Castell Nedd, felly, yn colli gartre yn y Gynghrair am y tro cynta ers blwyddyn a mwy a Chaerdydd er yr holl newiadau yn y tîm yn aros ac yn cynnal eu sialens ar y brig.
Cip ar Gastell-nedd
mae'r coleg yn cynnig amrwiaeth eang o gyrsiau ym mhob campws yng Nghastell-nedd a Phort Talbot ynghyd a Choleg Cwmtawe ym Mhontardawe ar Ganolfan Hyfforddiant Crefftau Adeiladu yn Llansamlet.
Castell Nedd oedd y tîm mwya creadigol a bywiog.
Serch hynny, croesodd Kevin James am gais i roi gobaith hwyr i Gastell Nedd.
Siopau disgownt, bwytai Indians di-sglein, tai teras sydd wedi gweld dyddiau gwell - fe fyddwch yn eu pasio i gyd cyn cyrraedd canol tre' Castell-nedd.
Fe gafwyd adlais o'r hen Gastell Nedd ddoe, y pum blaen yn rhagori yn yr agweddau tynn ac yn cyfrannu tipyn yn y chwarae rhydd.
Yn y gemau nesa wrth i'r râs am Ewrop gyflymu tua'r diwedd bydd Castell Nedd yn chwarae ei gêm ola yn erbyn Glyn Ebwy nos Wener.
Caniatáu gweithio ar waith glo brig mwyaf Ewrop ar ffarm Selar, Glyn-nedd.
Ceid ym mynachlogydd Margam a Nedd hen weithredoedd o bob math a chofnodion megis 'The Register of Neath', yn ogystal a chroniclau, fel y gwyddys.
Ers ei sefydlu ym 1996, bu Iechyd Morgannwg Health yn gweithio gyd phartneriaid i sicrhau gwell iechyd i'r bobl sy'n byw yn Ninas a Sir Abertawe a Bwrdeistrefi Sirol Castell-nedd Port Talbot a Phen-y-bont.
O'r digwyddiad hwnnw ymlaen, un tîm oedd ynddi, ac ar y diwedd, Llanelli aeth drwyddo i'r rownd gyn-derfynol, gyda sgôr o ddeg pwynt ar hugain i dri, a'r hawl i wynebu sialens tîm arall o gryse duon--ond cryse duon o Gastell Nedd y tro hwn, a'r gêm yn cael ei chware ar faes San Helen yn Abertawe.
MARGAM A NEDD: William Corntwn oedd y cyntaf o abadau Margam y cadwyd canu iddo, hyd y gwyddys - a bwrw mai dyma'r William Abad y canodd Dafydd Nant a Lewis Glyn Cothi iddo.
Mae ceir wedi'u gwahardd o'r canol erbyn hyn gan adfer rhywfaint o awyrgylch canol oesol y dre farchnad - cyn teyrnasiad y brenin glo a dyfodiad diwydiannau alcam, olew a dur i waelod Cwm Nedd.
Ni fydd mewnwr Llanelli, Guy Easterby, yn gallu chwarae am o leia chwe wythnos ar ôl torri ei goes yn erbyn Castell Nedd ar Y Strade echdoe.
ei enw oedd joseph tregelles price, meistr gwaith haearn mynachlog nedd, ger castell nedd.
Y gwir oedd bod Delme Thomas a'i gyd-flaenwyr yn fwy na pharod am yr ymrafael, a'r rhengwrblaen ifanc, Chris Charles, 'nôl yn y tîm ar ôl cael ei anfon o'r cae mewn gêm yn erbyn Castell Nedd.
Daeth y cais cyntaf o'r chwech pan gafodd Castell Nedd sgrym bump ar ôl i Luc Evans ddal cic letraws Steve Bowling, ac er syndod i bawb, gwthiwyd wyth Llanelli dros eu llinell a chwympodd Gareth Llywelyn, yr wythwr, ar y bêl.
