Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

nos

nos

Lwyddodd i ffonio naw o'r pymtheg ac roedd pob un ohonynt, ar wahân i Mrs Andrews a oedd yn dibynnu, 'yn dibynnu, Vera fach', arni i gael ei thŷ'n barod cyn ei pharti Nos Galan, wedi deall a derbyn y sefyllfa.

Byddwn yn cyfarfod ar ail nos Lun pob mis, gan ddechrau ym mis Medi.

Peth da, a digemeg hefyd, fyddai treulio orig min nos yn chwistrellu dwr glân ar y coed a'r llwyni ffrwythau newydd eu plannu.

'Roedd o'n cysgu bob nos, "efo'r cyrtens am ei wddw%, medda fo.

Clywai Wil yn y capel un Nos Sul fod Hopcyn Tyddyn Isaf wedi saethu ci defaid Mostyn Hywel y Cynghorydd Sir drwy amryfusedd.

Agorwyd yr þyl yn swyddogol ar y nos Fawrth gan Faer y Ddinas, Sgnr.

Bob nos, o bump o'r gloch nes ei bod hi'n tywyllu roedd s n morthwylio a llifio yn llenwi'r lle.

Ni fu ef na Tony Adams na Paul Scholes yn ymarfer y bore yma ond disgwylir y byddant hwythau hefyd yn medru chwarae nos Lun.

Gadawodd Craig Ryall ei gartre yn Heol Illtyd, Pentre'r Eglwys, Pontypridd, am naw o'r gloch nos Iau.

Ac yna pan elai'r person hwnnw i'r dafarn gyda'r nos neu i gyfarfod cymdeithasol neu arall dosbarthai slipiau a chasglai enwau yno hefyd.

Nid yw'r deddfau eu hunain yn newid ymddygiad dros nos ond maent yn sail i adeiladu polisïau eraill arnynt.

Mae hi yn cyrraedd at fwrdd swper gyda'r nos a chwpaned o goffi o hyd.

Pysgotwr ydi o, ac mae o allan bob math o oria', ddydd a nos, yn 'sgota.

Fe fyddai ambell i wraig yn ymddangos yn sydyn yn y ganolfan fwydo i famau heb ei phlant a honni eu bod wedi marw dros nos, er bod y babanod wedi bod yn derbyn bwyd ers rhai wythnosau.

Dyma lle y rhwygwyd teimladau gan angau, a thoriad gwawr well wedi tywyllwch nos.

I ymosodwr Wrecsam, Lee Trundle, ddaeth yn seren dros nos ers ymuno â Wrecsam o'r Rhyl, mae'r tymor wedi gorffen yn siomedig.

Ac ambell i gyngerdd ar nos Sadwrn i basio'r amser.

Ni châi yn awr ymorffwys yn y nos.

Llwyddodd Eddie Butler a Jonathan Davies i osod eu stamp unigryw ar Gwpan Rygbir Byd gyda'r rhaglen boblogaidd Scrum V, a rhoddwyd her ychwanegol i'r tîm chwaraeon wrth i'r BBC sicrhaur hawl i ddarlledu Cwpan Rygbi Ewrop pan ddychwelodd gemau byw i deledu BBC Cymru ar nos Wener.

Felly, treuliais weddill y dydd a hanner y nos mewn cell yn nhwlc Aberteifi.

Hoff gennyf eiriau trawiadol Amig yn nrama Saunders Lewis Amlyn ac Amig am yr hyn yw ffydd: Rhodio fel un a wêl a gwybod nos y deillion Yw bywyd beunyddiol ffydd.

Rydan ni wedi cael tri Sul mewn tri diwrnod meddai cyfaill wrthyf ar ol oedfa'r nos.

Roedd pawb yn y dre yn gwybod fel roedd hen brifathrawes ysgol y babanod yn rhodio strydoedd gweigion y dre bob nos.

Pysgota dau ddimensiwn yw pysgota sewin yn y nos.

