Fe ofynnai RT yn syml, dybiwn i, pa bryd y bu Cymru'n gannwyll brenhinoedd a pha bryd y bu ei gwerin hi'n rhydd.

Un esboniad ar y wedd hon ar y nofel (ar wahan i ysgogiad cychwynnol amodau cystadleuaeth yr Eisteddfod Genedlaethol, a ofynnai am nofel yn ymdrin a thair cenhedlaeth) yw hoffter y Cymry o hal achau, yr ymhyfrydu mewn tylwyth mawr dyrys.

Pan oedd Ifan yn byw yn Llanddeusant, fe gynhaliwyd cyfarfod i drafod cais rhyw wr busnes a ofynnai am hawl i werthu cwn poeth yn y pentra.

Pan ofynnai Miss iddyn nhw dynnu llun o'u dewis eu hunain yn yr ysgol byddai o, bob tro, yn tynnu llun ci.

ai dyna a ofynnai ef gan fywyd?