angladd.

O '74 hyd heddiw. Y sêr o'r gorffennol licen i weld yn dod nol yw Sean McGurk, Gina, Madog a Dic Deryn.

(ii) Llythyr Clwb Chwaraeon Madog yn datgan pryder y byddai llinell y ffordd osgoi fwriadedig yn amharu ar eu clwb-dy.

Roedd Madog yn mynd i Lunden unwaith y mis, ynglŷn a'r holl deipio, fwy na thebyg, ac fe ddychwelodd un tro a'r peth odia welsoch chi gydag e - cerflun anferth ohono fe'i hunan.

'Na pam ma' hi'n byw 'da'r Madog 'na nawr, sbo.

Ma' hi newydd osod y fflat i Emma a Madog, ch'wel.

Busnes digon od yw angladd, ar y gore, a doedd gan neb ohonon ni fawr ddim i weud pan es i a Jac draw i fesur Madog ac wedyn i fynd a'r coffin draw.

Am ddeg o'r gloch y bore bydd aelodau o'r mudiad yn mynd i Ganolfan y Celfyddydau Dyffryn Madog, Porthmadog, lle bydd Pwyllgor Gogledd Cymru Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn cwrdd.

Daeth yr erthygl hon yn fuddugol ar gystadleuaeth 'Erthygl ar unrhyw agwedd ar fyd natur' yn Eisteddfor Bro Madog eleni.

Wedi i Emma ddechrau cael gafael ar y gwir, cyfaddefodd Madog ei fod wedi bod yn gwerthu cyffuriau a'i fod yn diodde o effaith hir-dymor cymryd gormod o gyffuriau.

Cwympodd Darren mewn cariad gydag Emma a chafodd ei siomi'n ddirfawr pan ddewisodd hi Madog yn hytrach nag ef.

Awdl ar fesur 'Madog' T. Gwynn Jones, ac awdl a oedd hefyd yn drwm dan ddylanwad Gwynn Jones yn gyffredinol.

Dyn tawel iawn yw Madog ond mae wedi llwyddo i ennyn sylw a diddordeb Emma.

Fy hoff stori i - am reswm amlwg iawn - yw honno amdano yn darlithio un noson waith mewn festri capel ym Mhenrhyndeudraeth pan ddaeth gwraig gecrus braidd o'r enw Mrs R____, y gwyddem amdani er dyddiau sefydlu pwyllgorau Eisteddfod Genedlaethol Bro Madog, i mewn yn hwyr.

Yn unigryw i'r Ysgol, o gymharu ag adrannau gwyddor môr eraill ym Mhrydain, mae llong i astudio'r môr, sef y Prince Madog.

Cafodd Emma siom o ddarganfod fod gan Madog hefyd gefndir o gyffuriau.

Cawsom ein hatgoffa am yr ail dro yn Eisteddfod Bro Madog am ein dyled i'r gorffennol.

Rown i'n un o bedwar a fu'n gollwng gollwng coffin Madog i'r pridd ac rwy'n cofio taflu cipolwg ar Luned wrth i fi neud hynny a gweld 'i bod yn dra deniadol mewn du.

'Di bod ar ddrygs 'fyd, 'nôl pob sôn. 'Na pam ma' hi'n byw 'da'r Madog 'na nawr, sbo.

Dangosodd Darren ddiddordeb mawr ynddi ond cwympo mewn cariad gyda Madog, nai Iori, wnaeth Emma.

Ac fe glywes am un boi o Abertawe a gerfiodd garreg fedd iddo fe'i hunan, ond dyma'r tro cynta i fi glywed am ddyn yn talu am gerflun mamor ohono fe'i hunan ac a i ddim i geisio'i ddisgrifio fe, dim ond gweud i fod e'n od o debyg i Madog - yr un pen moel, yr un osgo, a bid siŵr, yr un drwyn.

Madog yn para i ddod i'r eglwys yn gyson ac yn cyfrannu'n hael, ac yn mynychu ambell i gyngerdd, a Luned yn cadw fwy neu lai i'r bwthyn.

Yn 1999 yr ymddangosodd Madog am y tro cynta.

Roedd y rhai llygadog yn ame cyd-ddigwyddiad dyfodiad Madog i'r pentre a'r ergyd a gafodd Mrs Morris ar 'i chalon - gan awgrymu i Madog ddod a'r hen wraig wyneb yn wyneb a rhywbeth o'i gorffennol a bod Luned yn 'i briodi fe er mwyn iddo fe gadw'i geg ynghau.

Yn un peth, fe ddechreuodd wherthin llai, ond plentyn 'i mam oedd hi wedi bod eriod, achos roedd 'i thad wedi marw cyn iddi hi ddechre'r ysgol, ac ma'n rhaid 'i bod hi'n gwbod bo'i mam yn colli tir wythnose cyn iddi farw, yn enwedig gan iddi hi gal ergyd ysgafn ar 'i chalon yr union wythnos y daeth Madog i'r pentre.