Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

magu

magu

Roedd hi, hefyd wedi codi a magu ei gornai Timothy.

Mae llwyddiant yn magu llwyddiant!

Yn sicr, ni fwriadai hi dreulio ei hoes mewn cragen o dŷ fel hwn yn syllu drwy'r ffenestr a magu ieir ur un fath â'i nain.

Yn y blynyddoedd diwethaf datblygwyd technegau newydd sy'n amcangyfrif gwerth anifail ar gyfer magu.

Ar y llaw arall y mae'r ymfudwyr yn fynych iawn wedi eu magu yn y gred mai rhan o Loegr yw Cymru ac mai bod yn amrwd ac anghwrtais y mae'r Cymry Cymraeg wrth fynnu siarad yr iaith.

Fe gawsom ni ein magu i gredu fod dagrau'n arddangos gwendid ac i deimlo cywilydd o ymollwng yng ngþydd eraill.

Oddi ar yr adeg pan ddechreuwyd dofi anifeiliaid gwyllt am y tro cyntaf, mae'n debyg bod dyn wedi bod yn gyfrifol am ddewis a magu mathau arbennig o anifeiliaid.

Dylai fod cydymdeimlad a Thony Blair - a'i fusus - ymhlith pawb sydd wedi ceisio magu plant.

Ceisiodd Hector groesawu brwdfrydedd y gwynt llym, gan obeithio magu lliw haul, neu, o leiaf, liw tywydd ar ei groen tyner.

Doedd y Cymry yn yr ardal lle y cafodd hi ei magu ddim yn gwrthwynebu tai haf, ac roedd nifer go lew ohonyn nhw o gwmpas: rhai'n perthyn i enwau cyfarwydd megis Mackintosh, Dunlop, a Rowntree, teuluoedd a oedd yn berchenogion ar geir crand a chychod hwylio.

Un rheswm am hynny yw bod yr awduron Saesneg wedi magu rhyw gymaint o hunan-hyder ac nad ydyn nhw bellach llawn cymaint o ofn yr awduron Cymraeg.

Yn bwysicach, pam y gadodd i'w blant gael eu magu'n Saeson?

Ymhlith y diddordebau eraill a nodwyd roedd cerdded, gwau/ gwnio, cerddoriaeth, nofio (pob un o'r rhain yn cael eu henwi sawl gwaith), pysgota, ysgrifennu, eisteddfota, ffotograffiaeth, magu plant, gwylio adar, beicio, gwaith gwirfoddol ac arlunio.

Dianc cyn dyfod yr oerni yw hanes yr adar a fu yma yn nythu ac yn magu yn nyddiau hir, llawn pryfed, yr haf.

Wrth syllu draw dros yr harbwr tua'r môr, teimlai yn ei gwaed mai yn y pellter glas yr oedd ei rhieni'n ei haros a hithau'n methu â mynd atynt, yn cael ei chadw fel gwylan gloff mewn honglad o hen dŷ ar astell y graig a hithau yn ysu am fynd ond yn methu â chodi ar ei haden, yn cael ei chlymu wrth ei thaid a'i nain am iddynt ei magu.

y dyn sydd byth a beunydd yn canmol ei wlad a'i iaith, ac yn aml yn dal swydd fras o'u herwydd, ond sydd er hynny yn magu ei blant yn Saeson uniaith.'

Un dechneg o'r fath yw BLUP; gall hwn gymharu ansawdd gan ystyried unrhyw ffactorau eraill sy'n berthnasol, megis lle magwyd yr anifail, ei hanes teuluol, ffactorau megis rhyw neu ddul magu yr anifail.

Fe gefais fy magu ar aelwyd grefyddol, lle na chrybwyllwyd erioed y gair 'ofergoelion', eto wrth edrych yn ôl gwelaf fod fy mhlentyndod yn llawn o ddywediadau ac arferion oedd yn ymylu ar fod yn ofergoelus.

Oedd dada yn un o ddeg o blant a chollodd ei fam pan oedd ond plentyn bychan, ond yn wahanol i blentyn "Y Bwthyn Bach To Gwellt", cafodd dad cyfrifol, gofalus i chadarn i'w magu i gyd efo'i gylydd a'u codi o dan do o safon cysegredig.

Mae'n ddigon posibl mai hon yw'r genhedlaeth olaf o blant i gael eu magu mewn cymdeithas naturiol Gymraeg.

