Ymwelodd pump ohonom â'r ysgol breswyl a gynhaliwyd eleni yng Ngholeg y Brifysgol Abertawe, a'r thema oedd Cocos a Bara Lawr.

Bu Dewi Wyn Jones, Swyddog Amaeth y Sir cyn ei benodi'n ddarlithydd yng Ngholeg Meirionnydd, a chryn ddiddordeb i hybu aredig fel gweithgaredd i aelodau'r mudiad ar ddechrau'r saithdegau hefyd.

Hefyd, roedd ei diddordeb yn y maes ethnogerddoriaeth fel rhan o'i gradd BA (Cerdd) yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Gogledd Cymru, Bangor, yn gymhwyster ychwanegol.

Kendall, darlithydd yng Ngholeg Addysg Wrecsam yn ddiweddarach, pan ddaeth Cwmni Collins ar y ffôn o Glasgow i'm sicrhau eu bod nhw wedi penderfynu addasu 'Collins' Happy Series', sef Tro yn y Wig, Llyfrau Pen Bawd a Llyfrau Bach y Wlad, yn gyfan i'r Gymraeg ac yn gofyn beth oedd yr archeb?

Y cam nesaf oedd astudio cerddoriaeth yng Ngholeg Goldsmith yn Llundain.

Bu yng Ngholeg Technegol Bangor a threuliodd dair blynedd yn yr Amwythig a Thelford.

Wedi'i fagu yn ardal ddiwylliedig Uwchaled, daliodd yntau ar bob cyfle i ddringo ysgol gwybodaeth, a bu'n fyfyriwr brwd a gweithgar yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangor.

Ac yntau'n fyfyriwr yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangor ar ddechrau'r pedwardegau roedd yn gyfarwydd â dadleuon gwleidyddol y Blaid Gomiwnyddol a Phlaid Cymru.

Ceisiodd sicrhau lle amlwg i'r Gymraeg yng Ngholeg Dewi Sant.

Gwyddom mai'n ddiweddarach ar ei yrfa y cofleidiodd Penri'r golygiadau hynny ond hawdd credu mai yn ystod ei gyfnod fel myfyriwr yng ngholeg Peterhouse, Caergrawnt, y troes yn Biwritan gan mor gryf oedd y mudiad yn y Brifysgol honno.

Graddiodd dau arall gydag ef yn y dosbarth cyntaf, sef Idris Foster, Coleg Iesu, Rhydychen, yn ddiweddarach, ac A. O. H. Jarman, Athro'r Gymraeg yng Ngholeg Prifysgol Caerdydd ar ôl hynny.

Cawsom ganddo dipyn o hanes ei ficer parchus, y Parchedig Oliver Evans, gŵr yr oeddwn yn gyd-fyfyriwr ag ef yng Ngholeg Llambed.

Rowland Hughes, y ddau fel ei gilydd, am DM Jones: ei fod yn hanfod o Landeilo, fod ei fam yn Saesnes, ei fod wedi ei addysgu yng Ngholeg Llanymddyfri ac wedi caei addysg glasurol dda yno ond heb ddim hyfforddiant yn y Gymraeg, ac mai yn Rhydychen wrth ddarllen yn ei oriau hamdden yr oedd wedi dod i werthfawrogi cyfoeth iaith a llenyddiaeth Cymru ac i ymserchu cymaint yn nhelynegion Ceiriog fel yr aeth ati i'w cyfieithu i'r Saesneg' Mae adroddiad OM Edwards o hanes dechrau'r Gymdeithas ychydig yn wahanol.

Ac o sylwi ar natur farddonol y lluniau, nid yw'n syn canfod mai un o arwyr mawr Bert Isaac yw Ceri Richards, yr artist o Abertawe a oedd yn un o'i ddarlithwyr yng Ngholeg Celf Caerdydd.

Bu'n fyfyriwr disglair yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac oddi yno aeth i Goleg y Bala i baratoi ar gyfer y Weinidogaeth.

Boed a fo am hynny, yr oedd DM Jones bron ar derfyn ei gwrs yng Ngholeg Worcester pan sefydlwyd Cymdeithas Dafydd ap Gwilym, a pha ran bynnag a fu iddo yn ei sefydlu, ni bu iddo ond y nesaf peth i ddim dylanwad ar ei datblygiad; yn wir, hyd y sylwais, nid yw ei enw yn ymddangos fwy na rhyw ddwy waith yn y cofnodion ar ôl cofnodion y cyfarfod sefydlu.

