Ond cyn iddo fynd ymaith, cymerais ef i'r parlwr at Miss Hughes.

Yna safodd am eiliad â golwg feddylgar ar ei wyneb cyn troi yn ei ôl, agor drws y parlwr, rhoi'r golau ymlaen a chamu i'r ystafell.

Ond cyn i mi guro mi glywn leisiau'n dod drwy ffenestr y parlwr a oedd yn lled agored oherwydd y gwres.

Daeth y gweinidog, brynhawn yr angladd, i'r parlwr cyn codi'r corff, a darllen pennod o'r Beibl darluniadol â'r clasbiau aur.

Mi fydden ni blant yn eistedd yn y parlwr tywyll a byddai Bigw yn estyn ei bag.

Ar y cyfle cyntaf, llithrodd i lawr y grisiau ac ar draws y parlwr yn ddistaw, ddistaw.

Dyma gyrraedd y tū a churo'r drws, ac fe'i agorwyd gan hen wraig sydd yn gwahodd y gūr i'r parlwr.

Edrychai arnaf yn rhyfedd cyn troi i fynd i'r gegin gefn fel pe bai arni ofn i mi ei dilyn ond er mod i dest a marw eisio cael sbec ar y dynion yn y parlwr, ymateliais.

Daeth Dafydd gyda mi i'r t , ac eisteddasom yn yr hen gegin, canys yr oedd ``gwragedd rai'' gyda Miss Hughes yn y parlwr.

Gellirt cofnodi cynnyrch llaeth gyda jariau pwrpasol yn y parlwr godro a phwyso gwartheg a defaid gyda chloriannau.

Os na frysiwch chi, fydd dim amser i chi osod cynffon wrth chwannen, heb sôn am Anti Meg!' Fel pe bai'n ategu rhybudd y gath, dyma'r cloc yn y parlwr oddi tanom yn taro un ar ddeg.

"Hylô, 'ddoist ti?" Camodd fy nghyfaill Williams allan o'r parlwr.

Hwyliodd Edward am ei brynhawn i'r parlwr cynnes a'i dân braf a'i lyfr cowboi gan edrych ymlaen at ymgolli'n llwyr yn swynion a champau'r bechgyn a'r gwartheg gwyllt - credaf ei fod wedi dymuno llawer am fod yn un ohonynt ar y paith pell a gwyllt.

Gwelai ei fam yn gorwedd yn ei harch yng nghornel y parlwr a'r galarwyr yn dyfod yno i gysuro'r teulu.

Tra oedd yn sefyll yno'n bendrist sylwodd drwy gil ei lygad fod rhywun yn dod i mewn i'r parlwr.

"Mae'r Hen Fferam wedi'i smocio hi allan o'r parlwr yn barod." "Smocio pwy allan o'r parlwr?" "Ond Anti Lw," ebe efô.

Dim ond y Parlwr Du yn y Gogledd a oedd yn parhau ar agor.

Tra oedd Martha Jones, sef y forwyn fach, yn gwneuthur munudiau trwy gil drws y parlwr, o'r lle y tarddai miwsig â mwg tybaco, anadlwn innau'n helaeth o'r aroglau cinio a ddeilliai'n chwaon hyfryd o'r gegin gefn.

Ar ei hyd, taria wedyn Ar lawr glas Parlwr y Glyn; Yno mae hoen 'y mywyd, Ac yno mae, gwyn 'y myd, Ardal hyfryd Rhyd Lefrith A'r dydd ar y bronnydd brith.

Cau glofeydd y Parlwr Du, Taff Merthyr a Betws, a hynny'n golygu mai glofa'r T^wr oedd yr unig lofa ddofn ar ôl yng Nghymru.

Ni fynnai aros yn y parlwr gyda Jonathan heno er y byddai'n arfer gwneud hynny bob nos.

Eisteddwn mewn parlwr cymen a chysurus.