Fe gymerai o fath bob nos a phob bore a hynny wrth ei bwysau.

Drysau allan wedi eu cloi gyda'r nos.

Maen nhw newydd gyrraedd dros nos yn waglaw o Mogadishu.

Iawn, sdim eisiau glanio yng nghanol mor o Seisnigrwydd ar nos Calan!" "Wel, nac oes wrth gwrs!" Ar ol dau wydriad bach arall (am ddim) i godi ychydig mwy ar y galon - rhaid oedd ffarwelio.

Mae'r 'conau'yn sensitif i liw ac i olau llachar, a'r 'rhodenni' sy'n gweld pethau llai disglair ac sy'n rhoi golwg inni gyda'r nos.

O'r diwedd fe ddaeth canlyniadau Gwobrau Roc a Phop BBC Radio Cymru - ac yr oedd hi'n noson wych yn stiwdio deledu Barcud yng Nghaernarfon nos Sadwrn diwethaf.

Bydd capten Lloegr yn cael canlyniadaur sgan heddiw ond mae on ffyddiog y bydd yn holliach ar gyfer gêm gynta Lloegr yn erbyn Portiwgal yn Eindhoven nos Lun.

Nos Fercher

Dyna pam roedd o'n sleifio i weld y fuwch dan sylw bob awr o'r dydd a'r nos ac yn sbecian trwy hollt yn nrws y beudy rhag rhishio'r fuwch.

Cysga'r gweision yn y tai allan (outbuildings), gan fyned i'w gwelyau pan fynnont; gofyn y morwynion am ganiatâd i fyned allan yn y nos ac yna cyferfydd y dynion â hwynt yn y tafarndai; yn y ffordd hon ceir llawer o anfoesoldeb.

Gallai oedolyn mewn dosbarth nos achlysurol fod ag angen cyfnod hwy na hynny hyd yn oed i gyflawni'r gwaith.

Daeth tymor Cymdeithas y Chwiorydd i ben gyda gwibdaith ar nos Wener lawog ym mis Mai.

Roedd y llong yn gollwng dwr ac roedd yn rhaid i'r criw bwmpio ddydd a nos er mwyn ei chadw rhag suddo.

'Nos dawch, cariad,' meddai Mam yn dyner, gan dynnu'r drws ar ei hôl.

Chwaraeodd John Lenney Junior gerddoriaeth fel sydd yn y clybiau nos mwyaf ffasiynol yn The Club.

Hyd heddiw byddaf yn synnu gweld cymaint o oleuni yma yn y nos.

Hefyd, mae Williams, sydd wedi bod yn y diffeithwch o safbwynt Cymru yn y blynyddoedd diwetha, wedi ymuno â thîm A Cymru, fydd yn wynebu'r Eidal nos yfory.

Bydd nosweithiau Sesiwn yn cychwyn ar nos Fercher, Hydref 11, gyda Talogus, Depth a Supa Muff.

Arferai Mr Roberts weithio fel coitsmon mewn plasty ond erbyn y cyfnod hwn roedd mewn gwth o oedran ac yn gaeth i'r tŷ; a chofiaf Mrs Roberts yn egluro i mi fel yr arferai hi fynd i'r Belle Vue bob nos i geisio peint o gwrw i'w gŵr efo'i swper.

Gan ei bod yn berfedd nos neu yn oriau mân y bore, ni wyddwn yn iawn beth i'w wneud â'r jar te, roedd golwg mor wael arno, ond o ran parch fe gedwais gwmpeini i'r trwyth.

Caiff yr uchafbwyntiau eu dangos fin nos, yn ystod yr oriau brig, gan ddechrau nos Wener gydag uchafbwyntiau Cymru v Ariannin am 8.00pm.

Nid oedd y coed fythwyrdd i ddod i mewn i'r tŷ ar unrhyw gyfrif cyn Noswyl Nadolig, ac nid oedd neb i gael gwared ohonynt cyn Nos Ystwyll.

