Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

oedd

oedd

Ac ar ochr yr ysgolfeistr, mae'n weddol amlwg, oedd cydymdeimlad y Dirprwywr Mitchell.

Ac yr oeddwn yn clywed sŵn eu hadenydd wrth iddynt symud, ac yr oedd fel sŵn llawer o ddyfroedd, fel sŵn yr Hollalluog, fel sŵn storm, fel sŵn byddin; pan oeddent yn aros, yr oeddent yn gostwng eu hadenydd.

"Siop bapur newydd a baco'n unig oedd hi pan gychwynnais weithio yma i Huws a Roberts.

Ac yr oedd dynion felly ar frys.

`Gyda phleser,' ebe Harri, `ond i chwi fod yn gyfrifol i mi am ganpunt os digwyddiff rhwbeth iddo.' `Dim peryg,' ebe'r Yswain, ac ychwanegodd, `ond tyrd dy hun efo ni, mi fydd yn dda gen i dy weld yn y cwmni.' Diolchodd Harri iddo, a theimlai yn hynod o hapus fod ei feistr tir wedi ei wahodd i ymuno â'r boneddigion oedd yn myned ar ôl y cŵn ddydd Llun, ac ni wnaeth efe ddim arall bron hyd y dydd penodedig ond ei daclu ei hun a'i geffyl ar gyfer yr amgylchiad.

`Dychmygwch sut oedd y fam yn teimlo,' meddai, gan ysgwyd ei phen.

(ch)Ceisiadau Newydd Rhoddodd y Pwyllgor ystyriaeth i'r ceisiadau canlynol i ddatblygu:- PENDERFYNWYD (ii) Awdurdodi'r Prif Swyddog Cynllunio i benderfynu'r ceisiadau canlynol fel a nodir gyda'r amodau priodol:- Cynghorydd IW Jones am gael cofnodi nad oedd yn dymuno cymryd rhan yn y drafodaeth).

Ac yn raddol, fel y datblygai'r ddealltwriaeth hon, aeth yn agosach at y pwynt lle gallai droi'n ôl at ei brofiad cynnar, a'r bywyd clos, cyflawn, yr oedd yn ei weld erbyn hyn trwy lygad plentyn a llygad dyn.

"Oedd e'n ddiniwed bost!''

(ii) Adroddiad y Dirprwy Brif Swyddog Cynllunio yn egluro nad oedd yn hollol eglur o'r cwestiwn os 'roeddynt yn cyfeirio at geisiadau tu fewn y rhiniogau neu at geisiadau y tu allan i'r ffîn neu'r rhiniog neu'r ddau.

Adeg gwyliau, ceid 'Digawn o'i fawrddawn i feirdd'; 'Modur beirdd a neuadd' ydoedd, medd Casnodyn, a 'hyladd beirdd' oedd dwyn 'rhen llen a llyfrau'.

"Mynd i'r Môr" oedd uchelgais bechgyn ei oes.

Ac yn sicr dyna'r disgrifiad gore o'r gêm yn erbyn Lloegr a oedd yn un o'r geme rhyfedda i mi ei chwarae o gwbl.

"A phan oedd efe eto ym mhell oddiwrtho, ei dad a'i canfu ef."

Achosodd y digwyddiad hwn lawer o dristwch yn Marian Glas, Môn, ac ym Mhwllheli, lle'r oedd y mêt a'i wraig yn byw.

A chan fod archwiliad meddygol rheolaidd ar y merched hyn, yr oedd y drefn swyddogol yn gwarchod rhag i glefyd gwenerol ledaenu ymysg y milwyr.

(Gwyddwn, wrth gwrs, beth oedd diweddglo'r hanes, ond daliwn i obeithio, fel pe bawn yn blentyn, nad oedd yn wir.) Yng nghanol y gwasanaeth bu ergyd anferthol a chladdwyd Marie a'i thad o dan wal a cherrig.

Ac, wrth gwrs, hon oedd gêm ola Mike Rayer.

