Rhag ofn i chwi feddwl mai rhyw greaduriaid seriws iawn oeddem, dyma stori neu ddwy sy'n f'atgoffa o'r hwyl a'r mwyniant a gawsom yn ein hymwneud â'n gilydd ac â'r darlithwyr.

Un flwyddyn yr oeddem yn astudio'r Actau yn yr Ysgol Sul, a dechreuodd Anti ein gwahodd ni blant i fynd bob gyda'r nos i'w hystafell i fynd dros y wers erbyn y Sul nesaf.

Am flynyddoedd gwrthododd y Brifysgol roi eu tîm cyntaf allan yn ein herbyn gan ddweud nad oeddem yn deilwng o'r fath anrhydedd, ond un flwyddyn fe gawsom gêm yn erbyn eu tîm cyntaf, ac er iddi fod yn gêm galed, cafodd y Brifysgol gweir.

Ar waethaf holl ddoniolwch y 'Dad's Army' y gwir yw mai milwyr rhan amser oeddem (di-dâl wrth gwrs).

Ond er fod darnau o gymaint o bobol oeddem ni yn nabod yng nghymeriadau Nedw, yr oedd pawb ohonyn nhw yn bobl go iawn yn eu nerth eu hunain hefyd, ac ambell dro mi fyddai pobol y pentra yn troi yn ddarnau o gymeriadau Nedw.

Diwrnod mawr i ni pan oeddem yn yr ysgol oedd diwrnod te parti Plas Gwyn (ni allaf gofio y flwyddyn), ond yr arfer oedd te parti yn y pnawn a "concert" gyda'r nos, a byddai wythnosau o baratoi, canu ac adrodd a "drillio%, ac roedd meibion y sgweiar a rhai o'r gweision a'r morynion yn cymryd rhan yn y "concert" mawr yma.

'Roedd dau arall o gyffiniau Abersoch yn ogystal a Chapten Williams yn aelodau o'r criw.Dyna reswm arall dros anhoffter fy Mam o'r mor.Diwrnod trip yr Ysgol Sul a dydd Nadolig oedd y ddau brif ddirwnod i ni pan oeddem yn blant.

Os oeddem yn chwarae gartref, byddai pawb yn cael mynd i dafarn y Mount Vernon wedyn.

'R oedd hyn yn waith caled iawn ond 'r oeddem yn byw mewn gobaith y buasai'n werth yr ymdrech yn y diwedd.

'Yr hyn yr oeddem ei eisiau oedd help i goncro Saddam.' Maent yn teimlo eu bod wedi cael eu bradychu.

Ac yn wyneb yr hyn a ddywedwyd gynnau, mae angen esbonio pam yr oeddem ni, aelodau Adain Chwith y Blaid megis, yn anesmwyth am y polisi - neu'n gywirach, am y mynegiant arferol ar y polisi: teimlo'r oeddem fod y mynegiant hwnnw'n gwneud cam â hanfod y polisi.

Y cof cyntaf ydyw iddi ddod i edrych amdanom pan oeddem yn byw yn nhalaith La Pampa.

Felly ar y daith hon nid oeddem i gludo unrhyw beth anghyfreithlon i mewn i'r wlad gyda ni.

Mor braf oedd hi pan oeddem ni'n gallu rhannu cymdeithas yn Ni a Nhw.

Nid dyma'r math o sgrifennu yr oeddem wedi arfer ag ef gyda'i gymeriadau afreal a'i sefyllfaoedd ffantasiol.

Y bore y clywsom am farwolaeth Tom yr oeddem ein dau - dau o flaenoriaid iau yr Eisteddfod - yn ystafell Bedwyr yn y Coleg, wedi'n syfrdanu gan y newyddion am ei ddamwain angheuol.

Yr oeddem yma i gael ein cosbi, ac ni buom yn yn hir cyn sylweddoli y byddai'n rhaid inni fagu penderfyniad cryf os oeddem am ddod allan o'r lle hwn yn fyw Un ffordd i'n cosbi oedd rhoi llai o reis inni a'n gorfodi i fyw ar ddau bryd y dydd.

Yr oeddem yn ddigon balch i'w gweld ac yn teimlo ein bod wedi cerdded yn ddigon pell am un diwrnod, ac ar wahân i hynny wedi gorfod ymegnio'n bur drafferthus ar ôl llesteiriant y twnnel.

Wrth wneud gwaith drama ar hysbysebion efo disgyblion ysgol Uwchradd, 'roeddwn wastad yn ymwybodol fod y fformiwlau yr oeddem yn eu trafod yn y dosbarth yn hen ffasiwn ac or-syml.

'R oeddem ni yn barod i chwarae ar yr of n hwnnw!

