Cafwyd noson i'w chofio a threfnwyd y daith gan Miss Eleri Lloyd Jones a gyrrwr y bws mini oedd y Parchedig Olaf Davies.

Ac ar ôl darllen y dudalen olaf mae'n gofyn beth sy'n digwydd i Cosyn pan fydd yn dihuno.

Dyma'r ymgais olaf a wnaeth yr Eglwys Ladinaidd i dra-arglwyddiaethu ar yr Eglwys Geltaidd a phrofodd yn llwyddiannus.

Crynhoi'r cyfan ynghyd ( drwy gyfrwng cerddi'r Eisteddfod yn ystod dau ddegawd olaf y ganrif ), a diweddu'n weddol optomistaidd ar ôl canrif gythryblus, gan edrych ymlaen at gyfnod newydd cyffrous yn hanes Cymru, ond gan sylweddoli ar yr un pryd fod problemau yn bod yng Nghymru o hyd, ac y bydd sawl brwydyr i'w hymladd yn y dyfodol.

Cydymdeimlwn a hi, a gadawn iddi hi gael y gair olaf:- "Dywedai bob amser ei fod yn un da i lenwi bwlch.

Doedd o ddim wedi mynd i'r gwasanaeth: trefnodd ei fod yn recordio rhaglen, ac er bod Elsbeth wedi bwriadu mynd galwodd rhywun i'w gweld y funud olaf.

Dros amser collwyd y gair tafarn o'r enw ond tyfodd yr elfen olaf boncath yn enw ar y pentref lle safai'r dafarn.

Ar y diwrnod llawn olaf yn Galway, mynnodd Merêd eu bod yn mynd ar y llong i Ynysoedd Arainn.

Erbyn cyrraedd yr iet olaf ymhen draw'r feidr fe dosturiwn wrthi'n uchel.

O ran Richard Dinsdale a Sion Bebb, roeddan nhw'n gobeithio chwaraer ddau ddiwrnod olaf - maen nhw un drosodd.

Y mae'r disgwyliadau yn uchel ar gyfer ei noson olaf hi allan gyda'r gennod.

Gough oedd yr olaf allan, coes o flaen wiced i Vaas am 10.

Nid gweslyfr mewn methodoleg ydyw, yn ôl yr awdur, ond cyflwyniad i astudio'r Gymraeg, gosodiad diymhongar iawn, a dweud y gwir, gan fod y bennod olaf, o leiaf yn canolbwyntio ar ddisgrifio methodoleg un ysgol ieithyddol, yr Ysgol Systemig, y gellir ei dilyn ar gyfer gwneud disgrifiad syncronig o'r Gymraeg, ac y mae'r bennod o'i blaen yn olrhain y datblygiadau yn nulliau ymchwilwyr i'r tafodieithoedd.

Y crogi olaf yng Nghymru yn digwydd yng ngharchar Abertawe.

Cymerer llinellau olaf XXIV:

Rhoddai ef y senglau i mewn, a gweithiai bartau'r senglau, y dyblau a'r pedwarau, a thynnu'r wythau allan yn olaf, heb sôn am danio'r ffwrnais ddwywaith bob twymad drwy gydol y twrn.

Mae Valencia trwodd i'r pedwar olaf ar draul Arsenal.

Mi wnawn ni aros lawr fan 'na!" Ffwrdd a ni, ac y fi oedd yr olaf yn cyrraedd bob tro!

Yn olaf, bwria defnyddio ffilm fel ffilm, sef ei dangos trwy ddefnyddio taflunydd mewn ystafell dywyll gyda'r broblemau mecanyddol a'r traul a ddaw yn.

Os y cam olaf, a ddewisid, yr oedd yn bwysig fod aelodau'r grwp yn sylweddoli maint gwaith, sef y byddai'n llyncu rhan helaeth o'u hamser am flwyddyn neu ddwy.

… ond does dim angen poeni, gan fod y gitâr flaen yn swnio llawn cystal – os nad yn well – ar y gân olaf, sydd yn ddiweddglo naturiol i'r EP.

Ond wedi peth llythyru rhyngddo a John Keble ac Archddiacon Rhydychen a'r esgob, datganodd yr olaf nad oedd yn condemnio'r Traethodau; o ganlyniad penderfynwyd parhau i'w cyhoeddi.