Ac fe alla i roi disgrifiad da ohono i'r heddlu hefyd.' Erbyn i Debbie fynd yn ôl i'r ysgol nid am ei rhedeg yn unig yr oedd hi'n enwog.

"Ein dyfodol ni'n sicr, a Maes y Carneddau'n ddiogel - darn o Gymru wedi ei achub." Tynnodd ei llaw yn dyner dros y clais ar ei dalcen, clais oedd yn dechrau diflannu erbyn hyn.

Adwaenai ei fro yn drwyadl ond sail y cyfan oedd ei serch at Fon.

Ac wele nid oedd lwyfan, a hwy a gythryblwyd

(i) cywair mwy ffurfiol a safonol mewn sefyllfa ddosbarth cyfan ond mwy anffurfiol gyda grwp, a mwy personol fyth gydag unigolion neu (ii) ystwytho a defnyddio cywair mwy anffurfiol a llai safonol gyda grwpiau a oedd yn cynnwys dysgwyr neu gydag unigolion o ddysgwyr.

Ac yr oedd yn llefaru'r gair wrthynt.

Ac i'r glowyr, oedd wedi brwydro mor hir ac mor ddygn yn erbyn eu meistri, yr oeddynt ar drothwy'r fuddugoliaeth fawr.

Ac y mae dylanwad mudiadau protest a chymdeithasau amddiffyn o'r tu mewn a'r tu allan yn ysgogi ymwybyddiaeth amgenach na'r gwerthoedd yr oedd 'cyfoeth ffermwyr Llŷn' yn ei gynrychioli.

"Stwffia Carol,' oedd ateb Guto.

A hwn oedd Trem Arfon!

Ac yn wir, mae'n hollol amlwg mai her eithriadol i'r actores a'i gwr, Tim Lynn, oedd troi'r murddun oedd yn sefyll yma ddwy flynedd yn ôl yn fwthyn a fuasai'n teilyngu bod yn gartref i Hansel a Gretel.

ADRODDIAD ARIANNOL Dywedodd Roger Fox nad oedd yr adroddiad ond amlinelliad syml o incwm a gwariant.

Ac a oedd y newid wedi amharu arno?

Adrodd yr Ymrwyniad Dirwestol wedyn, nerth esgyrn ein pennau þ 'Yr wyf yn addaw, drwy gymorth Dur, ymgadw rhag pob math o ddiodydd meddwol.' Dau fath o blant oedd yna bryd hynny þ plant y Rhodd Mam, yn dda a drwg.

A theimlai mai'r peth priodol i gloi oedd tipyn o delynegu.

.' Ond nid oedd gan yr Ap na gwraig na phlant.

"Ma gyno fo ishio llonydd i gal 'i ginio fel chitha y dwrnod o'r blaen!" oedd yr ateb a gafodd.

Ac felly, wrth gwrs, y bu, er dadrithiad i'r casglwyr enwau ac er siomedigaeth i ffermwyr Llŷn oedd wedi meddwl am gael gwneud eu ffortiwn wrth werthu tatws i'r Gwersyll.

A phobl yn 'i hysio mas o'r siope pan oedd e'n grwt os bydde fe a'i ffrindie'n crwydro o amgylch i weld beth oedd 'na.

"Ddaw Emrys allan i chwarae?" oedd y cwestiwn a glywais yn llais Capten, a neidiodd fy nghalon gan lawenydd.

Ac yr oedd yn denu llawer o fynaich.

"Mam," gofynnodd, "ydych chi'n meddwl bod rhinoserosys yn lecio rhinoserosys?" "Mae'n rhaid 'u bod nhw, 'ngwas i," oedd yr ateb, "neu fyddai 'na ddim rhinoserosys bach, yn na fyddai?" A dyna Sandra a Hubert wedyn.

A oedd yr aderyn ar ei ben ei hun?

Ac nid oedd llawer o ball ar eu hawch am dir.

Abertawe yn erbyn Merthyr oedd y gêm arall, a thîm John Hollins yn ennill 2 - 0 ar y noson, a 4 - 0 dros y ddau gymal.

"O," meddai'r gweinidog, "finna wedi ofni mai doctor oedd o!" Gweinidog arall, Parch.