Gellir adnabod, er enghraifft, anifeiliaid sy'n cario genynnau niweidiol, a'u hosgoi ar gyfer magu.

Yn yr oriel uwchben y grisiau roedd y gerddorfa fach o bum chwaraewr wedi dechrau cyfeilio i'r dawnswyr, a daeth yr hen wefr gyfarwydd dros Meg nes iddi deinlo bod ei thraed eisoes wedi magu adenydd.

Pa ryfedd, a minnau wedi fy magu yn y Blaenau yng nghanol creigiau a mynyddoedd?

Mae'r mesuriadau yma yn rhoi syniad da pa anifeiliaid sydd dewaf a pha rai y dylid cadw ar gyfer magu.

Byddai rhywrai yn eu dal, os nad yn wir yn eu magu, ac yn nodi eu clustiau yn union fel y gwneir gyda defaid.

Ond daliai'r meddyg i ddweud, "Peidiwch â magu dim ffydd", felly yn y cefndir yr oedd yr ofn a'r pryder yn parhau.

Nid oherwydd ei bod yn haws crafu'r pridd sydd eisoes wedi'i droi neu ei balu y dewisir lleoliad o'r fath ond oherwydd nad oes drywydd ar bridd felly ac na all gelyn sy'n dibynnu ar ei ffroen ddilyn trywydd o'r ganolfan i'r llecyn magu.

Hoffwn feddwl amdanynt yn magu perspectif eang ar fyd ac ar fywyd, perspectif wedi ei seilio ar werthoedd a phrofiadau eu cymuned.

Magu cymdeithas o bobl ddylai fod pwrpas addysg, ac nid canolbwyntio ar gynhyrchu cyfrifiaduron a pheiriannau ateb ffôn yr Unfed Ganrif ar Hugain.

Yr oedd cyfnod blaenoriaeth y sgweier a'r person yn tynnu i'w derfyn erbyn canol y ganrif a gwerin Cymru'n magu ei harweinwyr ei hunan.

Ni ddaeth ei mam hi o Lyn o gwbl; cafodd ei magu yn ardal y chwareli.

Rhys: Brwyn y tir llaeth sy'n melynu'r hufen, fe allwn gywiro menyn a magu lloi .

Gweld y Gymuned Ewropeaidd yn magu peth sofraniaeth y mae'r Almaenwyr.

Cyfeiriodd sawl un at yr angen i annog pobl i ddefnyddio'r Gymraeg ar bob cyfle, gan gyfeirio at bwysigrwydd marchnata'r iaith er mwyn newid agweddau, magu hyder siaradwyr Cymraeg, neu wella delwedd yr iaith.

Mae'r gog yn gadael cyn diwedd Mehefin - dim ond dodwy sydd raid iddi hi wneud, eraill sy'n magu.

Pryd ddiwethaf (os erioed) y gwelsoch chi famau yn magu plant mewn siol?

Yn wir, 'roeddwn yn y coleg diwinyddol yn Llandaf cyn magu digon o ddiddordeb i fynd i wrando ar Fritz Kreisler a oedd yn ymweld a Chaerdydd ar y pryd; ac nid tan fy nyddiau yn gurad yn Y Waun, Sir Ddinbych, y dechreuais wrando o ddifrif ar symffoniau a phedwarawdau Beethoven, Mozart a Schubert.

'Roedd ôl blinder y dydd ar wyneb y Cripil ac er bod hwnnw ddwywaith ei oedran, cododd Elystan y corff hanner diffrwyth a'i fagu yn ei arffed fel magu plentyn.

Yno y cawsant eu geni a'u magu a'u hyfforddi i'r diben o wasanaethu'r tylwyth a'r llwyth hyd eu marw, a phâr ifanc yn eu dilyn i wneud yr un peth wedyn.

Yn draddodiadol, mae'r ffermwr wedi arfer gwella'i anifeiliad trwy ddeewis rhai gorau'r fferm, neu rai o safon uchel wedi eu pryni o ffermydd eraill, a defnyddio'r rhain ar gyfer magu.

A dyma, gyda llaw, brawf petai angen un fod Llanfaches a Mynydd Islwyn yn magu pregethwyr a allai draethu yn Gymraeg.