Mae gennyf gof fel y byddai mam a finna yn galw yno lawer i nos Sadwrn i gael torth fawr, a chael paned o de ar y bwrdd bach crwn, a byddai y Beibl ganddi ar y silff pen tan, ac yn hongian byddai Almanac Robert Roberts Caergybi, a llyfr cyhoeddiadau y Methodistiaid Calfinaidd (roedd hi yn ofalus iawn o'r achos).

Diwrnod cynnes a gyda'r nos braf.

Ar ôl cyhoeddi'r llyfr, mi fydd yna lot mwy o Gymry'n methu cysgu'r nos heb Valium neu ddau.

Gyda'r nos yr un dydd, wedi mynd yn ychydig meddwach, rhedais yr un modd o ben isaf y dref, at y Bont Fawr, am swUt; a rhedodd Mr Lewis Thomas, Druggist, ar fy ôl gyda chwip y tro hwn, gan feddwl fy nghuro, a fy nhroi i fewn i rywle, cyn dangos ychwaneg o'm digywilydd- dra; ond methodd â fv nghyrraedd.

Gadawai profiadau'r nos ei gorff yn llesg ac yn llipa.

Dechreuodd roi gwersi gyrru i'r ddau ac yn awr ac yn y man treuliai'r nos yn eu cartref.

'Bu (ei fam) agos allan o'i phwyll am lawer o wythnosau, gan godi bob awr o'r nos wedi claddu ei gŵr a'i dau fab, ac agor y ffenestr gan rhyw led-ddisgwyl eu gweled (ei gŵr a'i dau fab) yn dyfod adref o'r gwaith.

I wneud iawn am y miri roedd yn cynnig dau docyn iddyn nhw fynd i gyngerdd yn Neuadd Dewi Sant y nos Wener honno, ac yn wir roedden nhw yn yn amlen.

O ganlyniad, fe fyddai'r awdurdodau yn medru gwahardd y Gymdeithas, a gwneud yr holl aelodau yn derfysgwyr dros nos, tra eich bod yn cysgu'n braf yn eich gwely.

Mi wn bod yn rhaid cael glaw i gadw'r planhigion yn iraidd a'r ffrydoedd yn risialaidd, ond carwn weld y glaw yn disgyn yn oriau'r nos.

Cael cynnig mynd i dy un ohonynt am bryd nos Wener nesaf.

Ond sa i'n credu bydd e'n ffansïo wynebu Joe ar ôl gweld beth ddigwyddodd nos Sadwrn.

Er gwaethaf ofnau Mari aeth yr wythnos rhagddi yn weddol ddihelynt a Robin, ar Iol ei ymateb byrbwyll cyntaf, wedi ymgymryd yn ddigon llawen - diddanu Llio fach a'r bechgyn bob gyda'r nos.

Anodd ar derfyn defod oedd peidio gollwng deigryn wrth glywed llu mewn eglwys yn Ffrainc yn canu Dawel Nos mewn Almaeneg.

Mae'r lleidr yn gosod deg neu ugain hwyrach o'r cewyll gwifrog yma yn y pentref bob nos wedi iddi nosi, ac yna mae'n mynd o gwmpas i'w casglu yn y bore bach.

Daeth yn enwog dros nos fel y dref Almaenig lle mae'r nifer mwyaf o bobl wedi'u llofruddio mewn ymosodiadau hiliol.

Ond paid ag aros yn hir heno!" Arferwn yfed gwydraid bach o wisgi bob nos cyn cysgu.

'Dwn i ddim pwy rôi i gi yno, heb sôn am blentyn." "Ia, 'ntê, a'r cyflogau'n fychan." "Bychan, i%a; meddyliwch chi rŵan am John yma, yn cael dim ond pymtheg swllt yn yr wythnos ar ôl gweithio blynyddoedd am ddim, a sefyll tu ôl i'r cownter o fore gwyn tan nos, a'r hen ddyn hwnnw'n cerdded o gwmpas y siop, efo'i hen lygada ym mhob man.