Bu'n rhaid i ni gyfnewid swm penodol o arian am bob diwrnod yr oeddem yn bwriadu aros yno , ond 'roedd y gyfradd newid yn afresymol o uchel (Dyma ran o ffordd y Comiwnyddion o gael arian o'r Gorllewin i mewn i'r wlad.) Wedi cyfnod go faith, cawsom fynd ar ein ffordd.

Glaslyn Williams cynreithor Gwalchmai a Cherrigceinwen - pan oeddem yn hogia, fo oedd Glyn Siop Blac a finna oedd Tom Brynteg.

Fel pob amser yn Affrica, roedd y glaw wedi pallu yn sydyn pan oeddem yn ciniawa, roedd y sêr yn disgleirio - ac o'n cwmpas filltiroedd o ddim byd.

Yr oeddem yn y drws yn barod i gychwyn yn y car modur a dyna dwmpath o rywbeth du yn sleifio i mewn i'r porth.

Deallodd Jock a minnau yr arwydd bron yr un pryd, a brysio i ateb fel deuawd, "Dim cythral o berig." Yna troi ein cefnau, a chymryd arnom nad oeddem wedi ei gweld.

Gan nad oedd ein gard ddim yno, annoethineb ar ein rhan fuasai rhedeg oddi yno; fe'n cyhuddid o geisio dianc, a phe gofynnid inni egluro pam yr oeddem yn rhedeg buasai'n ddiwedd y byd arnom: nid oedd gennym mo'r syniad lleiaf sut i gyfieithu, "Mae 'na butain yn yr iard," i Siapanaeg.

Tra yr oeddem ni i ffwrdd yr oedd Anti wedi bod yn edrych ar ol ein cartref, os cofiaf yn iawn.

Y ffordd oeddan ni'n cael ein talu oedd fesul faint o becynnau oeddem ni'n eu symud o le i le yn ystod shifft.

Holodd ni'r plant a oeddem ni wedi bod ar gyfyl ystafell Mr Sugden, ond na, gallem gymryd ein llw, ac er bod arni gywilydd mawr o'i hamryfusedd 'doedd dim amdani ond gosod allan liain glân iddo a byw trwy amser cinio ac amser te ac amser swper mewn sachliain a lludw, yn ymwybodol iawn o'i bai ond heb ddweud gair wrth y gŵr gwadd amdano.

Tywysogion oeddem yn ein cylchoedd ein hunain.

'Roeddent am wybod os oeddem yn cario anrhegion i unrhyw un.

'R oeddem yn swnian yn bamaus ar y cynghorwyr hynny a oedd ar yr Is-bwyllgor Ysgolion Cynradd i ailfeddwl.

Yn amlwg roedd yn rhaid i chwaraewyr Cymru drafod yr un testun a daethom at ein gilydd cyn y gêm yn erbyn yr Alban i drafod a oeddem am fynd i Ogledd Iwerddon.

Pan oeddwn i yn disgwyl canlyniadau arholiadau o'r fath; trwy golofnaur Daily Post yr oeddem ni yn cael gwybod ein tynged a does gen i ddim cof iddo erioed wneud camgymeriad.

Nid oeddem ni, y plant, i fynychu na dawns, na sinema, na siop chips, na ffair, na syrcas, na thafarn yn y Cei.

Bu yma hel gofalus ac yn y bore yn blygeiniol yr oeddem ar frecwast.

Me Christian, too." Pan sylweddolais ei fod yn medru peth Saesneg achubais y cyfle i ddweud wrtho mor newynog oeddem, ac addawodd ddod â chyflenwad o flagur bambw imi ond imi drefnu i gwrdd ag ef y tu allan i'r caban.

Mewn stadiwm fechan wedi'i hadeiladu'n bwrpasol yr oeddem yn reslo - roedd yno dair mil yn gwylio bob nos am ddeng noson.

Dyna lle'r oeddem yn dwr o fechgyn eithaf dibrofiad mewn goruwchystafell, yn disgwyl ein tro i gael ein galw i wynebu'r Bwrdd fesul un.

Roedd meddyliau fel hyn yn dyfod inni'n barhaus ac yr oedd gennym amser iddynt ddyfod gan nad oeddem yn gweithio yn ystod y cyfnod hwn.

Dim ond ychydig amser sydd er pan oeddem yn edrych ymlaen at yr wyl.

Ac yr oeddem, gan nad beth, wedi cerdded tua phedair milltir ar ddeg, gan fod y pellter i Bencader, yn ôl yr awdurdod yn Stoke-on-Trent, yn bedair milltir ar ddeg a thri chwarter.

Teimlwn yn gymysg fy meddwl ac ychydig yn ansicr wrth eistedd ymysg cynulleidfa bitw o ryw hanner cant yn theatr anferthol Elli gyda phawb yn gofyn yr un cwestiwn - "lle mae pawb d'wedwch?" Tybed oedd y gweddill yn gwybod rhywbeth nad oeddem ni'r ffyddlon rai yn ei wybod am y cynhyrchiad?

