Roedd y ddau'n ffrindiau pennaf.

"Mae'r pwyslais pennaf ar feithrin llafaredd y plant.

Y rheswm pennaf am hynny, y mae'n siŵr, yw cymhlethdod rhyfeddol y traddodiad testunol; at hynny ystyriai ysgolheigion Lladin, o gyfnod y Dadeni ymlaen, mai gweithiai clasurol a phatristig a haeddai eu sylw hwy, ac er bod i feirniadaeth destunol le blaenllaw ar raglen waith rhai o'r miniocaf eu meddwl ymhlith yr ysgolheigion hynny, bach iawn o le a roesant yn eu llafur i lenyddiath Ladin yr Oesoedd Canol.

Rhyw ddyrnaid o'r ffrindiau pennaf a wyddai mai ef hefyd oedd perchennog yr unig gwmni Polion Galwp yn y wlad, a'r wythnosau twrnament oedd ei dymor gorau ar wahan i amser etholiadau.

Canys trasiedi eironig a chwerw yw Prifysgol Cymru, ffrwyth pennaf deffroad cenedlaethol y werin Gymreig a Chymraeg.

Cydnabuwyd ysgolheictod yn ei gyfanrwydd yn un o'r angenrheidiau pennaf yn natblygiad y dosbarth tirol, a'r prif gwrs astudiaeth a gymeradwywyd yn ôl traddodiad oedd rhethreg, mathemateg, seryddiaeth, barddoniaeth, prydyddiaeth, hanes, a gramadeg.

Eithr nid myth mohono i'r dyneiddwyr, ond hanes gwirioneddol, fel y gwelir o edrych ar waith y pennaf o haneswyr Cymreig y cyfnod, Humphrey Llwyd.

Ym myd natur, atgenhedlu rhywiol yw'r dull pennaf o gael cyfuniadau newydd o'r wybodaeth enetig i'r genhedlaeth nesaf - fe etifeddir rhai unedau genetig o'r tad a rhai o'r fam.

Nod pennaf DJ Dafis ydi parhau i ddod â bywyd newydd i glasuron yr iaith Gymraeg a datblygu cerddoriaeth ddawns Cymru yn ogystal.

Fodd bynnag, un o'r rhwystrau pennaf sy'n atal datblygiad addysg Gymraeg ac sy'n arafu adfer yr iaith yw diffyg cymhelliant ac ewyllys.

Doedd ganddo ddim crebwyll diplomyddol o unrhyw fath, a llwyddodd i elyniaethu un o gyfeillion pennaf Libya, sef yr Aifft.

Ei ofid pennaf oedd nad ymadawodd â Hong Kong mewn pryd cyn i'r Nipon ymosod.

Yr anhawster pennaf ynglŷn ag osgoi gwahaniad rhwng y twf yn y cynnyrch gwladol a llinell twf ILI.

Mae Bardi McLennan yn cydnabod mai Walter Glyn oedd cymwynaswr pennaf y Daeargi Cymreig, fel hanesydd o Goleg y Drindod Caergrawnt, Rhydychen, beirniad, awdur erthyglau a llysgennad mwyaf y brîd.

Tybed a fyddech chwi'n cytuno mai gywyddoniaeth a'i llawforwyn weithredol, technoleg, fu'r cyfrwng pennaf i newid, yn wir, drawsnewid, ein byd a'n cymdeithas, byth oddi ar Chwyldro Wyddonol yr unfed a'r ail ganrif ar bymtheg?

Ond pennaf cyfaill ei dad yn Llanelli oedd Dr Gwylfa Roberts, gweinidog Tabernacl, Llanelli a bardd a enillodd y Goron yn yr Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith.

Yr hyn sy'n drawiadol yn y cyd-destun penodol hwn yw iddo yn ei lythyr cyntaf ar sir Gaernarfon rybuddio'r awdurdodau yn Llundain fod y Gymraeg yn cael ei defnyddio i annog teyrnfradwriaeth - a'r troseddwr pennaf oedd Thomas Gee.

Dro arall yn dod ar draws cragen fregus cranc y traeth, neu bwrs y for forwyn a'r trysor pennaf ganddynt fydd gwalc ddi fefl.

Un o'r peryglon pennaf a wynebai'r morwynion alltud oedd 'dyfod i gyffyrddiad a llyfrau o duedd lygredig a drygionus, a ffug-chwedlau, o'r rhai hyn, mae llenyddiaeth y Saeson yn llawn, yn fwyaf nodedig y rhan (sic) a fwriedir i'r merched."ø Sôn am nofelwyr Saesneg y mae 'G' yn yr erthygl ddifrifddwys hon.

Un o amcanion pennaf llywodrathau'r ganrif oedd sicrhau unffurfiaeth ymhlith deiliaid y wlad - unffurfiaeth mewn crefydd, iaith a chyfraith.

Dyma gameo ohono gan ein hawdurdod pennaf arno, Mrs Ann Rhian Hughes: Unben styfnig a phenderfynol oedd Elphin.

Dyma'r frawddeg sydd ganddo i gloi'r ysgrif: 'Yn ei farwolaeth collodd llenyddiaeth un o'i charedigion pennaf, er na chwanegodd nemawr ati, a theilynga gongl fach ganddi hithau i'w goffadwriaeth.'

Mae hynny'n wir am elyn pennaf bywyd.

Talfan oedd fy ngelyn pennaf ond fe'i parchwn o'n fwy nag y parchwn yr un o'm cyfeillion agosaf.

