Gwewlodd Newton wedyn fod ymddygiad y cerrig yn Pisa yn wir hefyd am afalau a gwrthrychau eraill o wahanol siapiau a maint yn Lloegr.

Newton ym Mhrydain a Leibnitz yn Ffrainc oedd tu ol i'r datblygiadau, ac yr oedd dadlau ffyrnig rhwng y ddau.

Mae dealltwriaeth seryddion wedi datblygu o'r cyfnod cynnar pryd yr oedd yn rhywbeth a seiliwyd yn bennaf ar ofergoel i amser Galileo a Newton, yn yr ail ganrif ar bymtheg, pan roddwyd seryddiaeth a gwyddoniaeth yn gyffredinol ar sail 'gwyddonol', sef cymharu, arsyllu ac arbrofi.

Gyrfa a gychwynnodd pan drodd glaslanc un ar hugain allan ryw ben bore, 'lawer dydd yn ôl' bellach, gobaith yn fflachio yn ei Iygaid, tân yn llosgi yn ei fol a thail cefn gwlad Môn yn ffres ar ei 'sgidia' am ei gyfweliad cynta' yn Ysgol Ramadeg Newton le Willows, sefydliad oedd yn drewi gan draddodiad yn Lloegar bell!

Disgrifiodd Newton, hyd yn oed, ei waith mewn termau tebyg, fel "casglu graean ar draeth gwybodaeth".

Ystyrid y Synopsis yn un o lyfrau mathemateg pwysicaf ei gyfnod, a thrwyddo daeth William Jones i sylw dau o brif fathemategwyr Prydain ar y pryd, sef Edmund Halley (y gŵr a roes ei enw i gomed) a Syr Isaac Newton.