Bu digon o drafod ganddynt ar lên Cymru yn gyffredinol, o Ganu Llywarch Hen i Tywyll Heno, o Drws y Society Profiad i Un Nos Ola Leuad.

Fel gwyddost ti, ma'r 'Dolig ydisgyn ar y Sul, ac y mae'r awdurdodau goruchel acw wedi trefnu i gael y cinio nos Lun am saith.

Diwrnod mawr i ni pan oeddem yn yr ysgol oedd diwrnod te parti Plas Gwyn (ni allaf gofio y flwyddyn), ond yr arfer oedd te parti yn y pnawn a "concert" gyda'r nos, a byddai wythnosau o baratoi, canu ac adrodd a "drillio%, ac roedd meibion y sgweiar a rhai o'r gweision a'r morynion yn cymryd rhan yn y "concert" mawr yma.

Pan fyddai allan gyda'r nos, neu yng Nghaernarfon ar y Sadwrn, gwisgai het a honno wedi ei haddurno â phlu amryliw- -coch y bonddu, petrisen corff gwin, ac amryw eraill.

Fel y gweddill o'm cyfoedion byddwn yn mynd i'r Seiat ar nos Fawrth, a chofiaf yn dda am y Parch JH Pugh y Gweinidog yn fy nghynghori a'm siarsio i fod yn hogyn da.

Nid y rhanbarthau'n unig sy'n falch mai Mr Major fydd yno ac nid ei ragflaenydd - mae Ewrop gyfan yn anadlu anadl o ryddhad mai nid hi fydd yno ar ôl ei haraith ddi-gyfaddawd nos Fercher ddiwethaf.

Fel rhan o Gwrs Cymraeg Ysgol Haf y Dysgwyr cynhelir gig yn y Fic, Porthaethwy ar nos Wener, Mehefin 29.

Ond er nad oes gen i ddim i'w ddweud wrtho, ac er nad oes gen i ddawn canu, 'ro'n i'n uwch fy nghloch na neb wrth ganmol rhin y 'dþr, dþr, dþr' yn festri Keriwsalem yn y Blaenau bob nos Sadwrn.

Nid bod unrhyw gyffredinedd ym mherfformiadau gweddill cystadleuwyr neithiwr na chystadleuwyr nos Sul.

Bydd dau ymwelydd o Wlad y Basg yn siarad yng Nghyfarfod Cyffredinol Cymdeithas yr Iaith gynhelir yn Aberystwyth ar Nos Wener a Dydd Sadwrn Mawrth 12 a'r 13eg 1999.

Ond mi allwn ni dreio eto nos yfory.' Aeth pum munud heibio .

(Ganddi hi roedd y baedd Large White gorau ar Benrhyn Llyn.) Rhesymau gwahanol, fodd bynnag, a barai fod y postman lleol - priod a thad i bump o blant, a blaenor gwerthfawr gyda'r Annibynwyr - yn troi i mewn i Gerrig Gleision ambell i fin nos o dan yr esgus o ddanfon teligram.

Roedd yr hen stafell chwarae'n oer fel y bedd gefn nos.

Eisiau siarad â dyn yr oedd hi, dyn cymharol ifanc ddeng mlynedd yn ôl, a dywedai wrthyf, 'Mae hi'n unig yma, ac yr ydw i'n fed-up - yn union fel petai hi'n ferch ifanc heb oed, heb boints ar nos Sadwrn, yn defnyddio iaith a oedd yn gymhwysach i'r Chweched Dosbarth nag i Frenhines Llên y Cymry.

Dywedid hefyd fod y cyfarfodydd gweddi min nos, a'r gyfathrach a ddilynai wrth ddychwelyd adref, yn ei wneuthur yn waeth.

Er slafio a chwysu chwartiau o fore gwyn tan nos, roedd yn ŵr tlawd o hyd.

