Yr oedd Ieuan Gwynedd yn byw yn Nhredegar pan ddechreuodd y tri Sais mawreddog ar eu gwaith o fwrw llinyn mesur dros Gymru a'i phobl.

Y Gerddorfa hefyd gynhaliodd y Cyngerdd Brenhinol mawreddog yn y Royal Festival Hall eleni.

Er eu trwyddedu, fodd bynnag, 'roedd cryn wrthwynebiad i'r Beiblau Saesneg hyn, gan eu bod yn cefnu'n aml ar destun cyfarwydd y Fwlgat, a chan fod eu Saesneg cartrefol yn taro'n chwithig onid yn gableddus ar glustiau a ymhyfrydai yn sŵn mawreddog, litwrgi%aidd y Fwlgat Lladin.

Gwrthododd llawer o'r dysgedigion mwyaf blaengar y syniad bod hanes yn amlygiad o gynllun mawreddog, a throesant yn ôl at yr olwg hiwmanistaidd ar hanes a oedd gan haneswyr Groeg a Rhufain.

Ym maes pensaerni%aeth, wrth gwrs, yr oedd eithriad amlwg i'r rheol hon, sef cestyll mawreddog a bygythiol y brenin a'r arglwyddi.

Disgwylir tua chant o bobl yno i ymuno yn y dathlu ac i fwynhau'r swper mawreddog.

Ymysg pinaclau'r tymor hwn bu Hymn of Jesus Holst, Requiem Durufle, St John Passion Bach, St Paul Mendelssohn yn ogystal â pherfformiadau pellach yn Neuadd Dewi Sant, Caerdydd, gan gynnwys Cyngerdd Mawreddog Cantor y Byd Caerdydd.

Mi fyddwn, er hynny, yn eich cymell i fynd cyn belled â'r bae nesaf un sef bae Langland, oherwydd mae'n siwr o fod yn un o'r baeau mwyaf mawreddog o'r cyfan a welir ym Mro Gþyr.

Daeth y nifer mwyaf erioed o sêr o Gymru ynghyd ym Mae Caerdydd ar gyfer Lleisiau Cenedl, cyngerdd mawreddog yn rhad ac am ddim a gynhaliwyd i ddathlu agoriad brenhinol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Clamp o adeilad crand yn neuadddau mawreddog i gyd gyda phob math o chwaraeon, restaurant neu ddau, dau neu dri o farau a pharc moduron i gymryd y gweddill o'r tir.