Yr olaf o bump ohonom oedd bachgen o'r enw Joni Bach Castle Hall, hogyn bychan, tenau iawn.

Cafwyd gwasanaeth cyhoeddus yng Nghapel yr Amlosgfa, Bae Colwyn, lle y daeth tyrfa deilwng i dalu'r gymwynas olaf dan arweiniad y Parchedigion Goronwy Prys Owen ac Isaac Jones, Abergele, a Mrs Alwena Jones yn gwasanaethu wrth yr organ.

Arthur, ebr ef, oedd yr olaf o'r Rhufeiniaid ym Mhrydain, neu o leiaf o'r Brythoniaid i ddeall syniadau Rhufeinig ac i'w defnyddio er budd i'w bobl ei hun.

Yn y cyfamser, roedd yr wythnosolion Cymraeg yn barod i gyhoeddi defnydd y Blaid, ac yr oedd gan dri golygydd gysylltiad agos a'r blaid - Meuryn, Prosser Rhys, (Y Faner) a Dyfnallt Owen (Y Darian), yr olaf o bapurau Cymraeg De Cymru.

Mae llawer o lyfrau wedi eu hysgrifennu ar y rhan olaf, neu'r TERFYNIAD hefyd, ond go ychydig ar y GEM GANOL.

Ac yn olaf, gwaith ymchwil sydd wrth fy modd.

Os yw'n haws i rai nesau at oes Llywelyn Ein Llyw Olaf trwy ddarllen nofel Marion Eames na llyfr hanes Beverley Smith, yna boed felly, ac efallai y bydd blas y naill yn codi archwaeth at y llall.

Yr oedd hyn yn brofiad digon diflas yn aml; llosgi ystafell mewn neuadd neu ysgol mewn pentref, penodi dyddiad a threfnu siaradwr; hwnnw weithiau'n tom'i gyhoeddiad ar y funud olaf ac nid oedd dim amdani ond mynd yno fy hun a chyhoeddi neges y Blaid cystal ag y gallwn Ni chaem fawr ddim cefnogaeth mewn aml ardal, ychydig a ddeuai i'r cyfarfodydd a drefnid - rhyw hanner dwsin a llai na hynny yn aml ac weithiau neb yn troi i fyny.

WL Oherwydd nad yw CCC yn fodlon mabwysiadu polisi o ariannu hir dymor rydan ni'n cael ein gorfodi i wneud cynlluniau'r cunud olaf.

A deigryn bach yn llygaid sawl ur wrth weld yr hen foi yn diflannu i lawr Twnel Conwy am yr olaf dro...

Yn olaf mae'r frenhines ei hun yn berson cwbl anghymwys i'r gwaith o agor estyniad y Llyfrgell gan ei bod yn greadures cwbl ddiddiwylliant -- un o philistiaid amlycaf Prydain.

Nid oes dim o'i le mewn hau chwarter rhes o bys ac yna'r ail chwarter, y trydydd chwarter a'r chwarter olaf, gydag ysbeidiau rhwng bob heuad, os yw'r rhes yn hir.

Mae nofel olaf Hiraethog yn gymysgedd ryfedd o'r hen a'r newydd, y cryf a'r gwan.

Y trigolion olaf yn gadael Nant Gwrtheyrn.

Honnir ar siaced lwch Y Gaeaf Sydd Unig Marion Eames, er enghraifft - nofel sy'n trafod cyfnod Llywelyn Ein Llyw Olaf : Er bod cymdeithas wedi newid yn ddybryd ers yr amser hynny, mae'r nofel yn dangos nad oes terfynau amser ar ymateb y natur ddynol i broblemau oesol cariad, cenfigen, dyletswyddau a marwolaeth.

Aeth e nôl i'w gornel a daeth e mâs i'r rownd olaf.

Ymhell cyn dechrau'i wyliau dechreuasai Hector gyfrif y dyddiau hyd y cychwyn ar ei antur fawr, a chael hynny'n orchwyl maith - hyd yr ychydig ddyddiau olaf.

Mae Bayern trwodd i'r pedwar olaf, felly, lle byddan nhw'n chwarae Real Madrid, gurodd Galatasaray 3 - 0 neithiwr; 5 - 3 dros y ddwy gêm.

