Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

nel

nel

Ar ôl i ni fod yn y farchnad, ac i Anti Nel brynu menyn yno, mi ddaethon ni'n ôl yma wedyn i ollwng y negas, a mynd i lawr i'r cei, i edrach os oedd cwch Uncle Danial yno.

Gofynnais i wraig y llythyrdy beidio â'u hanfon tan ddydd Sadwrn er mwyn imi fod adref yng Nghroesor i'w derbyn - rhag dychryn Nel gyda'r fath faich o lyfrau.

Vatilan, lleidr llestri hirben a diegwyddor, oedd yr unig un i Nel erioed ei garu go iawn.

Ond edrych yn siriol iawn a wnâi Nel y tro hwn.

Edrychodd yn fuddugoliaethus ar Nel ac ychwanegu gyda dirmyg lond ei lais, 'Dyna'r gwahaniaeth rhyngom ein dau'.

Fedra i ddim dod dros Anti Nel yn prynu menyn yn y farchnad!

'Vatilan,' meddai Nel un bore gwyn a hithau'n codi ar flaenau'i thraed ger y muriau mawr, 'dwi isio siarad hefo chdi.'

'Yndach,' meddai Nel a dyma hi'n ei gicio yn ei ffêr.

Gwynt teg ar ei ôl o ddeuda' i.' Doedd waeth beth wnâi Vatilan, byddai Nel yno'n gefn iddo bob gafael ac ni adawai i air yn ei erbyn fynd heibio'i thrwyn.

'Wel?' meddai Nel.

Wedyn dyma'r ddwy nesaf - Nel Blewyn Hir a Catrin Jên.

Mi ddaethon ni â llond basged fawr o benwaig yn ôl yma efo ni, achos mae hi'n noson gneud pennog picl heno, medda' Anti Nel, iddi gael mynd â nhw allan i'w gwerthu fory.

'Felly toedd Vatilan ddim isio dy ladd di, nagoedd, Gemp,' meddai Nel yn sgipio tuag ato fo ac yn rhoi ei braich am ei ysgwydd esgyrnog.

Dwi'n lecio Anti Nel yn iawn hefyd, chwara' teg, achos ar ôl cinio mi ddaru hi fynd â fi i weld y Pafiliwn.

'O, hwnnw.' Doedd Nel ddim i'w gweld yn poeni fawr am hynny.

Troes PC Llong at Nel gan dapio'i drwyn yn wybodus.

'Oes dwch?' holodd Nel yn ddiniwed.

'Rşan y plismon plant ichdi,' ysgyrnygodd Nel yn sefyll a'i thraed un bob ochor i ben PC Llong a lledr ei sgidiau sodlau uchel yn cochi'i glustiau, 'tydi Vatilan heb ladd neb yn naddo?'

Mi ddaru 'na ffrindia' i Anti Nel ddod yn ôl i ga'l cinio efo ni - mae hi'n governess ar blant yn un o dai mawr y dre' 'ma, ac mi ddaru Anti Nel fy warnio fi i fyhafio 'ngora'.

'Paid â bod yn grinc,' meddai Nel yn closio ato fo ac yn sychu tamad o lwch o'i foch hefo bys sidanaidd.

Mi cadwa i o am byth, i gofio am y tro cyntaf bues i yn y Pafiliwn, afo Anti Nel.

Dau cyn debyced i'w gilydd â phâr o gwn tegan ar y silff ben tân yw Nel a'i gwr 'ond bod pennau'r ddau yn troi'r un ffordd yn lle at ei gilydd ('Y Wraig Weddw').

pryd: Nel Llwyn Gwalch, Mena Garth, Margaret Tŷ Coch, Wenda Geufron, Helen Hafod Rhisgl, Helen Castell, Madge o Glwb Penygroes, Diana a Dafydd Noble, RE Jones Pengwern, Idwal Helfa Fawr, Huw Caer Loda, John Tŷ Mawr o Glwb Pistyll, Harland Greenshields a John Bach Rhiw.

Roedd PC Llong yn cael trafferth cael ei wynt ato ac ni allai godi gan fod sodlau uchel Nel yn hoelio'i glustiau tywysogaidd i'r pafin.

Golygai gryn swm o arian i brynu peth felly, wrth gwrs, ond mi wyddai Nel yn eithaf da na fuasai gennyf byth ddigon o wyneb i;w gwrthod a minnau wedi gwario ugeiniau o bunnau ar lyfrau ychydig ddyddiau ynghynt.

Crafangodd am ei lyfryn oedd ar agor a'i ddalennau'n chwifio'n y gwynt lathen neu ddwy oddi wrtho ar ganol y ffordd ond roedd Nel yno o'i flaen i'w gicio dan olwynion lori a'i sbydodd yn dipiau.

Ddaru Anti Nel nabod cwch Uncle Danial ar unwaith - "Pluan Wen" ydi 'i enw o - a dyna lle roedd o wrthi'n dadlwytho pysgod, a'r cap doniol 'na sgynno fo yn gam ar ei ben.

'Cau dy big y plismon drama,' meddai Nel.

'Tynnwch nhw!' 'Nanaf y sglyfath,' poerodd Nel, 'o leiaf ddim tan wyt ti'n cyfadda na ddaru Vatilan ddim lladd neb...

'Mae'r gwir yn lladd, tydi?' edliwiodd Nel a dyma hi'n estyn ei braich allan ac yn gwthio pen ei bys i ganol ei fol oni chollodd ei gydbwysedd yn llwyr a chwympo'n glewt ar lawr a'i helmet las a'i lyfryn yn fflio ar chwâl i ganol y lôn.

'Be am inni ofyn barn Huws Parsli am hynny?' meddai Nel yn swta.

Cymerodd Nel y cyfle i ddarllen y graffiti y bu'r heddwas yn ceisio'i lanhau.

Ma' gin Anti Nel ei strydoedd - rhai fydd hi'n mynd iddyn nhw bob wsnos - ac mae'n rhaid bod y bobol yn disgwl amdani hi, achos gynta roedd hi'n dechra' gweiddi, "Picl, picl, pennog, pennog picl," mi oedd plant a phobol yn rhedag allan o'u drysa', a dysgla' yn 'u llaw, i brynu rhai.