Treuliodd y rhan fwyaf o'r amser hwnnw yng ngholeg y Llynges Frenhinol, Dulwich.

Gyda'r ychwanegiad hwn i ddilyn: 'Gellwch chi gwisgo'ch crys cyn mynd allan.' Wrth chwarae pêl-droed gyda thîm eithaf truenus o egin-weinidogion yng Ngholeg y Bala, cefais ddolur llym tua gwaelod fy nghefn.

Derbyniodd Huw Lewis (20 oed) a Hedd Gwynfor (20 oed), y ddau yn fyfyrwyr yng Ngholeg Prifysgol Cymru Aberystwyth, rybudd swyddogol gan yr heddlu cyn cael eu rhyddhau.

Yn ol y papur y dirgelwch oedd fod yr hwch wedi geni dau fochyn bach saddleback du, tri mochyn bach coch smotiog a dau bach glas, tipyn o gymysgwch ac yn ddigwyddiad arbennig iawn, hyd yn oed i giamstar ar fridio fel Hugh, a ddisgleiriodd yn y maes yma pan oedd yn efrydydd yng Ngholeg Amaethyddol Glynllifon.

Astudiodd llawer o'r enwau syn gyfarwydd i wrandawyr y BBC yng Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin, ac yn eu plith rhai o actorion Pobol y Cwm.

Pan oeddwn i'n ddeunaw oed, a chyn i'r rhyfel dorri, fe es i Goleg Dewis Sant, Llanbedr Pont Sterffan ac ar ôl graddio, mynd ymlaen wedyn i ddarllen diwinyddiaeth a dysgu'r grefft o fod yn berson plwy yng Ngholeg San Mihangel, Caerdydd.

Bowen, hefyd, athro yng Ngholeg y Brifysgol, Aberystwyth, natur yr ymbellhau o du'r ifanc yn y Lluoedd Arfog.

Roedd yr offeiriad gwlatgar, Daniel Ddu o Geredigion, wrth ei fodd o ddeall y byddai 'studio a harddu ein hiaith' yng Ngholeg Dewi Sant.

Am flynyddoedd fe fu'n aelod o adran Hanes Cymru yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, ac yn warden Neuadd Pantycelyn.

Yn frodor o Aberdâr, y mae'n byw yn Nhal-y-bont ger Aberystwyth ac yn ddarlithydd yn y Gymraeg yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth.

Ers tair blynedd bu Meinir yn dilyn cwrs mewn Cerdd a Chwaraeon yng Ngholeg St Catherine Lerpwl.

John Williams, Brynsiencyn, bregeth Penry Evans ar 'Iesu yn rhodio ar y Môr' a glywsai pan oedd yn efrydydd yng Ngholeg y Bala.

Yng Ngholeg Bala-Bangor bu dau beth yn pwyso ar fy ngwynt.

"Mae o'n tynnu pobol, beth bynnag," meddwn "Gobeithio y dôn nhw i weld y perfformiad." "O, mi fydd 'na rai yn bodloni ar ei weld o'n mynd a dwad, 'run fath a'r tywysog yng Ngholeg Aberystwyth." Mae 'ma gar yn troi i mewn i lôn yr ysgol; ia, fo ydi o, mae'r gofalwr yn agor y giât." Yr oedd y cynnwrf yn dechrau cydio ynof finnau.

Yn ddeunaw oed, mae'n byw yng Nghaerdydd ac yn fyfyrwraig blwyddyn gyntaf yng Ngholeg y Brifysgol yn y Brifddinas.

O ganlyniad, yr oedd yna bedwar ar bymtheg o Weinidogion, yn ogystal â dau neu dri athro yng Ngholeg Y Bala.

Enghraifft o hyn yw'r sefyllfa a welir yng Ngholeg Ceredigion ar hyn o bryd sydd mewn perygl o gael ei gau oherwydd diffyg ariannu.

Digwyddiad oedd hi mai o Fwcle y daeth galwad bendant iddo ar derfyn ei gyfnod yng Ngholeg Caerfyrddin.