Ond ofnaf y buaswn i, yn y cyflwr hwnnw, wedi herio Goliath i ymryson yn ei ddull ei hun a'i wahodd i alw Og, Brenin Basan ato, i'w helpu.

Wynwyn oedd y peth gorau a ddigwyddodd yn N'Og ers pan blethwyd gwe pry copyn yn lastig i gadw trowsus a 'sanau i fyny.

Onibai i Wil Twmpath gael ei hudo i Wlad N'Og ar ei ffordd o ffair sglodion Capel Tarsis gyda llathen o wynwyn dros ei ysgwydd - bargen o stondin gynnyrch Mrs Harris y Gweinidog - mae'n amheus a fyddai pethau wedi digwydd fel y gwnaethont.

Am y tro cyntaf erioed cynigiodd y Brenin wobr deilwng iawn yn Eisteddfod Genedlaethol N'Og am gyfres o saith dysgl fwyd yn seiliedig ar y wnionyn, a chynigiodd mwy y flwyddyn honno nag ar yr englyn digrif.

Mae yr Athro T Gwynn Jones yn disgrifio Ynys Afallon felly yn Ymadawiad Arthur, ac yn ei gerdd Tir Na N'og nid oes heneiddio yn bod.

Plesiwyd Cela Trams yn fawr gan y syniad hwn oblegid ef oedd perchennog y cwmni enwog a redai'r pyllau a'r hapchwaraeon yn N'Og.

Roedd hyn ddeng mlynedd a mwy, mae'n debyg, cyn Y Cyhoeddiad, ond dyw hi ddim yn hawdd mesur amser yn N'Og, fel y gwyddoch.

Dan goed y goriwaered yn nwfn ystlysau'r glog, ar ddol a chlawdd a llechwedd, ond llechwedd lom yr og.

mae'n fy mhoeni braidd bod ôl-foderniaeth yn dechrau swnio yn fformiwli%og.

Ar y dechrau ni ellid cael digon ohonynt a chyfyngwyd nhw i geginau a byrddau'r llys, ond yn fuan iawn cynhyrchwyd digon yn N'Og i gadw gwerin a bonedd mewn wynwyn.

Gwyddai Ynot Benn a Dik Siw yn dda y byddai'n ben ar wynwyn yn N'Og unwaith y ceid gwared a'r Lotments.

Roedd cymylau duon dyledion ar y gorwel a chryn dipyn o'r sglein wedi mynd oddi ar y geiniog felen, safon arian N'Og ers teyrnasiad Braianllwyn Dew.

Gallai Cela Trams redeg y lle, a thalu cyfran go dda o'r elw i'r Trysorlys: byddai hynny'n siŵr o ennill cefnogaeth y Canghellor a hawdd fyddai darbwyllo'r bobl y byddai N'Og mor gyfoethog o hyn ymlaen fel y gallai pawb wledda ar fwydydd llawer mwy blasus a maethlon na wynwyn.

Erbyn hyn roedd garddwyr N'Og yn medru tyfu cystal wynwyn a'r Garddwr Brenhinol, ac felly roedd gerddi'r Palas wedi mynd yn ol at dyfu dim ond blodau a ffrwythau gan adael y wynwyn i'r gerddi preifat a'r Lotments.

Roedd Affos y Brenin yn cynnig gwobr bob wythnos am dri mis o Gan Ceiniog Felen am y wnionyn mwyaf allan o holl erddi N'Og, ac ar ben hynny Fil o Geiniogau Melyn am y mwyaf bob mis.