Yn anffodus, yfai ei gwr ddiodydd meddwol ac ni faliai ddim am gyfrifoldeb magu teulu.

Awtomeiddir y diwydiant gyda'r ford mesur-a-pwyso a'r llinell gynhyrchu: 'Rhagor o fasgedi - row G', Dros nos gwelwn Tref yn magu asgwrn cefn a balchder personol yn ogystal a digywileidd-dra wrth dynnu sylw hafing y warden traffig (awdurdod) oddi wrth y lori gludo!

Ymddengys ei bod hithau, fel pawb ohonom, yn magu cymeriad wrth fynd gyda'n gilydd trwy Ddyffryn Baca.

Mewn lle plaen uwchben un porsylîn mewn tþ bach dynion, gwelwyd y llinell broffwydol "Mae dyfodol Cymru yn dy ddwylo di% a gwych iawn hefyd yw'r graffiti hwnnw sy'n magu cynffon wrth i eraill ychwanegu eu sylwadau ato.

Aeth Thomas cyn belled â phadog y cesyg magu i chwilio, ond y cwbwl a welodd yno oedd bod rheini wedi'u dychryn i ffitiau, eu llygaid yn llydan agored ac yn laddar o chwys pob un.

Mae colli gweundir grugog i goedwigaeth ac amaethyddiaeth, a thywydd oer, gwlyb yn ystod y tymor magu hefyd yn broblemau mawr.

Yn wahanol i'r cwningod, nid yw'r epil yn magu tan y flwyddyn ddilynol.

Chwedl Nia; 'Mae hyd yn oed y plant fan hyn yn magu ulcers.'

Buont yn fyw i oedran teg, wedi magu tylwyth o blant, a diolch am y briodas hapus yna.

Roedd hon yn ffordd dda i beri i blant fwrw eu swildod a magu hyder i sefyll o flaen pobol.

Croten Diane Harries yw Emma - wel, Diane sy' 'di magu hi, ta beth.

Am she has a cold coming on y mae hel annwyd yn fwy cyfarwydd na magu annwyd i rai ohonom.

Yn ein barn ni, mi fyddai hyn yn ffordd mwy ystyrlon o geisio magu ymdeimlad o berthyn i'r Cynulliad ar hyd ac ar led Cymru.

Ohoni hi y daw pob carnfuchedd a hwnnw wedyn yn magu nerth fel cynrhon yn gwingo'n dwmpath yn nrewdod hen garcas.

Effaith gweithgarwch hereticiaid fel y Waldensiaid a'r Lolardiaid a'r Hussiaid oedd tanlinellu ofnau'r awdurdodau o ddyddiau Innocent III i lawr at drothwy'r Diwygiad Protestannaidd mai rhwygo undod a dysgeidiaeth a magu annisgyblaeth a gwrthryfel a ddeilliai o roi rhyddid i leygwyr ddarllen yr Ysgrythur.

Oherwydd yr oeddwn yn ddeg ar hugain oed cyn dechrau dysgu Cymraeg o ddifrif, a chan na chefais y fraint o gael fy magu mewn awyrgylch Cymraeg, nid oes gennyf mo'r reddf na'r hyder sy'n anhepgor i un a fynnai arfer iaith yn y modd mwyaf celfydd sydd, sef i wneud cerdd.

Mi wn i iddi gael ei magu ar Ynys Islay yn yr Hebredies (ynys y bu+m innau arni hi, ddwy flynedd yn ôl, am fymryn o wyliau) a'i bod hi, bellach, yn byw yng Nghaernarfon, yn ardal Twtil, a'i bod hi'n addoli'n gyson yn Eglwys y Santes Fair.

Rhaid cofio fod y rhelyw o'r rhain yn blant yr oedd ef wedi eu magu er pan oeddynt yn fach; daliai i'w hanwylo a'u cusanu fel pe baent yn fach o hyd.

Yr oedd fy nghyfeillion wedi eu geni a'u magu yn America, a dyna oedd eu barn hwy.

Cawsant eu magu mewn cymdeithas a oedd wedi'i chreu gan y genhedlaeth sydd yn awr yn cymryd arnynt nad ydynt yn deall lle cafodd y plant eu heidioleg.