Adwaith cyntaf Manawydan oedd goddef yr amgylchiadau drwg, ond o'r diwedd yr oedd yn rhaid iddo ddod o hyd i'r gelyn a'i wynebu.

Ac nid oedd yn ddim ganddo adrodd hanes rhai o fawrion yr enwad yn ystod ei wers Ysgol Sul.

Ac yr oedd addysg yn foddion pwerus iawn i ddyfnhau ymdeimlad y Cymry fod eu hiaith a'u diwylliant hwy'n bethau israddol.

A diben y seiadau, fel yr esboniodd Williams yn Drws y Society Profiad, oedd diogelu, amddiffyn, grymuso a chyfoethogi ysbrydoledd y dychweledigion.

A chorff gwirfoddol wedi ei recriwtio o blith y meistri tir a'r clerigwyr oedd hwn.

"Y chi oedd yn cuddio y tu ol i'r cyrten felly?"

A dyna pam yr oedd Malcym yn gorfod cario pwcedeidia o ddŵr o'r tap yn y sied ddefaid ar draws yr iard i'r camal sychedig yn y beudy.

(d) Ceisiadau heb eu dyfarnu o fewn cyfnod o wyth wythnos:- CYFLWYNWYD er gwybodaeth adroddiad y Prif Swyddog Cynllunio ar geisiadau a oedd heb eu dyfarnu o fewn cyfnod o wyth wythnos:- Byrfodd - DD - dyddiad derbyn y cais

(a) Adroddiad y Prif Weithredwr mai un o amodau sefydlu'r uned oedd trosglwyddo'r cyfrifoldeb am y storfa o'r Adran Dechnegol i'r Uned Gwasanaethau Uniongyrchol.

"Yr oedd diolch yn ail pwysig iawn ym mywyd Alun", dywedodd y Parchedig Emlyn Richards yn y deyrnged.

"...?" oedd y cwestiwn a daflwyd ato un tro gan ryw ohebydd neu'i gilydd.

A Rachel druan yng nghaledi ei gweddw-dod ifanc yn dafodrydd ei hatgofion ac yn ail-flasu'r bywyd oedd arni yng nghegin Y Plas lle ceid cig eidon a reis berw a chaws a bara cartref, - er taw bara du oedd hwnnw, meddai mam.

A fi sydd wedi ei ddal!' Un cyndyn oedd y swyddog i gydnabod ei feiau fo'i hun, byddai'n well ganddo gydnabod beiau pobol eraill a'u harestio nhw am hynny.

"Galw gyda fi% meddai, "i adrodd i hap a'i anhap." Ac yna - "Mae'n bwysig i mi newid yn gynnar yn y bore rhag cael fy nala yn fy nisabil." Gair hollol gyffredin yn nhafodiaith gogledd Sir Benfro oedd disabil pan oeddwn yn ifanc.

A phan weithredai ar gomisiynau, fel y rhai a oedd yn gyfrifol am lunio ymatebion i ddatganiadau Cyngor Eglwysi'r Byd, yr oedd ei wybodaeth ddiwinyddol o werth amhrisiadwy.

A ffermwyr a brynodd y mulod am bris teg, canys wele, yr oedd y mulod yn gryf a chyhyrog.

"Hoff gennyf yw ateb y morwr hwnnw o Wlad yr Haf pan ofynnodd Coleridge iddo paham yr oedd wedi mentro ei fywyd i achub dyn na welsai erioed ac na wyddai enw na dim amdano : "Mae amcan gennym tuag at ein gilydd.' Meithrin yr amcan honno yw galwedigaeth greadigol dyn, ac wrth geisio gwneud byd teilwng o frawdoliaeth daw ef ei hun yn deilwng o'i fodolaeth.'

Ac yr oedd Samuel Taylor Coleridge a Benjamin Disraeli hwytha' o'i chwmpas hi: 'Reviewers are usually people who would have been poets or historians or biographers, if they could .