Nos Sadwrn, Rhagfyr 23 ar S4C dangosir Nadolig y Paith. Rhaglen gan Teliesyn yn dangos sut y daeth aelodau gwahanol gorau gannoedd o filltiroedd oddi wrth ei gilydd yn y Wladfa Gymreig ym Mhatagonia ynghyd i ganu offeren go arbennig.

Mae'n adrodd yr hanes yn ddirdynnol yn ei nofel Un Nos Ola Leuad.

Aeth at y Chwaer i glywed hanes y nos a'r bore a chael 'i chyfarwyddo.

Roedd y Siampên yn llifo am ddim drwyr nos ac fel arfer buaswn wedi bod yn fy seithfed nef - ond yn ller bybli sudd oren a gefais i gydol y noson.

Oni fyddai'n well iddo fyw bywyd tawel, parchus yn helpu ei dad bob nos ac yn cadw'n glir o drybini?

Mae Tîm Rygbi Cynghrair Libanus, fydd yn wynebu Cymry ar Barc y Strade nos yfory, wedi gwneud pedwar newid o'r tîm gollodd o 64 o bwyntiau yn erbyn Seland Newydd ddydd Sul.

Go brin y credodd y fanhadlen wrth grymu i'r glaw ac ildio i'r gwres y byddai ffurf ei thyfiant rhyw ddydd yn ateb gofynion gosodreg blodau mewn dosbarth nos!

Roedd y ddau feddyg wrth eu bodd yn meddwl am fod o dan gynfas am bythefnos ac eistedd o gwmpas y tân coed bob nos.

'Nos trannoeth gwelid y tri yn ôl yn eu cuddfan.

Deffrôi o'i weledigaeth yn nynfder nos a'i gorff yn chwys oer drosto.

Dros nos yr oedd gan Hendry fantais o 6 ffrâm i 2 a pharhau wnaeth ei feistrolaeth dros Hunter y bore yma.

Rwy'n cofio i griw ohonom, bechgyn ysgol gan fwyaf, dyrru i'w wrando un nos Sul, a buan iawn y sylweddolodd yr hen wag fod croeso iddo amlygu ei arabedd, ac i fynd rhyw flewyn bach dros ben llestri hyd yn oed.

Nid disgybl mwy ofnus o'r môr ac o'r nos na'i gilydd a'i gwelodd, ond pawb fel ei gilydd, a gwaeddasant mewn dychryn gyda'i gilydd.

Oedd, roedd hi'n tynnu at hanner nos erbyn hynny ac felly mae'n rhaid mai'r asyn a'r ych oedd yn sgwrsio ym mhen arall y stabal!

Oni bai ei fod yn adnabod pob ffos a phob craig, pob llethr neu wyrad sydyn ar wyneb y tir, byddai ef wedi baglu mae'n siŵr sawl gwaith y nos honno.

Mae tîm pêl-droed Cymru yng Ngwlad Pwyl ac yn paratoi am ei gêm yn Warsaw nos yfory.

Aeth Badshah at J. W. Roberts i Sylhet i ddweud fod Nolini, un o'r genethod a fagwyd gan Pengwern, yn honni ei bod hi, wrth basio'r ystafell ymolchi ym myngalo Pengwern tua 9 o'r gloch y nos, wedi gweld y cenhadwr hwnnw'n cusanu Philti.

'Pan fyddwn ni wedi ei orffan o, mi fydd yr aer sy'n cael ei gludo gan y pryfaid cop yn llenwi hannar y palas, ac mi fydd digon o le i ni'r chwilod pwysig gysgu yma drwy'r nos.

Cofiai Joe gryn drigain o chwareuwyr gwyddbwyll a ddeuai i wylio neu i chwarae wrth naw neu ddeg bwrdd, fore, pnawn a nos yn ystod misoedd y gaeaf.

Mae yna le o hyd felly i ganu traddodiadol yng Nghymru ac mi fydd y cystadlu ar y llwyfan nos Sadwrn yn para tan yr oriau mân.