Wrth agor yr iet, a throedio trwy'r stecs sy ym mhob adwy, maen clo ar waith y dydd oedd canfod ymysg olion mynd a dod ôl olaf y fuwch ddi-ras na ddychwelai mwy.

Prif Ddigwyddiadau Hanesyddol Y diwygiad olaf yng Nghymru yn dechre dan arweiniad Evan Roberts, Casllwchwr.

At hyn i gyd, trosiad hyfryd y cynaeafu a thrylwyredd y cywain i ysguboriau yn y pennill olaf; nid yn unig bodloni ar fedi diwyd ond mynnu lloffa'n ymroddgar hefyd fel nad oes ronyn o weld a chlywed yn mynd ar goll.

Mae Mr Dafydd Evans, yr olaf o'r meibion, yn byw gyda'i ferch a'i fab-yng-nghyfraith yn Llanfairpwll ar hyn o bryd.

Ym mlynyddoedd olaf ei oes dychwelodd i'w hen swydd yn Eglwys St.

Cyfartal 3 - 3 oedd hi rhwng Charlton ac Aston Villa, a'r ddau dîm yn sgorio yn y munudau olaf.

Ond ergyd Walter Boyd yn yr eiliadau olaf oedd coron y cyfan ac y mae gobeithion Abertawe o aros yn yr ail Adran yn dal yn fyw.

Ei chynnig olaf i geisio tawelu pethau oedd dod o hyd i gerddoriaeth roc eithriadol o swnllyd ar y radio a'i droi i fyny'n fyddarol o uchel.

Wedi marw ei rhieni, fe aeth Miss Thomas i gadw cartref i'w hewythr i Lanfaircaereinion, yntau hefyd yn cadw siop wlan, ac wedi iddo yntau farw, fe ddaeth Miss Thomas i fyw y rhan olaf o'i hoes yn y Felinheli.

'Doedd o ddim yn cael cymaint o fwynhad yn y dyddiau olaf fel actor.

'Deng munud i wyth heno wrth y moniwment cofia,' oedd geiriau olaf Cen.

Wrth glywed curiadau cyson cacynaidd y moto beic bychan wrth iddo wasgu'r sbardun i'r pen er mwyn tynnu'r owns olaf o nerth allan ohono, hiraethai Dei am gael bod yn berchen moto beic go iawn, un ai un bychan nerthol, neu un mawr trwm a fyddai'n rhuo fel storm bell wrth wibio ar hyd y ffordd.

Ond does wiw ichi holi beth yn union y mae'r lluniau yn ei olygu, oherwydd ni chlywodd y gofalwyr erioed am y Drindod, y Forwyn Fair, y Geni Gwyrthiol, y Swper Olaf ac yn y blaen.

Er ei bod hi'n olaf a chryn hanner awr ar ôl y lleill yr oedd hi'n wên o glust i glust - yn amlwg wedi mwynhau ei phnawn.

A dyna'r olwg olaf a welwyd arni.Diflannodd, ysywaeth,am byth.

Y marwolaethau olaf drwy fomio yng Nghymru mewn cyrch ar Gaerdydd.

Yn olaf, fel y gwelwn yn nes ymlaen, mae'n ddiddorol sylwi bod Cadog yn newid ei enw tua diwedd ei fywyd a'r enw newydd yw Sophias, sef pwyll.

Gorffennodd ei raglen gyda'r un gân allan o Verdi ag a ganodd Nigel Smith fel ei gân olaf ar y noson gyntaf.

Daniel Owen oedd yr olaf o chwech o blant a aned i Robert a Sarah Owen.

Byddai'r frawddeg olaf yn cyfleu llawer mwy i gyfoeswyr Daniel Owen nag a gyflea i ni, oblegid bu dadlau brwd yr amser hwn rhwng yr Arminiaid a'r Calfiniaid, fel y dengys gwaith Thomas Jones, Dinbych, a fwriodd dymor yn yr Wyddgrug, a dadlau nid llai brwd rhwng y Calfiniaid a'r Uchel-Galfiniaid, dadl a fu mor chwerw yn Henaduriaeth Sir y Fflint fel y bu raid i'r Cyfundeb ymyrryd.

