Digon yw dweud bod y dystiolaeth, yn enwedig y dystiolaeth a geir o archwilio'r maes, yn awgrymu mai rhyw filltir i'r gogledd orllewin o'i llwybr presennol y gorwedd llwybr naturiol yr afon (yn enwedig yn rhan ganol y Morfa).

Wedi i'r Morfa Maiden angori yn yr harbwr aed â Catherine Edwards, a'r Capten a'i wraig, i Fwlch-y-fedwen i gael lluniaeth ac aros noson neu ddwy, ond fe gymerodd ddeuddydd arall i'r neges gyrraedd Plas Nanhoron a'r wys i Pyrs y Coetsmon fynd cyn belled â Phenmorfa i gyrchu 'i feistres.

Yn sicr roedd amrywiaeth o bobl o wahanol oedran yno eleni syn profi apêl yr wyl - gyda'r teuluoedd yn mwynhau gweithgareddaur dydd ar bobl ifanc yn ei rocio hi ar ffarm Morfa Mawr gyda'r nos.

Islaw Pont Llangefni mae'r afon yn llifo'n araf a dioglyd ar draws Cors Ddyga a Morfa Malltraeth i'r môr.

Pan gyrhaeddwyd harbwr Glan Morfa roedd sioc arall yn aros yr hogia.

Rhaid fyddai brysio neu fydden nhw byth yn medru cael digon o ddwr i fynd i mewn i'r harbwr yng Nglan Morfa.

Bu'n ddigon ffodus i gael teithio ar long y Capten Morfa Williams o Gaernarfon - un o Anghydffurfwyr selocaf y dref honno - a hwyliai o'r Traeth Mawr, a chael gofal caredig y Capten a'i briod gydol y siwrnai hir.

Unwaith eto ni siomwyd cynulleidfa fferm Morfa Mawr.

Hogiau'r mor, yn ddi-waith ers blynyddoedd, oed y ddau ac yn treulio'u dyddiau bellach yn chwarae dominos a sipian cwrw yn nhafarnau Glan Morfa.

Fe gâi'r hogiau fynd i ymdrochi i Lyn Manod a Llyn Dþr oer, ond yr unig ddþr y byddem ni'r merched yn ei weld, ar wahân i ddþr tap ac afon fudur, oedd ehangder brawychus o fôr Morfa Bychan ryw ddwywaith y flwyddyn.