Menter Nedd Port Talbot -Noson yng nghwmni Geraint Lovegreen a'r Enw Da yn y Clwb Rygbi am 8 o'r gloch.
Yn y rownd derfynol y tymor cynt, roedd blaenwyr Castell Nedd wedi llwyddo i roi crasfa go iawn i ni, ac wrth gwrs, roedd
'Roedd Brian Williams yn amlwg yn y sgarmes fel arfer, a chafwyd ymroddiad a brwdfrydedd gant y cant gan y bachwr o Lyn Nedd, Andrew Thomas.
Mae cyn-gapten a chlo Cymru, Gareth Llewellyn wedi ail-ymuno â Chastell Nedd o'r Harlequins.
cymro oedd ysgrifennydd cyntaf y gymdeithas, sef evan evans o gastell nedd.
ymhlith y blaenwyr mae un newid ym mhob rheng o'r sgrym ; daw ricky evans yn lle michael griffiths ar y pen rhydd dim lle felly i brian williams o gastell-nedd.
Y ddau yw asgellwr Castell Nedd, Shane Williams, a mewnwr Glyn Ebwy a chapten y daith, Richard Smith.
Llewellyn fydd capten Castell Nedd y tymor nesaf.
Roedd Castell Nedd yn gobeithio gwneud iawn am golli i Gaerdydd ym munud ola ei gêm ddechrau'r tymor.
LLAWENYDD o'r mwyaf oedd clywed y newyddion mai ein Golygydd dawnus a gweithgaf fydd yn derbyn Medal Syr Thomas Parry Williams, er clod yn yr Eisteddfod Genedlaethol yng Nglyn Nedd eleni.
Dim ateb gan Afan Nedd, Rhondda Cynon Tâf, Caerdydd, Penybont, Blaenau Gwent, Casnewydd, Bro Morgannwg.
Abertawe a Chastell Nedd fydd yn wynebu ei gilydd yn yr ail gêm.
Y caniad cynharaf lle cyferchir un o abadau mynachlog Nedd sydd yn hysbys yw cywydd Ieuan Tew i ofyn gwartheg dros Owain Dwnn.
Mae e wastad yn trïo creu yr annisgwyl a mae e wedi gwneud gwaith da gyda chlwb Castell Nedd.
Ni fydd Castell Nedd yn cyhoeddi eu tîm tan ychydig cyn y gêm.
Mae Barry Williams - oedd yn aelod o garfan y Llewod aeth i Dde Affrica - yn gadael clwb Bryste ac yn ymuno â Chastell Nedd, ei hen glwb.
Eisoes mae golygon pawb yn troi tua'r penwythnos a rownd derfynol Cwpan y Principality ddydd Sul - Casnewydd yn erbyn Castell Nedd.
Bydd y maswr Cerith Rees, a adawodd Gastell Nedd ac ymuno ag Abertawe cyn dechrau'r tymor yn ail ymuno dros-dro â'i hen glwb.
Maen nhw hefyd yn gobeithio y bydd yr wythnos nesa' yn ddechrau ar gyfnod newydd ym mywyd Cymraeg Cwm-nedd a Chwm Dulais.
Noson wahanol yng Nghwm Nedd
Ni fydd Jason Jones Hughes, canolwr Cymru sy'n enedigol o Awstralia, yn chwarae i Gasnewydd yn erbyn Castell Nedd yn rownd derfynol Cwpan y Principality brynhawn Sul.
Castell Nedd neu Benybont fydd y pumed tîm o Gymru yng Nghwpan Heineken y tymor nesaf - bydd hynny'n cael ei benderfynu y penwythnos yma, hefyd.
Yn ystod abadaeth rhyw Sion y canodd Llywelyn Goch y Dant ei awdl foliant i 'groestai Nedd', 'Neuadd beirdd a'u nawdd a'u bwyd'.