Adnabyddiaeth lwyr o ddramâu Groeg yn unig oedd gan Aristotlys pan ymdriniodd â nodweddion drama drasig Efo 'ychydig o Ladin a llai o Roeg' treisiodd Shakespeare hwy i gyd bron.

'Ac mae technoleg yn cael y bai?' 'Camddefnyddio technoleg yn lle ei defnyddio'n iawn oedd y rheswm, wrth gwrs.

Achos yr holl helynt oedd y sgubell a gedwid gan y cwpl ifanc yn seremoni%ol o flaen eu ty ac roedd rhywun neu rywrai wedi'i dwyn.

Ac yr oedd yn siarad am Gymru yn ogystal â Lloegr.

Ac i'r gwragedd (oedd hefyd yn y Cymun) ddod ataf i gydymdeimlo'n dyner "hefo'r hogyn bach." "Mi ddangosodd yr hen lanc i ddannedd cil heddiw'n o glir on'do?" meddai un wraig wrth y llall.

(Esboniwyd wrthym ar ol hynny nad oedd y gyfraith yn caniatau i unrhyw silff mewn siop fod yn hollol wag.) Mewn un cornel o'r ystafell safai dau giw hir o bobl yn ddistaw ac yn llonydd.

'Aderyn ...' clywais hwy'n sibrwd, '...aderyn brith, aderyn corff, aderyn pêl, aderyn y ddrycin, aderyn yr eira ...' Yr oedd y rhestr yn ddiddiwedd.

Ac ar lefel fwy elfennol yr oedd pawb yn awyddus i fwynhau, neu ail-fwynhau yn ôl eu hoedran, bleserau a moethau a gafwyd cyn y rhyfel.

A gawn ni awgrymu, felly, mai mynach oedd awdur y Pedair Cainc, ac efallai mynach o Lancarfan?

"Yr oedd Cura yn wefreiddiol ac fe ddaeth â rhywbeth cwbl arbennig i'r perfformiad," meddai Mary.

.' (neu 'ffisig coch', 'ffisig gwyrdd' neu 'ffisig du', yn ôl y galw.) Un gaeaf pan oeddwn yn llanc, o fethu â chael gwared â pheswch go gyndyn, nid oedd dim amdani ond galw yn Llys Meddyg i ddweud fy nghwyn.

Ac os oedd gwythiennau'r Fraslyd, y Fowr a'r Bumcwart a'r lleill i gyd yn dipyn sicrach na thywod, eto, o'u twrio a'u tynnu oddi yno roedd y tir uwchben yn siwr o symud ryw fymryn.

A bwrw'n fras fod prisiau wedi dyblu, ac enillion wedi cynyddu ryw deirgwaith, yr oedd gwir incwm wedi codi ryw hanner dros y cyfnod: camp ddigon canmoladwy.

"Ond faswn i ddim yn licio i neb gael cyfla i intyffirio hefo o'ch blaen chi." Ac ar ôl hynny, y fi oedd y dyn i gyd, all the rage, chwadal nhwtha, a fynna hi neb i fynd â hi i'r Disco ond y fi, ac yno y buon ni tan yr oria mân.

Ac y mae Haman yr ysbi%wr yn ymateb fel yr oedd Lingen wedi dweud am '...' y Cymro uniaith (t.

A oedd yr hen geffyl yn medru cyfrif i chwech wrth glywed 'clic' y wagenni fel y tynhaent yn gynffon y tu ôl iddo?

"Daeth fy mhrofiad o wneud colur yn handi, achos oedd angen gwneud y llygaid yn drawiadol, felly oedd e'n neis gallu gwneud hynny." Tra'n gwneud Twm Sion Cati gyda Chwmni Whare Teg, fe ddaeth i gysylltiad â Catrin Fychan - Gina yn Pobol y Cwm.

Aelod o'r teulu oedd y Parchg Thomas Ellis, Tyddyn Eli, hen, hen daid David Ellis, a phrif arloeswr Annibyniaeth yr ardal.

A oedd hi yng ngafael rhyw ddiymadferthedd di-sbonc?

A chynnyrch ei ddylanwad ef oedd preifateiddio ffydd grefyddol a'i hysgaru oddi wrth wyddoniaeth.

