Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

morwr

morwr

"Dyna'r peth gorau a ddigwyddodd i mi erioed," ebe'r morwr wrth wylio'r pysgodyn mawr yn troi ar ei gefn ac yn nofio i ffwrdd.

Crwban y môr oedd yno, ond doedd y morwr erioed wedi gweld un mor fawr yn ei fywyd.

Er i'w dad gael ei ladd pan oedd Douglas Wardrop yn ddim ond pump oed, cofiai'r morwr yn glir sut yr oedd wedi dweud wrtho lawer gwaith pan oedd pethau'n mynd o chwith: "Dal ati, Doug, dal ati.

"Hoff gennyf yw ateb y morwr hwnnw o Wlad yr Haf pan ofynnodd Coleridge iddo paham yr oedd wedi mentro ei fywyd i achub dyn na welsai erioed ac na wyddai enw na dim amdano : "Mae amcan gennym tuag at ein gilydd.' Meithrin yr amcan honno yw galwedigaeth greadigol dyn, ac wrth geisio gwneud byd teilwng o frawdoliaeth daw ef ei hun yn deilwng o'i fodolaeth.'

Erbyn hyn roedd yr anifail wedi closio ato ac yn ei rwbio'i hun yn ysgafn yn erbyn braich y morwr.

Daeth o hyd i hwnnw ar ei liniau, a dywedodd wrth y morwr ifanc: "Os oes gen ti rywfaint o synnwyr ar adeg fel hyn, mi ei dithau ar dy liniau a gweddi%o." Caeodd Douglas ei lygaid a dweud ei bader yn dawel wrth nofio'n unig yng nghanol y môr mawr.

Morwr

Y morwr wrth yr olwyn lywio oedd un o'r lleill, a llongwr yn gwylio'r môr o gwmpas y llong oedd y llall.

Roedd yn anodd ganddo gredu i'r tri swyddog lwyddo i gyrraedd diogelwch, ac am y dynion a adawyd ar ôl, roedd yr ergyd a glwyfodd y morwr wedi diasbedain fel dedfryd angau yng nghlustiau Dai Mandri.

Dringodd y morwr dros yr ochr nes ei fod yn ymyl y cloc.

Y noson waethaf imi ei threulio 'rioed !" Dywedodd wrthyf am fynd i chwilio am y morwr ar unwaith iddo gael gair ag ef, ac wedi imi ddod o hyd iddo dychwelodd gyda mi.

Yn fwy na dim i foddhau fy nghydwybod euthum i chwilio am y Capten a dweud wrtho am y morwr dyfeisgar hwn.

"Ond wedi gweld y wlad a'r anialwch 'na i gyd," meddai, "sa i'n siwr mod i'n credu stori'r Moses yna'n croesi'r Môr Coch." Cynghorodd y morwr fi i fynd at 'filder' tir yr ochr arall i'r Castell.

Yn y cyfamser, bu morwr a oedd yn wael cyn gadael y llong, farw y noson gyntaf ac ychydig ar ei ôl bu farw dau arall.

Roedd y morwr yn nofiwr da, ac wedi ei hyfforddi i'w gadw'i hun rhag boddi.

Ar wahân i'r chwech a gladdwyd yn y môr, bu farw'r ail fêt a morwr arall yn yr ysbyty.

Bu'r morwr diwethaf hwn farw pan nad oeddynt ond chwe milltir o'r tir.

Nid oedd dim amdano ond iddo fynd i fyny i'w ail rwymo, a gwrthododd morwr arall fynd gydag ef, a bu rhaid i brentis fynd yn ei le.

"Mae'n sicr mai teimlo'n unig rwyt tithau hefyd, gwenodd y morwr, gan deimlo'n well nag a wnaethai ers oriau gan fod ganddo gwmni.

Ddydd Mercher, bu morwr arall farw o'r oerni, a'r noson honno bu farw llongwr arall wedyn.

Trewais fargen gyda'r morwr, a chyn hir fe gafodd y Capten ei wely, ac yr oedd pawb yn hapus.

"Meddwl am rywbeth i'w fwyta rwyt ti, mae'n siwr," meddai'r morwr unig gan godi un fraich i'w hel i ffwrdd.