cyn hynny yn niwl y cynoesoedd ardal lle crwydrai y dyn cyntefig o hendref y glannau o gwmpas Gronant, Mostyn a Llannerch y Môr i'w hafodai byrhoedlog i hela ceirw, sgwarnogod, grugieir - a physgota y nentydd a'r hen hen lynnoedd am y brithyll brown naturiol...

Mae yna niwl neu wlaw bron bob dydd.

Symudai'r niwl gydag ef i bobman, gan gadw'r ergydion draw, a chan gadw'r lleisiau y tu hwnt i'r sŵn.

Urmyc yn y Niwl Gwlad fechan ddinod iawn ydi Urmyc.

Yng Nghymru yr oedd Dafydd ap Gwilym wedi dod i'r amlwg fel bardd sech a bardd natur mwyaf llenyddiaeth Gymraeg ac wedi dod yn bwnc ymchwil i ysgolheigion yn ogystal ag yn un o ffynonellau ysbrydoliaeth y Rhamantiaid, beirdd 'Y Nos, Y Niwl, a'r Ynys', chwedl Mr Alun Llywelyn-Williams.

Profir hyn yn aml pan fydd yr adar yn drysu'n lân os daw niwl trwchus ar eu taith.

Ryw hannar milltir cwta sy' rhwng fa'ma a'r Felin 'cw." Sibrydodd, "Dydan ni'n dau yn gymdogion rŵan." A chyda'r addewid rasol yna, a chan gydio yn dynn yng nghlust Hywal y mab, camodd Laura Elin y Felin, yn llythrennol o'r Nef i'r niwl.

Cerdded ar Mynydd y Gaer yn y niwl a'r glaw oedd y profiad mwyaf diflas mae'n siwr.

Ne...ne mi eith y gwarthaig i'r mart 'i hunan." Er ei bod hi'n bnawn myglyd 'roedd drws Nefoedd y Niwl yn agored led y pen a chorff byrgrwn, wynebgoch Laura Elin o'r Felin yn hanner llenwi'r drws hwnnw.

Fe roddai darlun fel hwn flewyn o chwaeth i gegin lom Nefoedd y Niwl a thestun siarad am fisoedd i werin ddiniwed Bol y Mynydd.

Cysgu'r noson mewn pabell, a hithau'n noson stormus ofnadwy a niwl a gwynt a glaw.

Ac ni fedrwn sefyll ym mhulpud Bwlchderwin heddiw, a pheidio â meddwl, pe gwelwn wraig hyn na'r cyffredin yn y gynulleidfa, "Oedd 'nacw'n un ohonyn NHW tybed ?" Wrth edrych yn ôl trwy niwl y blynyddoedd, nid bara a gwin Y Cymun hwnnw, yn anffodus, sydd wedi aros, ond trwyn arswydus y Parch.

Methodd 75 o chwaraewyr orffen eu rowndiau oherwydd niwl - Nick Faldo yn un ohonyn nhw.

Yma mae niwl nychlyd yn gysgod, ond un sy'n glynu fel glud ar groen a dilledyn, ac yn chwyrlio yn chwil o dan y ffroenau cyn ysgubo dafnau cydrhwng gwefusau i ymosod yn ddireidus, fel cusan cariadus, ar y drefn sy'n gyfrifol am gwrs yr anadliad.

Pan ddaw'r glaw eto i yrru i lawr drwy'r bwlch, neu pan ddaw'r niwl drachefn i or-doi'r arlwy o brydferthwch sydd o'm cwmpas heddiw, fe'm hyrddir unwaith eto i bwll o iselder ac anobaith.

Mi ddaw gwlad fach Urmyc yn fwy clir ar y map yn y diwedd - wel, mae hi'n bownd o ddod yndydi, os can nhw wared ar yr holl niwl yna sydd wedi bod yn llesteirio eu datblygiad a'u gwelediad?

Mae'n werth gofyn i'r trydanwr sicrhau fod lampau niwl y car yn datgysylltu wrth i'r plwg fynd i mewn, neu fel arall fe all yr adlewyrchiad ar du blaen y garafan fod yn ddiflas pe baech angen defnyddio lamp niwl y garafan.

newid sanau yno ac yna troi ar eu sodlau ac yn ol i Ogwen i ganol eira, niwl a gwynt!

Y mae iddo dair rhan: y modd yr enillir Enid (a hanes hela'r carw purwyn yn arweiniad tuag ato); adran gysylltiol lle'r â'r arwr a'i wraig i'w teyrnas eu hunain ac ymserchu yn ei gilydd i'r fath raddau nes ennyn beirniadaeth a chrechwen y llys; a hyn eto'n arweiniad at wir thema'r 'rhamant', ymgais Geraint i'w brofi ei hun, neu'i wraig, mewn cyfres o ymladdfeydd sy'n cyrraedd uchafbwynt yn 'chwaraeon lledrithiog' y cae niwl.

Yr oedd hi'n hawdd i hofrennydd fynd ar goll yn y niwl ar y gors, ac yr oedd hynny'n bwysig.

Ymladdfa real ond sifalri%aidd, briodol i farchog urddol yw natur y cae niwl, nid ysgarmes carwr eiddigeddus â threiswyr penffordd arfog.

Wrth edrych draw tua Betws y Coed a Dyffryn Lledr gwelwn fod y niwl wedi aros yn y dyffrynnoedd gydol y dydd gan adael y copaon fel llongau yn llygad yr haul.

Yr enw ar ddefnyddiau fel y rhain megis gwydr barugog, polythen trwchus, niwl a rhai mathau o grisialau naturiol megis cwarts er enghraifft, yw defnyddiau tryleu.A fedrwch chwi ddarganfod unrhyw bethau tryleu?