Heddiw teledu yw pennaf lleiddiad y Gymraeg.

Ar weundir gogleddol y Berwyn, sydd dan reolaeth ciperiaid, dyn yw gelyn pennaf y Boda Tinwen.

Ond y gwendid pennaf efallai yw agwedd rhai o'r cwmni%au.

I Y Gymdeithas Wyddonol Genedlaethol mae'r pennaf glod am hyn.

Un o'r trafferthion pennaf wrth geisio cyflwyno'r maes hwn yw'r holl enwau estron!

Am na wyddai neb mai dymuniad pennaf Abel oedd imi fynd i'r coleg, ac am na ddywedodd efe wrth un enaid byw ond wrthyf fi fy hun na chawn fod mewn eisiau o geiniog tra byddwn yno, ac am imi ystyried Siop y Gornel fel fy nghartref bob amser.

Brithir y dogfennau â chyfeiriadau o bob math at ymateb y Wyniaid i'w hamgylchfyd a chyfnewidiadau arbennig y cyfnod, a'r gorchwyl pennaf iddynt oedd ceisio dyfnhau'r ddelwedd arbennig honno a'u clymai wrth yr haen fonheddig yn Lloegr.

Y modd felly sydd yn cael yr amlygrwydd pennaf yn hytrach na'r ffeithiau.

Y mae'r Athro Glanmor Williams yn cytuno â'r farn a fynegodd y diweddar R. T. Jenkins yn y Bywgraffiadur am de Gower, "Ei haelioni a'i ysblander fel adeiladydd yw ei glod pennaf", ond y mae am ychwanegu fod Gower, yn ogystal â bod yn wr dysgedig, yn esgob cydwybodol.

Ei nod pennaf yw osgoi pob drwg, ac yn arbennig y galluoedd drygionus sydd y tu hwnt i'w ddirnadaeth - osgoi'r drwg ac ymgyrraedd at y da a phrofi llawenydd a bodlonrwydd.

Hon ydyw'r ail cd i'w rhyddhau yn y gyfres ac i Rhun Lenny o'r grwp Doli mae'r diolch pennaf am ei chynhyrchu.

Er bod yr un profiadau yn gyffreding i'm ffrindiau pennaf sef Ifan Trofa,Wil Derlwyn ac Eric Gwynant, ni chlywais yr un o'r tri yn son am fynd i'r mor.

I'r beirniad llenyddol, sydd â'i ddiddordeb pennaf mewn gwaith o safon llenyddol uchel, y mae llawer o'r defnyddiau hyn islaw sylw - ac yn gwbl deg felly.

Effeithiodd y dull hwn o feddwl yn ei dro ar ei gobeithion Mesianaidd, a'r pennaf o'i disgwyliadau oedd gweld adfer brenhiniaeth Dafydd.

Y rheswm pennaf am y lleihad hwn yn nifer y disgyblion oedd fod rhy ychydig o bobl if ainc yn ymgartrefu yn yr ardal.

Dyma blaid ifanc a orfododd etholwyr Cymru i ystyried achos rhyddid eu cenedl fel y pennaf peth mewn gwleidyddiaeth, ac yn y man gorfodwyd y pleidiau eraill, a anwybyddodd anghenion Cymru cyhyd, i roi sylw iddi.

Rhyfeddod pennaf Morfudd, a'i thrasiedi yn ôl rhai, oedd ei dwylo.

Gan mai gorau po ieuengaf mae rhywun yn dysgu iaith, mae'n amlwg fod yn rhaid rhoi'r pwyslais pennaf ar ddysgu Cymraeg i blant a phobl ifanc, gan gofio hefyd am y gynhaliaeth sydd ynghlwm wrth hynny, megis rhieni a'r teulu estynedig ar yr un llaw, a chyfundrefnau addysg a hyfforddiant ar y llaw arall.

Y rheswm pennaf am hyn yw fod yr actorion a'r cynhyrchwyr yn ymroddedig ac wedi mynnu meistroli, orau y gallent, grefft a disgyblaeth y llwyfan.

Efallai mai gelyn pennaf dyn mewn rhai cyfeiriadau yw ef ei hun.

Pwysig yw i ni, sydd yn sôn am seiliau Cristnogol i'n cenedlaetholdeb, gofio fod Iddewiaeth a Hindwaeth a chrefyddau eraill wedi cynhyrchu rhai o arweinwyr pennaf cenhedloedd yn y cyfnod modern.

Y rheswm pennaf efallai yw'r trefniadau amherffaith yn y ffermdai hynaf sy'n gadael y ddau ryw ormod gyda'i gilydd a hynny hyd yn oed yn y nos'.

Reiats bwyd yn Buenos Aires oedd un o'r rhesymau pennaf pam y bu'n rhaid i Raul Alfonsin roi'r gorau i arwain y wlad bum mis cyn i'w dymor ddod i ben.

Hynny er bod hyn yn un o rinweddau pennaf gwleidyddion mawr y gorffennol.

A chan mai yma yr oedd cysegrle pennaf y Derwyddon, onid arwyddocad yr ymadrodd Mon Mam Cymru oedd mai hi oedd mam eglwys Cymru oll?

Yn aml iawn maent yn darganfod mai un o'r rhesymau pennaf dros ddirywiad ydi dinistrio cynefin yr dar, ac felly dinistrio eu bwyd a'r llefydd i nythu e.e mae llawer i hen ddarn o dir a llwyni toreithiog o ysgallen ynddo yn nefoedd i'r nico.