Yn wir, nid oes dim sy'n llefaru'n fwy eglur ar berthynas Methodistiaeth a'r eglwysi Annibynnol yng ngogledd Cymru yn y cyfnod hwn na'r ffaith fod yr un teulu wedi magu dau blentyn a enillodd le iddynt eu hunain fel prif bregethwyr dau enwad, sef Henry a William Rees.

Ond llwyddodd Idris i orchfygu pob temtasiwn a magu dewrder i gwrdd â hwy bob un.

O bell, mae'n debyg yr atgoffid rhywun o'r cynbrifweinidog Lloyd George, Dewin Dwyfor, namyn sglein Westminster wrth gwrs, a namyn y joie de vivre cynhenid hwnnw ddaw o fod wedi eich magu ym Mhen Llþn.

Bydd rhaid i'r ail fuddsoddi fod yn: a) gyflym - i sicrhau gwirddewis; b) ddoeth/gofalus - gan na ellir rhagdybio beth fydd dewis-batrymau'r defnyddiwr yn y dyfodol; c) yn eofn, - er mwyn magu hyder.

Yr oedd rhai ohonynt yn magu ac yn llawn llaeth a hithau hefyd yn ddiwedd Mai neu ddechrau Mehefin poeth; yr oeddem wedi eu dal ar gam amser.

Mab y teulu oedd tad y baban, ac fe dalwyd cryn swm o arian iddi am gadw'r gyfrinach a magu'r baban ei hunan.

Priododd yntau; a disgynnodd ar unwaith yng nghanol trafferthion hollol newydd iddo - amaethu tyddyn mynyddig, digon drud, a magu tyaid o blant, ymwneud â masnach ansefydlog a phorthmyn celwyddog.

Etifeddodd y ddau fab y cafodd hi eu magu i oedran gwŷr, Dafydd a Daniel, rannau gwahanol o'i chynhysgaeth, y naill yn datblygu'n adroddwr storiau yn null yr hen gyfarwyddiaid, a'r llall yn datblygu'n nofelydd, ac y mae'n rhyfedd, er nad efalli'n gwbl annisgwl, ei bod hi'n fath o ddolen gyswllt rhwng yr anterliwd neu'r ddrama Gymraeg, ym mherson Twm o'r Nant, a'r nofel Gymraeg ym mherson ei mab Daniel, oblegid y mae gwreiddiau mwy nag un elfen yn y nofel i'w holrhain yn ôl i'r ddrama.

Er hynny, yr oedd y llyfrynnau bach hyn , heb sôn am rai mwy uchelgeisiol, yn magu balchder yn y Gymraeg.

Dros y blynyddoedd, fe ddechreuodd rhai - y rhan fwya' ohonyn nhw yn gyfranwyr i'r gyfrol hon - arbenigo a magu profiad mawr mewn gwaith o'r fath.

Cawn ei gweld yn symud i'r ardal i briodi, yn dechrau magu plant, ac yn ymdrechu i gael y ddau ben llinyn ynghyd, cyn i'r ffocws symud yn raddol at Owen.

Mae'r wraig yn rhoi genedigaeth ac yn magu plant; ni all y gwr a'r wraig, felly, fod yn gyfartal.

Ffaith arall newydd a ddaethpwyd o hyd iddi trwy astudio cylch bywyd yr anifail yn fanwl yw fod rhai ohonyn nhw yn magu eu rhai ifainc yn ystod y gaeaf hyd yn oed cyn hyn credwyd mai yn ystod y gwanwyn yn unig y magwyd y rhai ifainc.

Er mwyn diogelu dyfodol y Boda Tinwen fel aderyn magu ung Nghymru, mae'n bwysig iawn bod gwaith y Gymdiethas er Gwarchod Adar yn parhau, fel y gellir darganfod anghenion ehangach yr aderyn gwych yma, a gweithredu er mwyn cynyddu'r llwyddiant mewn magu.

Gall y cyfryngau hyn hefyd chwarae rhan bwysig yn y gwaith o hybu defnyddio'r Gymraeg a magu hyder ymysg ei siaradwyr.

Rhyddhawyd y fenyw rhag caethiwed beichiogrwydd a magu teulu, fel y gallai gystadlu â dynion ymhob maes.

Cefais fy magu ar aelwyd ac mewn ardal lle roedd stôr o straeon celwydd golau a nifer o grefftwyr yn y maes.

Aeth at y cesyg magu, a hwythau yn yr un dychryn mawr.