Ar yr wyneb, fe fydd y filltir neu ddwy nesa' trwy fideoland Sgiwen yn cadarnhau rhagfarnau: Does yna ddim byd o werth yng Nghwm-nedd heblaw am y rygbi - a byddai Crysau Duon Gareth Llewelyn yn glwb ceiniog a dime heblaw am gyfraniad ffermwyr ifanc cyhyrog Cymraeg o sir Benfro.
Mae Clwb Rygbi Pontypridd wedi arwyddor bachwr Jonathan Evans o Fryste ar asgellwr Richard Johnson o Gastell Nedd.
Doedd Delme Williams, yr asgellwr o Gastell Nedd, ddim yn y tîm ddydd Sadwrn felly bydd ei goese fe yn ddigon ffres heno.
Mae'r coleg yn cynnig amrwiaeth eang o gyrsiau ym mhob campws yng Nghastell-nedd a Phort Talbot ynghyd a Choleg Cwmtawe ym Mhontardawe a'r Ganolfan Hyfforddiant Crefftau Adeiladu yn Llansamlet.
Bydd Tîm Datblygu Cymru yn chwarae'r Unol Daleithau nos yfory ar Y Gnoll, Castell Nedd, a mae'r tîm yn cynnwys Gavin Henson a Dwayne Peel yn safle'r haneri.
Sefydlu dwy gangen newydd yn ystod y flwyddyn; ail gangen yn Llanelli, sydd yn cwrdd yn y bore, a changen o fewn Cyngor Bwrdeistref Castell Nedd, y gangen gyntaf i'w sefydlu o fewn y gweithle.
Roedd torf sylweddol o bymtheng mil wedi troi i fewn i wylio'r gêm, ac unwaith eto, roedd yr arbenigwyr yn ddigon parod i farnu mai blaenwyr Castell Nedd fydde'r meistri.
Mae Mrs Averina Evans yn bennaeth yr Adran Gymraeg, Ysgol Gyfun DwryFelin, Castell Nedd.
Ond tra oedd Llanelli yn dal yn y gêm wrth flaene eu bysedd, cafodd y cwbwl ei wyrdroi gan un symudiad cryf gan y blaenwyr, a Tommy David yn arddangos ei fedr a'i gryfder wrth garlamu dros linell gais Castell Nedd i sgori pedwar pwynt.
Fel roedd hi, roedd Castell Nedd bron yn cicio'i hunain am ddod o fewn dim i adael y gêm lithro o'u gafael.
Newidiodd y chwaraewr o Gastell-nedd ei safle a mynd yn brop a buom yn uned effeithiol am dair blynedd nes iddo raddio.
Jevon o Gastell-nedd am nad oedd genethod y fro ddiwydiannol yn derbyn hyfforddiant mewn gwniadwaith a gweu.
Roeddwn wedi clywed fod bachwr caled o Gastell-nedd wedi bod yn chwarae i dîm cyntaf yr Ysgol Feddygol am dair blynedd.
Abad Nedd'.
Gweinidogaethai Phylip Griffiths yntau yng Nghwm Nedd yn ogystal ag yn yr Allt-wen a Godre'r Rhos.
Bydd Castell Nedd yn chwarae Penybont yng Nghynghrair Cymru a'r Alban heno.
Torrodd Scott Gibbs, canolwr Abertawe, ei fys yn ystod hanner cyntaf y gêm rhwng Abertawe a Chastell Nedd yn rownd gyn-derfynol Cwpan Rygbi'r Principality ddydd Sadwrn.
"Os ydych chi'n gorfod teithio naw milltir a ffeindio lle i barcio - rydych chi'n dewis rhwng hynny a gwneud rhywbeth arall." Yn ôl llefarydd ar ran Swyddfa'r Eisteddfod, roedd rhybudd wedi cael ei gyhoeddi adeg Eisteddfod Llanelwedd y byddai lle yn Nghwm-nedd yn brin ac mai'r cynta' i'r felin fyddai hi.