A beth oedd adwaith y cwmni?

Ac wrth edrych yn ôl, 'rydw i'n sylweddoli heddiw pa mor garedig oedd o.

(cysuro fy hun ydw i rwan!!) Yr ymateb cyflawnaf a gafwyd yn ddiweddar oedd hwnnw i hanes yr hen long HMS Conway.

Ac yn wir i chi, fel yr oedd cloc yr eglwys yn taro deuddeg, i lawr â'r mul, a diniwedirwydd a chredo'r plant mewn grym ewyllys da wedi ei atgyfnerthu a'i gadw, wel am flwyddyn arall o leiaf.

Aeth Algis Geniusas â ni i fynwent uwchlaw'r hen ddinas yn Vilnius, heibio i'r tai ble'r oedd cŵn bach y drefn gomiwnyddol wedi arfer byw, i fyny y tu hwnt i'r fynwent swyddogol lle'r oedd pwysigion y sustem Sofietaidd yn gorwedd dan eu marmor trwm, draw i fryncyn bychan lle'r oedd cyrff y gwladgarwyr i gyd.

Ac wrth gwrs yr oedd Elias, Williams a Christmas yn grwydriaid mawr (yn wahanol, dyweder, i Griffith Hughes, y Groes- wen) a llawer mwy o bobl o ganlyniad yn dod o dan eu dylanwad.

A chlywed am yr hwch a'i pherchennog wnaeth o, ar y cynta', yn hytrach na'u gweld nhw, ac o ganlyniad, bu'n rhaid i'r ddau duthio ar ôl y bus am gryn hanner canllath neu well cyn cael mynediad iddo.) Gwaith digon dyrys oedd cael hwch i ddal bus o dan amgylchiadau cyffredin ond pan oedd honno â'i hanner ôl wedi'i glymu mewn bag peilliad roedd y gorchwyl yn anos fyth.

"Ar ôl i mi wybod i sicrwydd nad oedd neb yn y plas mi chwiliais y lle'n fanwl, a welais i'r un cŷn."

A bellach yr oedd Prydain Fawr yn gwthio'i llaw 'yn ddwfn i'w llogell aur' er mwyn gwneud

) Yr oedd yn naturiol i fudiad mor llwyddiannus gael ei feirniadu'n llym iawn yn Sgotland ac oddi allan.

Ac yr oedd yn yr un adeilad wraig dlawd a'i gorchwyl ydoedd glanhau lloriau swyddfeydd, a'r grisiau a gysylltai loriau gwahanol yr adeilad hwnnw.

Ac o dro i dro, bydd yn rhaid rhoi cerydd i ohebydd swrth am fod yn hwyrfrydig i anfon stori oedd yn tarddu yn union ar garreg ei ddrws.

Ac nid oeddent yn barod i gyhoeddi fod pawb a oedd yn perthyn i eglwysi eraill yn golledig.

A oedd yna fodd i wneud hynny trwy fynd yno i'w gweld?

Ac ni fedrwn sefyll ym mhulpud Bwlchderwin heddiw, a pheidio â meddwl, pe gwelwn wraig hyn na'r cyffredin yn y gynulleidfa, "Oedd 'nacw'n un ohonyn NHW tybed ?" Wrth edrych yn ôl trwy niwl y blynyddoedd, nid bara a gwin Y Cymun hwnnw, yn anffodus, sydd wedi aros, ond trwyn arswydus y Parch.

Ac fe aeth at Richard Owen, ac fe atebodd hwnnw ar unwaith: 'Fe ddof yno gyda thi.' Ac ar ôl dod adref o'r gwaith fe aeth Owen George at y bobl oddi amgylch Ysgol y Nant a dweud am y cyfarfod gweddi oedd i fod yno.

a oedd y llwyddiant sydyn hwn yn annisgwyl, ac a yw cyhoeddusrwydd o'r fath yn apelio atoch?

"Ond bob tro y down ataf fy hun, dyna lle'r oedd Rex yn ail-afael yn fy jersi ac yn tynnu ei orau.