Er nad erys cyfansoddiad o waith Gruffudd ei hun i un o noddwyr y dalaith, y mae'n amlwg iddo brofi o'i chroeso a'i haelioni dirfawr - dywed na fedrai neb yno roi nag.

'Pa ryfedd', meddai Wiliam Llŷn am ddisgynyddiaeth hynod un o'i noddwyr, 'fod y profiad, ag urddas Duw, yn gwreiddio stad'.

Yr oedd y ffrae hon braidd yn drist oherwydd yr oedd y teulu'n prysur ymsefydlu fel prif noddwyr y blaid brotestannaidd fwyaf blaengar yn Nyfed.

Dyma yn ddiau deulu pwysig iawn o noddwyr.

Un diwrnod pan oedd Hadad a'i warchodwyr, a oedd erbyn hyn yn debycach i noddwyr, yn aros yn y wersyllfa lle gwelsai Hadad griw'r llong ddiwetha, dyma garafa/ n ramantus, estron yr olwg yn dynesu o'r bwlch creigog ac yn aros wrth ffynnon y balmwydden.

Roedd nifer o'i noddwyr yn aros amdani ar waelod y twr gyda'u hanadl yn eu dwrn ond mi gyrhaeddodd y curad dewr yn ddiogel ar y llawr wedi codi swm sylweddol o arian.

Ben Dunne o'r archfarchnad Dunnes Stores a'r gwr busnes Dermot Desmond oedd dau o noddwyr Haughey.

Pan dynnwyd sylw'r gwleidydd dylanwadol, Iarll Leicester, un o noddwyr y Piwritaniaid, at yr hyn a ddigwyddodd yr oedd yn bur ddig a mynnodd gan yr esgob atal ei law.

Y dosbarth hwn hefyd, fel y cawn weld, a ddaeth yn brif noddwyr y beirdd proffesiynol Cymraeg.

'Ei dyweddi', meddai Wiliam Cynwal am un o'i noddwyr 'oedd addas; yrhawg o ryw, gwraig o ras'.

Ond y pwysicaf o noddwyr y sir yn y cyfnod hwn yn ddiamau ydoedd Hopcyn ap Tomas ab Einion (c.

Gallai'r beirdd hwythau yn yr Oesoedd Canol gymharu noddwyr â Guy o Warwick neu Foulke le fiz Warin wrth eu camnol, er nad yw hanes yr arwyr hynny ar glawr yn Gymraeg, ac er nad oes lle i gredu fod fersiynau ysgrifenedig Cymraeg o'u hanes wedi bodoli.

Un peth yr oedd rhywun yn dod i'w sylweddoli wrth i wythnos yr Urdd fynd rhagddi oedd gymaint y mae digwyddiadau fel hyn yn y'i ddibynnu ar noddwyr.

Penderfynwyd, efallai am mai Awdudrdod Datblygu Cymru oedd un o brif noddwyr y prosiect, hepgor unrhyw drafodaeth ar yr angen am Senedd a gadael hynny i adroddiad arall yn y dyfodol.

Cyfrwng yw'r rhagymadroddion, yn y lle cyntaf, i gyfarch a rhyngu bodd noddwyr ac arweinwyr cymdeithas; ac yn yr ail le, a hyn sydd bwysicaf o ddigon, i roi cyfle i'r awduron eu hunain egluro eu bwriadau a'u cymhellion.

'Os na ddaw rhywbeth o rywle - achos mae'r clwb wedi cael lot o gefnogaeth wrth noddwyr fel BT a'r Cyngor - bydd yn rhaid agor y drws i weld a oes rhywun mâs yna sy'n gallu cynnig help.

Cymuned o bobl wledig oedd hi, heb sefydliadau, a chyn bo hir heb noddwyr i'w diwylliant.

Ac ymhellach, beth a barodd i Simwnt Fychan ddisgrifio plasty newydd un o'i noddwyr yn 'gyflawnder cyfiawnder' a 'derwen o wladwriaeth' os nad ei gred fod cynhaliaeth lawer amgenach na bwyd a llety i'w chael ynddo?

Dechreuai holl sesiynau'r žyl gyda chyfres o logos mewn du a gwyn trawiadol - y rhain yn cynrychioli'r noddwyr - a dechrau In Suburbia gan y Petties (The Pet Shop Boys i'r anghyfarwydd).

Dengys y casgliad mawr hwn fod ganddo lawer o noddwyr yn ei fro ei hun, ond ei fod hefyd yn arfer clera trwy Gymru gyfan, yn enwedig ar hyd y gororau yn siroedd Brycheiniog a Maesyfed.

Ond ymddengys mai'r gerdd gynharaf sydd gennym i un o noddwyr y sir yw'r awdl farwnad a ganodd Casnodyn ei hun i Fadog Fychan o'r Goetref, yn Llangynwyd.

Mae Tîm y Noddwyr wedi bowlio Lloegr allan am 237 yn y gêm yn Rawalpindi.

Sgoriodd Craig White 120 i Loegr yn eu gêm yn erbyn Tîm y Noddwyr yn Rawalpindi, Pakistan.

Hoffwn gydnabod ein gwerthfawrogiad i'n noddwyr hael, Y Swyddfa Gymreig, Banc Barclays, Cymdeithas Adeiladu'r Alliance and Leicester a chymorth ymarferol Prifysgol Cymru, Aberystwyth a Theledu AGENDA.

Bryd hynny, fel heddiw, roedd dylanwad noddwyr a pherchnogion yn ei arddangos ei hun, ond mewn dulliau llawer llai uniongyrchol nag a dybiai rhywun ar yr olwg gyntaf.

SIR FORGANNWG: Canu'r to olaf o'r Gogynfeirdd i bedwar o noddwyr y sur a drafodir i ddechrau.