Buasai llawer ohonom yn y Blaid Lafur am flynyddoedd, a bodau gwleidyddol oeddem hyd flaenau'n bysedd, ac yn anad unpeth, deallem mai â grym y mae a wnelo gwleidyddiaeth, a dyna wers nad yw'r Blaid Lafur erioed wedi ei hanghofio.

Aethom ar ei ôl, heb syniad ble'r oeddem yn mynd.

Cyn i ni orffen y chwibaniad cyntaf cyntaf dyma'r law galed honno ar draws ein gwynebau nes yr oeddem ein dau yn rowlio dan y sêt.

Nid oeddem i loetran o gwmpas Cnwc y Clap, cornelyn uchel uwchben harbwr y Cei, a gwrando ar y morwyr a'r pysgotwyr a arferai ymgasglu yno ac adrodd am eu hanturiaethau ar y mor a son am arferion cudd rhai o bobl barchus y Cei a hynny mewn Cymraeg graenus, anfeiblaidd.

Y diwrnod prudd hwnnw pan oeddem yn ei gladdu, a phan oeddwn yn ymwybodol yn hytrach nag yn gweld y cannoedd o bobl a ddaeth ynghyd yr wyf yn cofio fy mod yn synnu wrth feddwl i dwll mor fychan y rhoddid Abel, ac am y twll mawr a adawsai efe ar ei ôl na allai neb ei lenwi.

Gofynnwyd hefyd inni roi rhestr o lyfrau yr oeddem ni wedi'u darllen.

Hyd yn oed yr adeg honno yr oeddem yn cael anhawster derbyn fod yna rai merched clyfar a rhai merched twp yn union fel ag y mae yna rai bechgyn clyfar a rhai bechgyn twp.

Yr oeddem i gyd yn blant direidus, felly mae'n ddigon tebyg nad oedd o'n unig euog.

Pan oeddem ar grwydr fel defaid mewn anialwch, daeth y Bugail Da i'n ceisio.

Dywedwyd wrthym y byddem yn symud o fewn wythnos, a thybiem yn siwr mai cael ein symud i wersyll newydd yr oeddem i gael ein cosbi am yr hyn a ddigwyddodd yma.

Yr oedd rhai ohonynt yn magu ac yn llawn llaeth a hithau hefyd yn ddiwedd Mai neu ddechrau Mehefin poeth; yr oeddem wedi eu dal ar gam amser.

Dangosodd y cipolygon hyn ar y bydysawd yng ngoleuni pelydrau-X neu uwchfioled bob math o bethau nad oeddem yn gwybod amdanynt o'r blaen.

Yr oeddem yn lwcus ohoni fel cwc.

Gan nad oeddwn ond pymtheg oed pan fu farw Anti (dyna sut oeddem yn ei galw) y mae fy atgofion ohoni braidd yn niwlog.

Gan Catrin Owan y cawn frechdan wrth ddwad adra o Ysgol Llanrhuddlad, cyn wynebu'r tair milltir trwy'r caeau am Frynteg lle'r oeddem yn byw.A dyna fyddai Catrin Owan yn ei ddweud wrtha'i bob dydd, 'Tasat ti yma ddoe mi fasat wedi cael jam arni!'.

'Ond yr oeddem ni yn gobeithio mai efe oedd yr hwn a waredai'r Israel' (Luc xxiv.

Pan oeddem yn eistedd mewn tywyllwch, gorchmynnaist i oleuni lewyrchu arnom.

Yn y cyfamser, er ein bod ni'n gwybod nad oeddem yn cario dim anghyfreithlon i mewn, 'roeddem yn chwysu wrth feddwl beth allent wneud â ni.

Yr oeddem ni awr a hanner yn hwyr yn cychwyn oherwydd bod pedwar blwch o offer allweddol yn rhy fawr i fynd ar y bws a threfniant arall yn gorfod cael ein wneud ar eu cyfer.

Hanner awr wedi saith o'r gloch un gyda'r nos yr oeddem ninnau yn brin o rywbeth i'w wneud.

Er nad oeddem yn rhy hapus o adael ein gwesteiwyr mor fuan â hyn, dyma gytuno â'i ddymuniad.

Pan ddaeth y ddarlith i ben hanner awr yn ddiweddarach, yr oeddem ni i gyd yn wlyb at ein crwyn!

Mae'n debyg ein bod yn dechrau anobeithio tua'r adeg yma, ond er hynny, 'r oeddem yn sicr fod ein hachos yn un cyfiawn, ac na fyddai dadl addysgol na dadl am gostau yn peri i ni newid ein meddyliau bellach.

Bythefnos ar ôl dychwelyd o Oman y tro cyntaf hwnnw, daeth galwad arall a'r tro yma mynd i Affrica yr oeddem ni.