Er mai prif lyfr John Addington Symonds ydoedd The History of the Italian Renaissance, ac er bod y llyfr hwnnw ar ryw ystyr yn hollol nodweddiadol o nawdegau olaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg ac o ddechrau'r ugeinfed, ei lyfr mwyaf poblogaidd ydoedd Wine, Women and Song: Mediaeval Latin Students', llyfr a dynnodd y llen oddi ar gerddi'r Ysgolheigion Crwydrad, ac, fel y cawn weld, yr oedd eraill wrthi'n dadlennu byd cerddi'r Trwbadwriaid.

Dichon, fodd bynnag, fod Gwilym Meudwy ymhlith yr olaf, onid yn wir yr olaf o brydyddion y bedwaredd ganrif ar bymtheg a fu'n crwydro o fan i fan, yn null yr hen faledwyr, yn gwerthu cynnyrch ei awen.

Ceir cysylltiad agos rhwng y ffilm olaf hon â choel sy'n seiliedig ar gyfeiriad yn un o lyfrau'r Testament Newydd.

Ac yn sicr, roedd gan Gwilym R. Jones o'r cychwyn cyntaf ryw ofnadwyaeth greadigol ym mhresenoldeb y 'Gelyn olaf'.

Doeddwn i ddim yn cyd-fynd ag edifeirwch erchwyn gwely, rhyw yswiriannau munud olaf, lathen o glwydi uffern.

Yr olaf yn y cwmni oedd y ceffyl neu'r 'hobby horse'.

Pregethodd ein gweinidog Y Parchedig Olaf Davies a gweinyddodd ef y Cymundeb.

Collodd, bum ffrâm i bedair yn erbyn Graeme Dott, mewn ffrâm olaf gynhyrfus a barodd 35 munud.

`Mwy nag y leiciwn i ddweud wrth neb, syr.' Sisialodd Ernest air yng nghlust ei dad, ac ebe'r olaf: `Faint gymeri di amdani, Harri?' `Yr un geiniog lai na chanpunt,' ebe Harri.

Mae'n ddigon posibl mai hon yw'r genhedlaeth olaf o blant i gael eu magu mewn cymdeithas naturiol Gymraeg.

Daeth y partin hwyrach i BBC Radio Wales, wrth iddi bontior ddau fileniwm gyda'r 20 uchaf, Songs of the Century, yn ôl pleidleisiau gwrandawyr Radio Wales, yn ystod oriau olaf 1999 gyda'r 100 uchaf yn eu cyfanrwydd yn dilyn wrth i'r flwyddyn 2000 wawrio.

Mae'r rhaglen wedi cynyddu nifer ei heitemau newyddion diweddaraf, ac am 10 munud olaf yr awr ceir newyddion o'r tri rhanbarth - y Gogledd, y Gorllewin a De a Chanolbarth Cymru.

Ymhlith yr olaf y mae'r faled enwog 'Y Llanc Ifanc o Lyn' a cherddi eraill gan William Jones.

Ond fe'i cafodd Pamela'i hun yn amddiffyn yr efengylwyr heb ystyried ei sefyllfa'i hun ac meddai wrth y ferch, "Ti ddylai fod yr olaf i fynegi barn - y fath berson â thi."

Yr oediad olaf un, a'r un mwyaf sylweddol, yw'r oediad ymateb, sef yr amser cyn i bolisi%au cyweiriol ddechrau effeithio ar amrywebau nod y llywodraeth, megis lefel cyflogaeth.

GWIBDEITHIAU: Ar y dydd Mercher olaf o'r mis fe deithiodd wyth deg ac wyth o hynafgwyr, a gwragedd i ganolfannau siopio Pen Bedw.

Bob nos ers tri mis bron ar ol iddi dywyllu, ac wedi iddo ef wneud ei bererindod fach olaf i weld ymhle'r oedd y creaduriaid ac i sicrhau fod pob drws a phob giat a oedd i fod i'w gau wedi'i gau, fe eisteddai yn ei gadair.

Treth ar y corff oedd ymgripian dros y grib olaf, weithiau ar fy mhenliniau, a'r haul yn ei anterth yn llosgi fy wyneb bob cam o'r esgyniad trafferthus.

