Erbyn y cyfnod, hwn, wrth gwrs, er bod y traddodiad llafar yn ffynnu o hyd, ochr yn ochr ag ef daeth y testun ysgrifenedig yn fwyfwy cyffredin a phwysig, yr hyn a olygai datblygiadau newydd yn natur y testun naratif a'i dechnegau.

Gwelwyd hefyd ddylanwad llenyddiaeth Lloegr a Ffrainc yn treiddio i'r traddodiad Cymraeg, nes bod llenorion yn benthyca naill ai destunau cyfan i'w cyfieithu a'u haddasu ar gyfer cynulleidfa newydd, neu'n codi enwau ac elfennau naratif unigol o'r ffynonellau estron, i'w hymgorffori mewn testunau cyfansawdd.

Perthynai'r ddwy, yn eu ffyrdd gwahanol, i fudiad llenyddol pur boblogaidd yn Ffrainc tua dechrau'r drydedd ganrif ar ddeg: mudiad a welai ar y naill law ymgais i gysylltu'r chwedl Arthuraidd (cyfraniad mwyaf Cymru i ddychymyg Ewrop, o bosibl) â chyfnod y Testament Newydd a sefydlu'r Greal Sanctaidd yn un o brif themâu llên Ffrainc, a mudiad a oedd yn dyst ar y llaw arall i symud pendant oddi wrth yr hen arfer Ffrengig o gyfansoddi naratif ar fesur ac odl i lunio stori%au rhyddiaith.

Amlyga elfennau athronyddol i'r stori gyda'r naratif yn y person cyntaf, a'r person hwnnw (yr awdur, o bosib, ond nid o reidrwydd) yn rhoi ei hun yn sefyllfa Duw gan ddweud mai fel hyn y mae Duw yn edrych ar bawb o ddydd i ddydd ac fel hyn y gall brofi ein camweddau inni ar Ddydd y Farn.

Naratif uniongyrchol dilynol yw hwn, ac felly'n bur wahanol i'r adran gyntaf.

Gwrandawant ar naratif huawdl a hir-wyntog y stori%wr oedrannus sy'n medru darllen tynged ei ymwelwyr ym mherfedd ceiliog.

Gan mai Ystorya Trystan yw'r unig destun naratif sydd gennym am Drystan ac Esyllt, a gan fod posibilrwydd fod yr englynion yn rhai hynafol, bu'n demtasiwn i rai chwilio ynddi am debygrwydd i'r chwedlau Ffrangeg, gan gasglu fod Golwg Hafddydd, er enghraifft, yn cyfateb i Brengain, morwyn Esyllt yn y traddodiad Ffrangeg (er gwaethaf yr enw gwahanol), a bod taith y cariadon i Goed Celydon yn cyfateb i hanes Tristan ac Iseut yn ffoi i Fforest Morrois.

Nid hanes 'arwrol' a geir yma (er bod arwyr Dylan Phillips yn amlwg ddigon yn y naratif). Ymdriniaeth ddeallus a threiddgar ar ddatblygiad y Gymdeithas yw'r gyfrol hon, llyfr sy'n gorfodi'r darllenydd i fyfyrio'n ddwys uwchben y pwnc a gofyn cwestiynau anodd.

Nid ar unwaith yr enillwyd hyder gan na darllenwyr nac ysgrifenwyr pan ddaethpwyd i gyfansoddi stori%au ysgrifenedig, ond datblygodd llenorion Ffrangeg diwedd y ddeuddegfed ganrif ddull ymwâu themâu ac anturiaethau a dyfodd yn ddyfais naratif tra chywrain yng ngweithiau rhyddiaith y ganrif ddilynol.

m : ar hyn o bryd mae'r naratif rhyddiaith yn fwy defnyddiol i mi.

mae nofel yn brosiect naratif hir, tra bod stori yn brosiect naratif byr, er mwyn pwysleisio'r hyn sy'n amlwg i bawb ond beth mae hyn yn ei olygu i rywun fel fi, sydd â meddwl gwibiog, sioncyn-y-gwair, yn neidio o'r naill beth i'r llall o hyd, yw yw i'n gallu symud o'r naill brosiect naratif i'r llall yn gyflymach neu'n amlach wrth weithio ar stori%au byrion gan ddechrau prosiect hollol newydd bob tro.

mae'r naratif yn ceisio amgyffred ac amlennu'r teimlad gwasgaredig, drylliedig, amrywiol hwn sy'n perthyn i'n dyddiau ni gorchwyl amhosibl, wrth gwrs ).

Ond o fewn y cynllun trifflyg syml a rhesymegol hwn dengys yr awdur gryn allu wrth amrywio ei dechnegau naratif ac wrth ddefnyddio dulliau adrodd gwahanol.

m : wrth gwrs, chwarae gyda gyda'r naratif yr ydw i yn dirgel ddyn, a chwarae gyda'r darllenydd y darllenydd llengar a ffilmgar ) yn bennaf.

Drwy anghyfarwyddo'r berthynas gonfensiynol rhwng datblygiad rhesymegol a datblygiad amserol naratif mae Robin Llywelyn yn awgrymu un ffordd i danseilio'r metanaritifau gwleidyddol, economaidd a diwylliannol a greodd dynged yr iaith Gymraeg.

Naratif llinynnol a phob digwyddiad yn dilyn y naill y llall mewn trefn amseryddol yw hwn, ond nid yw mor lliwgar a hamddenol â'r ail nac ychwaith mor rhesymegol ei gyflwyniad.

mae nofel, prosiect naratif estynedig, yn gofyn mwy o ymroddiad.

mae naratif yn caniata/ u mwy o le i symud na na gan anwybyddu cerddi naratif am y tro.

Ystorya Trystan yw'r peth tebycaf sydd gennym i chwedl go iawn am Drystan, ond anghyflawn iawn yw'r naratif fel y mae wedi ein cyrraedd, fel y dengys crynodeb ohono: Aeth Trystan ap Tallwch ac Esyllt gwraig March ap Meirchiawn yn alltudion i Goed Celydon, yng nghwmni morwyn Esyllt, Golwg Hafddydd, a gwas ifanc o'r enw y Bach Bychan.

Mae yn ymdrin a sawl agwedd o sgrifennu Robin gan gynnwys ei ddefnydd diddorol ac arloesol o iaith lenyddol a'i dechnegau naratif.

does dim llawer o wahaniaeth rhwng nofel a stori fer chwerthinllyd yw'r holl ddiffiniadau eisteddfodol o'r gwahaniaeth a'r ffiniau tybiedig rhyngddynt mae'r naill yn naratif hir a'r llall yn naratif byr.