Llyfrgell Home Page Contents

Llyfrgell Owen Phrasebank

organebau

organebau

Nid yw hyn yn ein rhwystro rhag gofyn a all cyfansoddion carbon gael eu defnyddio i ffurfio organebau byw mewn dulliau gwahanol i'r rhai naturiol.

Er enghraifft, os yw'r organeb yn metaboleiddio siwgr, rhaid iddi ddewis y math cemegol o siwgr sydd arni ei eisiau oddi wrth organebau eraill.

Mae silia mor gyffredin trwy fyd yr anifeiliaid a'r planhigion nes bod astudio unrhyw organeb sy'n byw yn y mor, yn hwyr neu'n hwyrach, yn sicr o gynnwys rhyw fath ar ddealltwriaeth o'r organebau hyn.

Ond mae'n rhaid derbyn bod carbon yn anhepgorol i gynnal organebau byw lle bynn ag y byddont.

O'n holl goed brodorol y dderwen sy'n byw hwyaf, a hon hefyd sy'n cynnau yr amrywiaeth mwyaf o wahanol rywogaethau o organebau.

Ni all organebau byw fod yn solidau ychwaith, gan fod adweithiau cemegol yn ogystal a phrosesau tryledu mor eithriadol o araf mewn solidau fel y gellir eu hanwybyddu.

Heb os, y mae'n bosibl ffurfio organebau byw o fewn y system carbon-dwr mewn llawer modd.

yn drychfilod sy'n byw, neu yn datblygu, ar gyrff organebau eraill).

Mewn organebau byw, cemegol yw natur y wybodaeth hon, a molecylau cemegol yw'r symbolau sy'n adlewyrchu'r wybodaeth am y nodweddion gwahaniaethol.

Ynteu ai dyma'r unig ffordd i adeiladu organebau byw?

Allwedd Ddeubarthol Lluniwch allwedd ddeubarthol ar gyfer naill ai grŵp o organebau mewn cynefin lleol e.e.

Y mae enghreifftiau o fewn rhai systemau bywyd lle mae cyfansoddion neilltuol wedi eu disodli gan rai eraill nad ydynt yn rhai naturiol, heb amharu ar weithgarwch yr organebau.

Felly, ni all organebau byw fodoli ar ffurf nwyon, oherwydd molecylau gweddol syml yw nwyon, ac os anweddir unrhyw gyfansoddyn cymhleth trwy ei wresogi, bydd yn dadelfennu.