Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

mwynau

mwynau

CYNIGION: Ni all y grwp ar ei ben ei hun ddatrys y prif broblemau ar yr amgylchedd sy'n gysylltiedig â chloddio a defnyddio mwynau, felly y prif gynnig yw:

Darganfuwyd gwaddodion helaeth o olew, nwy a glo dan y môr; gellir cloddio mwynau gwerthfawr megis gro, tun, manganis, copr a hyd yn oed ddiamwntau o'r môr.

Gadewir y mwynau yn y graig dawdd ar ol pan fydd anweddu'n digwydd,ac y mae crisialau'n datblygu.

Coed byw oedd y boncyffion mwynau hyn unwaith, mewn coedwig gynhanesol.

GWARCHOD NATUR, DAEAREG A'R TIRWEDD: Gall cloddio mwynau gael effeithiau uniongyrchol ac anuniongyrchol ar warchodaeth natur ac ar adnoddau tirweddol Gwynedd, o ran colled neu ddirywiad cynefinoedd lled-naturiol a newid tirweddau, tirffurfiau a defnyddiau tir traddodiadol.

Mae mwynau yn y ddaear yn ffurfio crisialau pan fo'r amodau'n ffafriol.

Mae symudiadau dwr ar gramen y ddaear ac ynddo yn cymysgu mwynau gyda'i gilydd yn y ddaear.

DEFNYDD YNNI A THRAFNIDIAETH: Mae cloddio a chludo mwynau yn golygu gwario ynni sylweddol, a'r gwaith o'i gynhyrchu a'i ddefnyddio, ynddo'i, hun â goblygiadau ar yr amgylchedd.

Mae pob ffarmwr drwy Gymru bellach yn gwybod am bwysigrwydd y mwynau i gadw ei ddiadell yn iach.

Roeddem wedi gweithio ar ddulliau newydd o Chromatography ac roedd awydd arnom i roi cynnig ar y dulliau hyn i astudio mwynau (minerals) y wlad.

Yn bwysicach fyth, gall safleoedd mwynau sydd wedi'u gweithio, boent wedi'u hadfer neu beidio, fod o fwy o werth i'r amgylchedd na'r tir a fu yno gynt.

GWERTHUSO: Fodd bynnag, nid llwyr negyddol yw effaith cloddio mwynau ar yr amgylchedd.

Ond faint o ffermwyr tybed sydd yn gwybod ei fod yntau yn perthyn i ddosbarth yr anifeiliaid, a bod ganddo ef yr un angen am y mwynau!

RHEOLI GWASTRAFF: Gall is-gynhyrchion cloddio mwynau gael effeithiau andwyol sylweddol os na chânt eu hail-ddefnyddio, eu hail-brosesu neu eu gwaredu'n ddiogel ac mewn modd heb fod yn rhy amlwg.