Yr oedd Penri'n dechrau tyfu'n arwr yn Lloegr, beth bynnag am Gymru.

Yr oedd y cwbl yma'n creu ofn a chasineb dwfn ac yr oedd Penri druan cyn bo hir i gael blas y ffisyg chwerw hwn a ddistyllodd Whitgift i buro'r Eglwys o'r gwenwyn Piwritanaidd.

Iddo ef, Penri oedd Marprelate a gelyn anghymodlon Eglwys Loegr.

Pan ddarllenodd Joshua Thomas, hanesydd y Bedyddwyr, yn Athenae Oxonienses fod Penri'n Ailfedyddiwr, cododd ei ddychymyg ar ei aden.

Estynnwn ein cydymdeimlad dwys i Douglas, y plant, ac i ddau frawd Mair, sef Howard a Penri a'r teuluoedd.

Yr oedd yn gyfle euraid i orseddu Penri fel un o brif arwyr yr Ymneilltuwyr, a'r Annibynwyr yn anad neb.

Ond treuliodd Herber ei huodledd i ddefnyddio hanes Penri i gadarnhau'r ymgyrch Datgysylltiad ac i gyhoeddi hefyd fod Penri 'yn un o'r gwladgarwyr penaf a fagodd Cymru erioed'.

Hanesydd yr oedd ysgrifenwyr Cymraeg i bwyso'n drwm arno wrth drafod Penri oedd Daniel Neal, gweinidog Eglwys Annibynnol Aldersgate Street, Llundain.

Fel Adams gwêl bosibiliadau barddonol yn y ffaith mai ym Mai y bu farw Penri: 'a martyr's death in May has all the sweetness and song and light of summer for its hallowing' - beth bynnag yw ystyr hynny!

Nid yw'n ymddangos fod ganddo unrhyw wybodaeth am safbwynt Penri.

Cafwyd toreth o erthyglau a llyfrynnau'n mawrygu Penri.

Yr oedd Penri, mae'n amlwg, yn tyfu'n ffigur a wnâi fasgot rhagorol i bleidwyr Datgysylltiad a chefnogwyr delfrydau rhyddid y Blaid Ryddfrydol!

Gwyddom mai'n ddiweddarach ar ei yrfa y cofleidiodd Penri'r golygiadau hynny ond hawdd credu mai yn ystod ei gyfnod fel myfyriwr yng ngholeg Peterhouse, Caergrawnt, y troes yn Biwritan gan mor gryf oedd y mudiad yn y Brifysgol honno.

Yr oedd John Thomas, Lerpwl, yn gweld popeth y gellid ei ddisgwyl mewn sant ac arwr hanesyddol yn Penri.

'Pe bai o'n gwybod mi fase Penri wedi aros yn Hong Kong medda fo.'

Ym Mai, meddai, y bu Penri farw, ac aeth rhagddo,

Gwelir cychwyniadau'r ymchwil yng ngwaith Joshua Thomas yn gwneud Bedyddiwr o Penri.

Gwell fyth, mynnai Cynhadledd yr Undeb yng Nghaergybi roi imprimatur swyddogol ar safle Penri fel arwr Ymneilltuaeth.

Daliai nad Penri oedd Marprelate ac mai 'ei gariad at Gymru wnaeth iddo gondemnio'r esgobion'.

Ymhlith y cyfranwyr oedd Mr Albert Rees, Mr Gwynfor Davies, y Parchg Myrddin Mainwaring a Mr Penri Richards.

Ceir erthygl ar Penri yn llyfr Robert Williams, Enwogion Cymru.

Ond wrth ddisgrifio Penri fel 'Anabaptist' yr oedd Nashe naill ai'n siarad ar ei gyfer neu'n defnyddio'r gair fel un garreg arall i'w thaflu at Penri.

Fel y gwelir, nid yw'n enwi Penri na rhoi teitl ei lyfr, er ei fod, mae'n ymddangos yn gwybod rhywbeth am gynnwys yr Aequity.

Ni ellid disgwyl i berson dysgedig Llangadwaladr a Rhydycroesau edmygu Penri.

er bod ei farn am gymeriad Penri yn anarferol o dirion - ar wahân i'r gred ryfedd fod gwaed Cymry'n boethach na gwaed Saeson!

A dyma John Penri'n dod i'w lawn dwf fel arwr.

Ychydig iawn o Annibynwyr cynnar Lloegr yn yr ail ganrif ar bymtheg a ddaeth i gysylltiad â Robert Browne neu Henry Barrow, heb sôn am Penri.

Yn chwithig braidd, y gwr a adfywiodd y cof am Penri oedd yr Eglwyswr piwus, Anthony a\ Wood, bywgraffydd cynfyfyrwyr Prifysgol Rhydychen a dyn y dywedwyd amdano 'na ddywedodd air da am neb erioed'.

Mae'n amlwg nad oedd Penri'n arwr i bawb!

Mewn gwirionedd, ef a'i gwnaeth yn bosibl i haneswyr sylweddoli fod i Penri fwy o arwyddocâd nag y tybid cyn hyn.

Y mae'n uniaethu Penri â Martin Marprelate ac ef hefyd yw'r cyntaf i ddweud mai o sir Frycheiniog y deuai Penri.

Yr oedd Waddington yn ymchwiliwr hynod ddygn a defnyddiai ffynonellau nad oedd neb o'i flaen wedi eu trethu wrth astudio gyrfa Penri.

Ond hyd yn oed os na lwyddodd Joshua Thomas i wneud Bedyddiwr o Penri, yr oedd yn cyfrannu at atgoffa'r Cymry amdano.

Gwnaeth Penri y rhan fwyaf o'i waith yn sir Northampton, yn esgobaeth Peterborough ac ni ellir gwerthfawrogi'n llawn gymhellion ei weithgarwch heb gymryd hynny i ystyriaeth.

Erbyn bod Penri'n gorffen ei goleg, yr oedd y to cyntaf o esgobion a benododd Elisabeth yn prysur gilio i'r cysgodion.

Yn ystod y prynhawn daeth yr Arolygydd Penri Davies i Gri'r Wylan.

I'r berw hwn y camodd John Penri.

Er hyn i gyd, yn Lloegr y dechreuodd y cyfnod newydd yn hanes gwneud arwr o John Penri.

Mae'r cwbl hyn yn berthnasol iawn wrth drafod gyrfa Penri.

Braidd yn siomedig yw'r hyn sydd ganddo ar Penri.

Y mae naws sylwadau Gwilym Lleyn ar Penri'n wahanol.

A sut bynnag, dim ond ym misoedd olaf ei fywyd yr ymgysylltodd Penri â'r Ymwahanwyr ac ni ysgrifennodd ddim i esbonio egwyddorion Cynulleidfaoliaeth.

Yr oedd yn naturiol i Dr Abraham Rees fod â diddordeb yn John Penri.