Yn bersonol, roeddwn yn falch iawn o'r esgus i ymuno gyda'r dorf oedd yn codi ar eu traed ac yn y martsio o gwmpas yr awyren bob awr.

'Dwi'n deud wrtha chi rwan, isio'u ffrog- martsio nhw i gyd i'r ffrynt lein sy, i'r Jyrmans gal practis saethu.'

Dan arweiniad y chwilod, trodd y ffrindiau i'r dde a martsio heibio i waelod muriau llwydwyn a thyrau o resi llorweddol coch a brown.

Adeiladodd y carcharorion rhyfel lwybr o'r tŷ i'r chwarel y 'German road' a byddent yn gweithio yn chwarel Graiglwyd gan falu cerrig ar y mynydd, a gwylwyr yn eu martsio'n ôl a blaen.