Sefydlwyd rhai canghennau newydd yn ystod y flwyddyn, yng Nghoed-poeth, y Bermo, Penrhyndeudraeth, Dyffryn Teifi, Wdig ac Abergwaun, Maesteg, y Rhondda, ail gangen yn Llanelli, a changen ymhlith staff Cyngor Dosbarth Castell Nedd.
'Dim ond Caerdydd sydd wedi ennill lawr ar Y Gnoll y tymor hwn a mae carfan gref, ifanc 'da Castell Nedd.
Ond fe ildiodd Castell Nedd dri chais, hefyd.
Castell-nedd?
'Mae'n dangos shwt ysbryd sy 'da ni lawr yng Nghastell Nedd.
Mae hyfforddwr Castell Nedd, Lyn Jones, eisoes wedi arwyddo Allan Bateman, ac wedi ail-arwyddo Brett Sinkinson yr wythnos hon.
Bydd Llanelli yn wynebu Castell Nedd yng Nghynghrair Cymru a'r Alban brynhawn Sadwrn a wedyn bydd cyfnod o gemau rhyngwladol.
O gamu ymlaen i Eisteddfod Genedlaethol Nedd ym 1994, mae Gerwyn Williams yn un o gerddi'r dilyniant 'Dolenni' hefyd yn sôn am un o ddelweddau mwyaf dychrynllyd rhyfel Fietnam yn ei gerdd 'Washington'. Mae'n mynd â ni yn ôl at y llun o'r ferch fach Phan Thi Kim Phuc yn ffoi, dan lefain, o gyfeiriad ei phentref, ac yn rhedeg yn noeth, a llosgiadau'r napalm i'w gweld ar ei chroen.
Chastell Nedd fydd yn herio Casnewydd ac fe fydd hi'n frwydr ddiddorol, yn arbennig rhwng y ddau hyfforddwr.
Yn yr awdl hon y ceir y cyfeiriad adnabyddus at 'unifersi Nedd', 'Ysgol hygyrch ysgolheigion'.
Dyma oedd gan hyfforddwr Castell Nedd, Lyn Jones, i'w ddweud ar y Post Cyntaf y bore yma.
Roedd Allan Lewis o Gasnewydd yn arfer bod yn hyfforddwr ar Lyn Jones o Gastell Nedd - pan oedd y ddau yn Llanelli - ac y mae'r ddau'n ymwybodol bod yma gyfle i'r disgybl brofi'i fod wedi dysgu holl driciau'r meistr.
Taflwyd cerrig at y trên hwn ar ei siwrnai trwy Gastell Nedd, wedi iddo gychwyn o Gaerdydd am hanner awr wedi deg y bore.
Mae gobeithion Castell Nedd o gyrraedd Cwpan Rygbi Heineken y tymor nesa yn fyw o hyd.
Mae'r un ar Abaty Nedd yn casglu at ei gilydd y briwsion gwybodaeth sydd ar gael yma ac acw am y sefydliad nodedig hwnnw.
Ond yn ddiau coron y canu i fynachlog Nedd yw'r awdl a gyfansoddodd Lewys Morgannwg iddi yn ei ieuenctid ar y pedwar mesur ar hugain - yr oedd hyn yn nyddiau Lleision Tomas, yr abad olaf.
'Wedi dweud hynna rwyn credu mai Castell Nedd yw'r ffefrynnau.
Castell Nedd fydd gwrthwynebwyr Casnewydd yn rownd derfynol Cwpan Rygbi'r Principality y tymor hwn.
Yn nhyb llawer, hwn yw'r mewnwr gorau yn y wlad, ond gorddweud yw hynny: gall amrywio'i chwarae cystal - rhedeg pasio a chicio, ac mai ei gic ef i'r gornel a barodd y trafferth i Gastell Nedd pan sgoriodd Andrew Morgan drydydd cais Llanelli.