'Bron pedair blynedd.' 'A cyn hynny?' 'Barclays.' Nodiodd Gareth a chau botwm olaf ei got.

..!" Yn olaf, cyn troi unwaith ac am byth at y drws, agorodd Morfudd y ddau fotwm uchaf ar ei choban wen er mwyn dangos rhyw fymryn pryfoclyd ar gnawd ei mynwes.

Yn olaf

Gêm eitha anniben, hefyd, tan y chwarter awr olaf pryd sgoriodd y tîm cartre dri chais.

Mae'n siwr fy mod yn teimlo'n hapusach ar yr olaf o'r tripiau hynny nag y gwnawn yn awr ar y daith hon.

Rhoddodd yntau getrisen iddo gan ddweud mai honno fyddai'r olaf gan ei fod eisiau cadw rhai i'w rhoi i dad Catherine Pierce.

Mae Romania, felly, trwodd i'r wyth olaf, yn yr ail safle yn Grwp A tu ôl i Portiwgal.

Yn olaf, fe ellir chwarae y rhaglen orffenedig yn ôl ar sawl sgrîn deledu yng ngolau dydd, a chyda llawer llai o draul ar y tâp nag a fyddai ar ffilm arferol, a byddai cynhyrchu copi%au o'r rhaglen wreiddiol yn hawdd ac yn rhad.

Siaradodd y Cadfridog eto, yn araf deg, gan ddefnyddio ei nerth mor ofalus â dawnswraig ddi-waith yn defnyddio ei phâr olaf o sanau gorau.

Gan saethu am y tro olaf estynnod Attilio i fyny a darganfod, er dirfawr ryddhad iddo, ei fod yn medru gafael yn ei raff drachefn.

Mae Tim Henman allan o senglaur dynion ar ôl cael ei guro gan Mark Philipoussis yn y bedwaredd rownd - y tro cynta i Henman fethu cyrraedd yr wyth olaf ers pum mlynedd.

O ran yn unig, mi gredaf, y gall dyn ddechrau deall am y Creu; oblegid y mae'r gamfa olaf un byth bythoedd hed ei dringo a hynny am y rheswm syml ei bod yn symud ymhellach o'n cyrraedd po agosaf y meddyliwn ein bod a'n troed arni.

Nhw oedd y ffefrynnau pan oedd arnyn nhw angen saith rhediad oddi ar y belawd olaf.

Beth bynnag oedd y broses ar lawr y felin, gan y dalwr yr oedd y gair olaf, oblegid ar y part olaf, wedi i'r rowlwr dynnu'r wythau i'r hyd gofynnol, gafaelai'r dalwr yn y llafn a'i daro ar lawr y cefn i ennill momentwm, a'i roi'n daclus mewn pentwr o'r neilltu.

Ac yn olaf, gwyddai'r ysgolhaig yn dda ddigon faint o yndrech feddyliol a llenyddol y buasai'n rhaid wrthi er mwyn sicrhau trosiad teilwng.

Yn olaf, drwy chwilio'r hysbysebion yn y papurau newyddion.

Y diwygiad olaf yng Nghymru yn dechre dan arweiniad Evan Roberts, Casllwchwr.

Bu yn Bregethwr Cynorthwyol am flynyddoedd, ac yn gymeradwy yn arbennig yn ystod y blynyddoedd olaf.

Mae'r tair pennod olaf yn hynod fywiog ac yn amlwg yn dangos lle mae gwir ddiddordeb yr awdur.

Mae'n debyg ein bod ni wedi gweld y gystadleuaeth am y tro olaf ar y ffurf yma.

Iddi'n ffin bu Gorffennaf - i dyner Dynnu'i hanadl olaf: Megan, merch y gan, a gaf Ar daith i'r mor diwethaf.

Yn ol yr Athro, 'Dangosir diffyg cysondeb prydyddol Elphin a gwendid ei ddychymyg yn y chwechawd uchod lle y mae'r gair "adennydd" yn y llinell olaf yr un mor amlwg yn dynodi, yn y cyd-destun, ddifodiant.' Awgrymwn i, serch hynny, fod y gair olaf 'hwy' yn bwysleisiol ac yn gyferbyniol, bod 'aden' ddifodol Cwsg ac Angau, a bod y newid o'r naill i'r llall yn eironig arwyddocaol.