Cychwyn sefydliadau crefyddol fel mynachlogydd Celtaidd lle y gellid ymarfer â'r bywyd santaidd a wnaeth rhai o'r penaethiaid hyn.

Ceid ym mynachlogydd Margam a Nedd hen weithredoedd o bob math a chofnodion megis 'The Register of Neath', yn ogystal a chroniclau, fel y gwyddys.

Yr oedd gan fynaich y ty hwn gysylltiad agos ê mynachlogydd Lloegr, treulient gryn amser yn Lloegr ac fe'u haddysgwyd yno hefyd.

Bellach, trown at wahanol gyrchfannau'r Cywyddwyr - a'r Cwndidwyr - o fewn terfynau Sir Forgannwg, gan ddechrau gyda'r mynachlogydd a chartrefi rhai gwŷr eglwysig eraill.

O blith y mynaich traddodiadol, Urdd y Sistersiaid oedd bwysicaf yng Nghymru: hwy oedd piau mynachlogydd yr Hendy Gwyn ac Ystrad Fflur a Chymer, er enghraifft, a lleiandai Llanllyr a Llanliugan, er mai'r Premonstratensiaid oedd piau Abaty Talyllychau ac Urdd S.

Prif nodwedd yr Eglwys Geltaidd oedd ei mynachlogydd.