Fe gofir bod y mynach anllad yn gymeriad cyfarwydd mewn llenyddiaeth fasweddus trwy'r oesoedd.

Fel yn 'Y Mynach', y gwrthdaro rhwng cnawd ac ysbryd yw thema'r awdl, ond, yn wahanol i awdl fuddugol 1926, y mae'r cnawd a'r enaid yn un erbyn y diwedd 'Y Sant', gan ddilyn athroniaeth Thomas Aquinas.

A gawn ni awgrymu, felly, mai mynach oedd awdur y Pedair Cainc, ac efallai mynach o Lancarfan?

Mae Morgan Pelagiws, y mynach o'r bumed ganrif, wedi'n perswadio'n ddidrafferth y gallwn fyw heb addoli a heb ofidio am bechod na cheisio gras a maddeuant.

Mynach ydoedd a fu'n byw yn Rhufain ac yng ngogledd Affrica.

Cyrhaeddodd Kath Cwmderi yn 1993 pan symudodd o Lanarthur i fyw ar Stad y Mynach.

mai'r mynach da oedd yr unig ellyll, yr hwn oedd wedi teimlo rywbeth mwy na serch ysbrydol am ferch brydweddol meistr y tŷ; ac wedi chwareu y gamp uffernol hon i foddloni ei nwydau anllad.

Edrychwn eto ar y testun i weld a geir yno awgrynmiadau eraill mai mynach, ac efallai mynach o Lancarfan, oedd awdur y Pedair Cainc.

Wedi i Hywel symud i ddysgu i Ysgol y Mynach aeth pethau o ddrwg i waeth wrth iddo ddechrau gweld Stacey Jones - 'roedd Stacey yn paratoi i wneud ei harholiadau TGAU ar y pryd.

Mae pob un brawd a mynach Sistersaidd rwyf i'n ei adnabod yn cefnogi Glyn Dwr.

Ymddengys ar yr olwg gyntaf fod y Parchedig Owen Jones, un o bileri'r achos Methodistaidd, wedi cynnwys yr hanes yn 'Y Mynach Anllad' yn ei gasgliad diddorol Ceinion Llenyddiaeth Gymraeg fel traethiad gwrthbabyddol.

Parhau wnaeth trafferthion carwriaethol Hywel wrth i'w gyn-gariad Rachel Price ddod i weithio i Gwmderi ond aeth pethau o ddrwg i waeth pan symudodd Nia Matthews i Ysgol y Mynach.

Hongiai ei wallt yn rhacs llwyd dros ei glustiau, ond roedd cylch moel ar dop ei ben, fel mynach, neu fel petai UFO wedi glanio yno rhywbryd ac wedi serio'r tyfiant ar ei gorun.

Mae dau bentre dychmygol arall yn agos i Gwmderi sef Llanarthur a Chwrt Mynach.