Yn raddol ymdawelodd, cliriodd ei meddwl, a daeth allan megis o niwl tew.

MELINAU GWYNT Mae'n bosibl y bydd gwlad fach Urmyc yn neisiach lle i fyw ynddi cyn hir oherwydd maen nhw wedi dechrau cael lot o felinau gwynt i chwythu'r cymylau a'r niwl a'r glaw i ffwrdd.

lle peryglus am niwl ac eira...

Yn y niwl a oedd wedi clirio oddi danodd - rhywbeth yn fwy llachar na'r nefoedd.

Yng nghanol y tywyllwch daliai porter ei lamp i fyny a hithau'n taflu ei phelydrau allan yn gylch i niwl y bore.

Pe digwyddai hynny fe'm bwrid i ganol y niwl ar unwaith.

Lot o rai bach yn weddol agos at ei gilydd er mwyn i'r Roman Soldiers fedru gweld y lle nesaf yn weddol fuan o achos y niwl bondigrybwyll.

Tystiodd pawb ein bod wedi cael gwibdaith ardderchog er i'r niwl ein hamddifadu o olygfeydd hyfryd gwlad Llŷn.

Er na wyddai JR am chwedl Odo yn bledu'r tai, ac er na fu ym Mol y Mynydd ond unwaith o'r blaen, ni chafodd drafferth i ddarganfod llidiart pren Nefoedd y Niwl.

Fe eelir gweld drwy'r niwl weithiau rai o'r hen adeiladau bychan hyn hwnt ac yma ond edrychwch yn fanwl achos efallai eu bod nhw yn edrych yn debycach i garej neu neuadd Bingo bellach.

Yn hanes Maelgwn dallwyd ef a'i wŷr gan golofn niwl a aeth gyda Chadog, ac yn hanes Rhun fe'u dallwyd gan fwg a godai o ysgubor y ceisiai gwŷr Rhun ei llosgi.

Maen werth gadael pobol yn y niwl weithiau.

Gwelsom amryw o lynnoedd bychain llonydd, gyda niwl y bore'n dechrau codi oddi arnynt.

O dan y cymylau tywyll a'r niwl disgynnodd amdo'r nos yn gynt nag arfer.

Os bydd niwl neu law mân, mi fydda i'n stopio ar ben y mynydd a dangos yr ardal iddynt.

Canlyniad trechu marchog y cae niwl yw tangnefeddu, hynny yw, cymodi, pawb ohonynt â'i gilydd.

'Roedd wedi bod yn gosod tatws yn Nhyddyn Talgoch drwy'r dydd ac wedi cael ychydig o datws hadyd i fynd adref efo hi.Daethai'n nos cyn iddi gychwyn am adreg i Growrach, ac'roedd hi'n niwl trwchus.Gan nad oedd wedi cyrraedd erbyn deg aed i chwilio amdani.

Yn sydyn dyma ben ar y niwl a'r boen.

Niwl ysgafn yn mynd a dod, eto'n llwyddo i greu distawrwydd.

Dyma'r math meddwl a astudiwyd yn ei wedd Gymreig gan y diweddar Athro Alun Llywelyn-Williams yn Y Nos, y Niwl a'r Ynys.

Neu'r niwl coch oedd yn drwch dros bopeth.

Roedd angen gwifren ychwanegol i gario pwer trydan o'r car i'r lamp niwl goch ar gefn y garafan, a doedd dim lle ar y soced.

O, 'roedd o'n hen gynefin a chroeawu y rhyw deg i'w gartref yn Lerpwl ac yno gallai drafod merched, boed briod neu weddw, cystal â'r dyn drws nesa' - ond welw enaid cwbl ddieithr iddo yn ei groesawu i'w gartref newydd yn Nefoedd y Niwl.

Daeth niwl dros ei lygaid, a syrthiodd yn swp ar y gwair.

Yn Nhrigle'r Cymylau, y carwn innau ryw ddiwrnod ddychwelyd i'w llwybrau cynefin ddieithr, mae'r duwiau oll yn ymgordeddu fel nadredd ansylweddol ac annelwig yn y glaw a'r niwl.

Gallai ei dychmygu'n awr, yn gorwedd yn ddu ar ochr y mynydd yn y fan acw, a niwl fel cap llwyd am ei phen, fel rhyw hen wrach yn gwneud hwyl am ei ben, ac yntau;'n ymbalfalu tuag ati ar foreau tywyll fel hyn, a dim gwaith i ddechrau arno yn oerni'r bore; dim ond mynd o gwmpas a'i ddwylo yn ei boced i fegera.

Y mae geiriau cyntaf Geraint yn arwydd eglur fod perthynas newydd wedi'i sefydlu rhyngddynt ac mai ynghyd yr wynebant bob anturiaeth newydd, 'Arglwyddes', ebe ef, 'a wyddost ti pa le y mae ein meirch ni?' Yr antur olaf yw'r cae niwl a'r chwaraeon lledrithiog.

Ac mae'r tirwedd hefyd yn rhan o achos y cynefindra - y dyffrynnoedd gwyrdd rhwng y bryniau yn y glaw llwyd, y meini a'r cromlechi yn fud dan orchudd y niwl, y goeden unig yn y gwynt.

Ie, y niwl coch oedd yn ei amddiffyn rhag y cysgodion a'r ysbrydion y tu draw, rhag yr ymladd a'r gwaed.

A'r rhuo hefyd, yn distewi, yn cilio yn sgil y niwl caredig.

Ac yno'r ydwyt tithau - a myfi, Am byth yn chwerthin, tewi, a thristau, Ac yno mae'r clogwyni, a'r niwl yn niwl, A Medi'n Fedi o hyd, ac un ac un yn ddau.